شاراوە نییە ململانێ نێودەوڵەتییەكان لەناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا چڕبۆتەوە، لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستیش بەتایبەتی لە هەرێمی كوردستان و رۆژئاوای كوردستان، بە رادەیەكی وا گەورەیە كە لە هیچ قۆناغێكی مێژوویی بەم ئەندازەیە و بەم شێوەیە رووینەداوە، دیارە ئەم ململانێ دژوارەش هەم دەرفەت لە بەردەم خەڵكی كوردستان دروست دەكات، هەمیش مەترسی گەورە دروست دەكات.
دەرفەتەكان و مەترسییەكان پەیوەستن بەوەی كوردستانییان چۆن مامەڵە لەگەڵ بەرژەوەندییە نێودەوڵەتییەكان دەكەن و بە چ شێوازێك دەتوانن ئەو بەرژەوەندییانە بگونجێنن كە لەگەڵ حەز و خواست و بەرژەوەندییە باڵاكانی خەڵكی كوردستان یەك بگرێتەوە.
گومان لەوەدا نییە بەرژەوەندی جیۆپۆلیتیكی هەرێمەكان هەمیشە مەترسییان لەسەر خەڵكی كوردستان دروست كردووە و ئێستاش دەبێت مامەڵەی ژیرانە لەگەڵ ئەو جۆرە بەرژەوەندییانە بكرێ، كە پێوەندییان بە سەروەریی خاكی كوردستانەوە هەیە.
هەر بۆیە دەبێت بە هەموو توانایەك رێگە نەدرێت هێزی لەشكری دەوڵەتە ئیقلیمیەكان بوونیان لەسەر خاكی هەرێمی كوردستان هەبێت، ئەو هێزەی بوونیشی هەبێت، دەبێت هێزێكی شەڕكەر نەبێت.
دیارە بەرژەوەندی هێزە نێودەوڵەتییەكان لە بواری جیۆپۆلیتیك ئەو مەترسییە گەورەیە لەسەر خاكی هەرێمی كوردستان دروست ناكەن، بە ئەندازەی ئەو مەترسییەی كە هێزە ئیقلیمییەكان دروستی دەكەن. رووسیای نوێ بەرژەوەندی لەوەدایە بۆ ماوەیەكی درێژ ململانێی سارد لەگەڵ (ناتۆ) بگوازێتەوە بۆ ململانێیەكی (گەرم) و لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەت لە دەریای (سپی) كە خاڵی لاوازی (ناتۆ) یە لە رووی جیۆپۆلیتیكەوە، وەك چۆن (ئۆكرانیا و قرم) خاڵی لاوازی رووسیایە.
كوردستانییەكان چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم جەنگە گەرمە بكەن كە پێشبینییەكان لە نێوان سوپای توركیا و سوپای رووسیا دەستی پێكردووە و هەموو پێشبینییەكان بە ئاراستەی ئەوەن كەوا ئەم (جەنگە گەرمە) درێژەی هەیە و تەنیا لەم سنوورەدا ناوەستێت، بەڵكو فراوانتر دەبێت و ئەو هەموو هاوپەیمانێتییە هەرێمییانە، هاوپەیمانی عەرەبی لە جەنگی (یەمەن)، هاپەیمانی ئیسلامی دژی تیرۆر و هاوپەیمانی نوێ كە دەیەوێت جێگەی هاوپەیمانی ناتۆ بگرێتەوە لە نێوان (رووسیا، ئێران، عێراق، سووریا) و هاوپەیمانی هاوكاری شنەگەهای، هەموو ئەو رووداوانە بۆ جەنگێكی بەرفراوانی گەرم لە ناوچەكەدا رێگا خۆش دەكەن.
ئەگەر ئەم رووداوانە بەراورد بكەین لەگەڵ رووداوەكانی بەر لە جەنگی دووەمی جیهان، دەبینین زۆر خاڵی هاوبەشی تێدایە، گرنگترینیان ئەوەیە كە چۆن لەو كاتەی (عصبە الامم) پەك خرابوو كە نەیدەتوانی هیچ رۆڵێك لە قەیرانە نێودەوڵەتییەكان ببینێ، بەتایبەتیش لە قەیرانە لەشكرییەكان، ئێستاش نەتەوە یەكگرتووەكان ناتوانێت رۆڵێكی نابژیوانی و نێوانگری لە قەیرانە جیهانی و هەرێمییەكان ببینێ و چەند میحوەری لەشكری و سیاسیی جیهانی و ئیقلیمی دروست بووە و جێگای نەتەوە یەكگرتووەكانی گرتۆتەوە، بە رادەیەك كە لە قەیرانی لەشكری دژواردا وەكو ئەوەی لە (ئۆكرانیا و قرم) و وەكو ئەوەی لە نێوان (رووسیا و توركیا) نەیتوانیوە هیچ رۆڵێكی بەرچاو بگێڕێ، هەروەكو نەبێت وایە.
