سوڵتان موسلیم، ئافرەتێكی كوردی سوریایە و خەڵكی شاری كۆبانێی گەمارۆدراوە، حەوتەم منداڵی بوو لە شاری سوروچی توركیا كە خۆی و خێزانەكەی پەنایان بۆ بردووە. چاوەڕوان دەكرا خۆی و خێزانەكەی هەست بە سوپاسگوزاری بكەن لە ئاست توركیادا، كە لەو بارودۆخە سەختەی ئەوانی پێدا تێدەپەڕێت، - ئەم وڵاتە - پەناگەیەكی سەلامەت و ئەگەری ژیانی پێ بەخشیون. بەڵام لەبری ئەوە خۆی و هاوسەرەكەی ناوی كوڕە تازە لەدایكبووەكەیان نا (محەممەد ئۆباما موسلیم)، ئەویش بە ناوی سەرۆكی ئەمریكا (باراك حوسێن ئۆباما)وە. چاوەڕوان دەكرا ناوی ئەم منداڵە بنرێت رەجەب، تەیب، یاخود ئەحمەد، بەڵام ئەوان رێزی خۆیان بۆ سەرۆك ئۆباما دەربڕی وەك فریادڕەس، نەك سەرۆكی توركیا یاخود سەرۆك وەزیران.
دایكە سوڵتان گوتی: «من لە دڵەوە ئەم ناوەم لە كوڕەكەم ناوە و هەرگیز ناوەكەی ناگۆڕم. چونكە ئەو (ئۆباما) فڕۆكە و هاوكارییەكانی بۆ ئێمە رەوانە كرد. بەهۆی یارمەتییەكانی ئەوەوە رەنگە ئێمە لەم دڕەندەییە رزگارمان بێت و بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆمان بگەڕێینەوە.»
ئێمە وەك تورك دەبێت پرسیاری ئەوە بكەین كە بۆچی ئافرەتێك و هاوسەرەكەی (مەحموود بێكۆ موسلیم)، پێكەوە لەگەڵ 200 هەزار كورد تەنها لە كۆبانێ و ملیۆنێك و 500 هەزار سووری دیكە كە لە توركیادا پێشوازییان لێكراوە، سوپاسی كەسێك دەكەن كە لەو پەڕی جیهانە، نەك وڵاتێك كە پەنای داون و دەرفەتی رزگاربوونی بۆ رەخساندوون؟ من باوەڕم وایە وەڵامەكە لە قسەی باوكەكەدایە: «ئێمە دەمانەوێت ئۆباما هاوكاری ئێمە بكات بۆ ئەوەی بتوانین بگەڕێینەوە بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆمان. ئێمە وەك كورد هێرشمان كردۆتە سەر كێ و شەڕمان لە دژی كێ كردووە؟»
حكومەتی توركیا و بەشێك لە خەڵكەكە بیركردنەوەیەكی پێچەوانەیان هەیە. ئەم دوولایەنە -حكومەت و بەشێك لە خەڵكەكە- بۆ رۆژگارێكی دوور و درێژە لە ناكۆكیدان لەگەڵ جوداخوازە كوردەكاندا، واتە پەكەكە لە وڵاتەكەدا، هەروەها پەیەدە- كە حزبێكی كوردی پێشەنگە و سەركردایەتی بەرگریكردن لە كۆبانێ دەكات- بە پاشكۆی (پەكەكە)ی دەزانن.
هێرشەكانی دەوڵەتی ئیسلامی وەك دەرسێك لێی دەڕوانرێت بۆ كوردانی سوریا كە ملكەچی داواكارییە فەرمییەكانی توركیا نەبوون. ئەم تێڕوانینە سیاسییە لای ئەوان گەڵاڵە بووە كە توركیا خەمسارد بووە لە ئاست شەڕی كوردەكانی كۆبانێ لە پێناو شارەكەیان و ژیانی خۆیاندا، تەنانەت ئەو باوەڕەیان لا دروست بووە كە دۆستی راستەقینەی ئەوان ئەمەریكییەكانن، نەك تورك.
ئەم هەستە ناخۆشە بەرهەمێكی تاڵی لە رۆژهەڵاتی توركیادا هێنایە ئاراوە. سێ سەربازی بێ چەك بە جل و بەرگی ئاساییەوە خەریكی بازاڕكردن بوون و بە رۆژی رووناك لەلایەن دوو كەسی دەمامكدارەوە لە شارۆچكەی پوكسەكۆڤا گوللە بە پشتی سەریانەوە نرا.
سەرۆك وەزیران، ئەحمەد ئۆغڵۆ گوتی: «ئاشكرایە كە ئەم هێرشە ئیستیفزازكردنێكی پلان بۆ داڕێژراو بووە كە لەلایەن گرووپگەلێكی ناوخۆیی و دەرەكیی دیاریكراوەوە ئەنجام دراوە.»
ئەم وەڵامە تەقلیدییە لە ئاست تاوانەكاندا كە لەلایەن تاوانبارگەلێكی نەناسراوەوە ئەنجام دراون، گوزارشت لە هیچ شتێكی كۆنكرێتی ناكات. چەندین كاراكتەر هەن كە نایانەوێت توركیا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا رۆڵێكی دیاریكراو ببینێت. بەتایبەتی ئەو لایەنانەی كە خوازیارن توركیا سەرقاڵ بێت بە كێشەی (كورد)ـەوە كە تا ئێستا نەیتوانیوە چارەسەری بكات.
دوای ئیغتیالكردنی سێ سەربازەكە، پاسەوانی گوندێكیش كوژرا، كە ئەمانە -پاسەوانی گوندەكان- میلیشیایەكی مەحەلی سەر بە حكومەتن و لە دژی پەكەكە رێكخراون. بە دڵنیاییەوە شێوازی ئەم كوشتنە و دانانی پارە لەناو دەمی كەسە كوژراوەكەدا پەیامێكە بۆ پاسەوانەكانی دیكە بۆ ئەوەی پێداچوونەوە بە وەلائی خۆیاندا بكەن. لە كاتێكدا سەرتاسەری وڵاتەكە خەمباری خەسارەتەكە بوون، لەو كاتەدا كە رێككەوتنی ئاگربەست لە نێوان حكومەت و پەكەكەدا لە ئارادا بوو. شەممەی رابردوو رووداوێكی دیكەی ئیستفزازی لە جزیرە روویدا. بزووتنەوەی لاوانی شۆڕشگێری نەتەوەیی- كە سەر بە پەكەكەی بە یاسا قەدەغە كراوە- ئۆتۆنۆمی لە جزیرە راگەیاند كە سەر بە پارێزگای شێرناخە كە كەوتۆتە باشووری رۆژهەڵاتەوە.
بە سەدان ئەندامی دەمامكداری بزووتنەوەی لاوانی شۆڕشگێری نەتەوەیی كە ئاڵای پەكەكەیان بەدەستەوە بوو، رایانگەیاند كە سوور و نووری دراوسێش ناوچەگەلێكی ئۆتۆنۆمین و خۆیان خۆیان بەڕێوەدەبەن. ئەم راگەیاندنەی ئەوان رەنگدانەوەی هۆشیارییەكی سیاسیی یەكگرتووە لە نێو كورد كە دەبێتە هۆی ئەوەی سنوورەكان لە ماناكانیان بەتاڵ بكرێنەوە.
بەرخۆدانی كۆبانێ ئەو راستییەی بۆ ئێمە دەرخست، كە ئەگەر شۆڕش لە توركیا بەرپا نەبێت، ئەوا سەرجەم دەستكەوتەكانی دیكە بۆ هەمیشە لە مەترسیدا دەبن.
بێهەڵوێستی و ئەنجام نەدانی كارێك لەلایەن توركیاوە لە ئاست ئەگەری كەوتنی كۆبانێ لەسەر دەستی دەوڵەتی ئیسلامی بێبەزەییدا، ئاكام و دەرهاوێشتەی بەربڵاوتر لەوەی لێكەوتەوە كە حكومەت پێشبینی دەكرد. بێ ئەوەی مەبەستێ بوو بێت، بووە هۆی یەكخستنی سەرجەم كورد لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. لەوەش زیاتر، «پرۆسەی چارەسەری» دووچاری دژواری كرد كە لە نێوان حكومەتی توركیا و پەكەكەدا لەئارادایە. كارێكی كرد ئەو كوردانە بەخۆداچوونەوە بە خۆیاندا بكەن، كە پشتیوانییان لە دەستپێشخەریی ئاشتیی حكومەت دەكرد، ئەویش كاتێك حكومەتی توركیا رایگەیاند كە لەبەرامبەر هاوكاریكردنی بۆ بەرگریكردن لە كۆبانێ دەبێت كانتۆنە كوردییە خۆبەڕێوەبەرەكانی سوریا هەڵبوەشێنرێنەوە.
هەموو كوردێك دەزانێت كە كەوتنی كۆبانێ سەربڕینی وجوودی سیاسیی كوردە لە سوریا. دەوڵەتی ئیسلامی، كە بە مەراسیمەكانی سەربڕین ناسراوە، هەمان كار نەك تەنها لەگەڵ كۆبانێ، بەڵكو لەگەڵ قەوارە كوردییەكانی دیكەی باكووری سوریا -كە كەوتوونەتە سنووری توركیاوە- ئەنجام دەدات. ئەم ئەگەرەش شەپۆلی سۆزی كوردی لە ناوخۆ و دەرەوە لە دژی توركیا جوڵاند.
حكومەتی توركیا بەهۆی ئەم بژاردنانە- كە بۆتە خەسڵەتی تایبەت بە خۆی- كارێكی كرد كوردەكان رۆڵی هێزێكی عەلمانی و رۆژئاوایی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ببینن، لە كاتێكدا پێشتر توركیا ئەم رۆڵەی هەبوو. بۆیە لە ئێستادا دۆخەكە بۆ توركیا هەم لەسەر ئاستی ناوخۆ و هەم لە سەر ئاستی دەرەوە هەندێك سەختتر بووە.