لە بارێكی وادا كە (جەنگی گەرم) لە ناوچەكەدا بەرپابووە و رۆژ لە دوای رۆژ زیاتر گەشە دەكات، دەبێت كوردستانییان چ رۆڵێك بگێڕن؟ ئایا دەتوانن تا چ رادەیەك ببنە بەشێك لە بەرژەوەندییە نێودەوڵەتییەكان؟ ئایا لە هەرێمی كوردستان ئەو زەمینە هەیە كە هێزە سیاسییەكان یەكگرتوو بمێنن، ئەگەر هاتوو ئێران و توركیا بە شێوازێكی فەرمی و ئاشكرا لەسەر دوو جەمسەری ناكۆك دابەشبوون، كە هەموو شیكردنەوەكان ئاماژەی پێدەكەن و ئەوەی بەدی دەكرێت كە ئێستا رووسیا چەند هەنگاوێك پێش (ناتۆ) یە و لە هەموو رووێكەوە خۆی ئامادە كردووە، ئەوەی بە باشی خۆی ئامادە نەكردووە، ئەمریكایە، كە لە سەردەمی دیموكراتەكان و تا مانگی كانوونی دووەمی ٢٠١٧ لە رووی سیاسەتی دەرەوەی لەو پەڕی لاوازیدا بەردەوام دەبێت، هەربۆیە رووسیا بە پەلە ئەم شپرزەیی و لاوازییەی ئەمەریكا و ئامادەنەبوونی (وەكو پێویست)ی ناتۆ بقۆزێتەوە و لەسەر خاك دەستكەوتی زیاتر تۆمار بكات.
رووسیا باش دەزانێت كە ئامادەكارییە ئیقلیمییەكان ئەوەی پێش چەند رۆژێك راگەیێنراوە (هاوپەیمانی ئیسلامی دژەتیرۆر) یان (هاوپەیمانی عەرەبی) لە یەمەن ناتوانن ببنە كۆسپ لە بەردەم (ملهوڕیی) رووسیا لە ناوچەكەدا، كە لە ماوەیەكی نزیكدا لە (عێراقیش) دەكەوتە جووڵە، ئەگەر لەم رۆژانەدا لە كەناڵە نهێنی و گەرمە دیپلۆماسییەكان ئەوەی دەیەوێ و داوا دەكات دەستی نەكەوێت.
بۆیە پێویستە كوردستانییان رۆڵیان لە شێوازی مامەڵەكردن لەگەڵ (بەغدا و دیمەشق و تاران و ئەنقەرە)، خوێندنەوەیەكی تایبەت بۆ رووسیای نوێ بكەن و رێزێكی تایبەتی لێ بگرن، لەبەر ئەوەی دەتوانێت رۆڵێكی بەهێز لە جەنگی دژ بە داعش ببینێت و مامەڵەیەكی تایبەت و راستەوخۆ لەگەڵ بەرژەوەندییە سیاسی و ئابووری و بەتایبەتی وزە و تەنانەت بەرژەوەندییە جیۆپۆلیتییەكانی رووسیا كە بەو ئاڕاستەیە رووسیا بتوانێت هاوكار بێت لەوەی سنوورێك بۆ دەوڵەتە دراوسێكانی هەرێمی كوردستان دابنێت بەوەی دەستێوەردانی لەشكری لەناو هەرێم ئەنجام نەدەن، بەوەش مومكینە هێزە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان بە یەكگرتوویی بمێنن.
دیارە ئیرادەی سەربەخۆ و سەربەخۆیی، لە ئیرادەی یەكگرتوو دروست دەبێت، ئیرادەی یەكگرتووش لەیەك هەڵوێستیدا خۆی دەبینێ و لەم قۆناغەدا هەرێمی كوردستان ئەگەر هەوڵی جددی بدات، دەتوانێت یەكڕیزیی خۆی بەهێز بكات و لە مەترسی هەرەسهێنان رزگاری بكات و دەتوانێت فاكتەرێكی ئیجابی بێت لە ناوچەكەدا و هاوكاری خۆی بكات و هاوكارێكی باش بێت بۆ رۆژئاوای كوردستان كە لە مەترسییەكی گەورەدایە و تەنیا ئەوەی بتوانێت لەو مەترسییانە رزگاری بكات، هەرێمی كوردستانە.
لێرەدا كۆنگرەیەكی نیشتمانی لەسەر ئاستی هێزە سیاسییەكان و نوخبەی سیاسی و ئەكادیمی لە ناوخۆی هەرێمدا بە پێویستییەكی نیشتمانی و هەنوكەیی دەزانین، بۆ ئەوەی وردتر و وریاتر و ژیرانەتر لە جاران هەنگاو بنێین.
لە ڕێرەوی مێژوودا، هەمیشە ئەزموون خزمەتی عەقڵی كردووە و عەقڵانییەتی بەهێز كردووە، بەڵام هەمیشە بەرژەوەندییەكان بەسەر عەقڵانییەتدا زاڵ بوون، تا ئەو رادەیەی بەرپاكردنی (جەنگی جیهانی گەرم) بە پلانێكی عەقڵانی و بە هەستێكی ناعەقڵانی بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكان كە هەر لایەنێك بۆ خۆی بە رەوای دەزانێت، ئاسایی بووە.

*جێگری سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان