لە 30ی نیساندا لە تەواوی عێراقدا هەڵبژاردنی گشتیی بۆ (ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق) بەرێوەدەچێ. لە هەرێمی كوردستانیشدا هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان سەربار. تا چەند ئەم هەڵبژاردنە گشتییە چارەنووسسازە یان نا، قسەی زۆر هەڵدەگرێ، لێ بێگومان بایەخ و گرنگییەكی زۆری هەیە هەم بۆ عێراق و هەم بۆ كوردستانیش. وەكو سەرنج دەدرێ دیسان لەو هەڵبژاردنەشدا كورد دەنگ بە كوردو شیعە دەنگ بە شیعەو سوننە دەنگ بە سوننە دەدا و تازە ئەوە بووە بە نەریت. ئاخر گۆڕانكارییەكی ئەوتۆ بە ئاقاری (دەوڵەتی هاووڵاتی و حوكمی قانوون) نەهاتۆتەوە ئاراوە، بە پێچەوانەوە لە ئاكامی سیاسەتی بەردەوامبوون لە تەریكخستنەوەی لایەنەكانی دی و بێ مانا هێشتنەوەی بەشداری سیاسی و شەراكەت لەم چوار ساڵەی رابردوودا، لێكدووركەوتنەوە و سەنگەربەندی نەتەوەیی و تایەفی قوڵتر كردۆتەوە. ئاخر لە 2003-ەوە تا ئێستە ناوچە سوننەنشینەكان هەدادانیان نەبووە و لەگەڵ حكوومەتی زۆرینە شیعەدا نەسازاون و هەست بە نامۆیی و پەراوێزخستن دەكەن، لە شەڕی ئەمریكاییەكانەوە بگرە تا شەڕو پێكدادانەكانی ئێستەی ئەنبار و فەلوجەو حەوزی حەمرین و تەقینەوەو كردەوەی رۆژانەی تیرۆریستی و دەربەدەربوون و ئاوارەبوونی بەشێكی خەڵكی سوننەو پەناهێنان بۆ كوردستان، ئەو هەستەی لەناو سوننەكان، جا لەسەر هەق بن یان نا، راشكاوانەتر بووە... هەروا پێوەندی و كێشەو بێشەی كورد لەتەك حكوومەتی مالیكی دا، لە ماوەی ئەو چوار ساڵەدا، زۆرتر بوون نە كەمتر، سەرباری كەمبوونەوەی متمانە بەیەكدیكردن و بێ منەتبوونی بەشێكی شیعە لە كورد...كەواتە لەسەر ئاستی نەتەوەیی و مەزەبی، تەرازووی هێزی (ئینتخابی) لەنێوان هەر سێ پێكهاتەی سەرەكیدا گۆڕانێكی ئەوتۆی بەسەردا نایەت. دەمێنێتەوە گۆڕانكاری لە چوارچێوەی هەر پێكهاتەیەكدا. داخوا ئەمجارە لەناو شیعەكاندا چ ئاڵوگۆڕێكی بنەڕەتی روو دەدا، یان لەناو سوننەكاندا، یان لەناو كورداندا؟ پێموایە لەناو هەر سێ پێكهاتەدا گۆڕانكاری روودەدا و ئەو گۆڕانكارییەش لە دوای 30/4 كاریگەریی بەسەر رەوشی عێراقدا دەبێ، چ بە ئاڕاستەی پێكەوەهەڵكردن و شەراكەت و ئاشتی و تەناهی بێ و چ بە ئاراستەی قوڵبوونەوەی قەیرانەكان و لەبەر یەكترازاندا....هەرچەندە بەشێكی ناو شیعەكان (بەتایبەتی لەناو كیتلەی دەوڵەتی قانووندا) حەز دەكەن، كوردیان (هەڵبەت بەو ستاتۆ و سنوورەی ئێستەی كوردستانەوە) لە كۆڵ بێتەوە تا لەناو عێراقدا ببنە زۆرینەی باڵادەستی خۆسەپێنەر بەسەر كەمایەتیی سوننەدا...تا ئەم ساتە، هێزە دیموكراتە عێراقییە سەرانسەرییەكان كزو لاوازن و لەو پێگەیەدا نین، لە هاوكێشەكانی ناو عێراق و لە چارەنووسی وڵاتەكەدا، شتیان لەسەر بینا بكرێ...دیارە گۆڕانكاری لەناو شیعەكاندا بایەخ و گرینگی خۆی هەیەو زۆر شت یەكلا دەكاتەوە، بەڵام مادام شیعەكان زۆرینەن ئەوا سوكانیی حوكمڕانیی لە عێراقدا بەدەست ئەوانەوە دەبێ، بەڵام كێی ناو شیعەكان سوكانەكە بەدەستەوە دەگرێ؟
كەواتە لە بەردەم كورددا چ دەمێنێتەوە: یان ئەوەتا لەتەك باڵێك یان دووانی شیعەدا و هەندێك لایەنی سوننە و كەمایەتییەكاندا زۆرینەیەك پێكبهێنێ و جارەكا دی بەختی خۆی بۆ دیموكراسیی تەوافووقی و شەراكەت تاقی بكاتەوە، یان لەگەڵ سوننەكاندا بكەوێتە یەك بەرەوەو بازنەی كێشەكان گەورەتر بكات، یان بكەوێتە گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا بۆ دۆزینەوەی شێوازێكی دیكەی بەیەكەوە ژیان بە حوكمی جیوگرافیا و مێژوو و بەرژەوەندەكانەوە، یان لەتەك ئەو گێژەنە قەیرانەی ئێستا دا بەردەوام بێ و لەسەر بنەمای كارو كاردانەوە هەڵسوكەوت بكا و خۆی بداتە دەست قەزاو قەدەرەوە...
داخوا چاوەڕوانی چ گۆڕانكارییەك دەكرێ لەناو كوردستاندا؟ لەسەر ئاستی هەرێمی ئێستای كوردستاندا (هەولێرو دهۆك و سلێمانی بە هەڵەبجەشەوە كە تازە بۆتە پارێزگا) پێموانییە گۆڕانێكی ئەوتۆ لە رێژەی دەنگەكان رووبداو 6 مانگێگە هەڵبژاردن بۆ پەرلەمانی كوردستان كراوە ...بەڵام ئەگەر حیسابی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم بكرێ، ئەوا گومان لەوەدانییە ئاڵوگۆڕ بەسەر ریزبەندیی حزبەكان و رێژەی دەنگەكانیان دادێ و كاریگەریی بۆ سەر پێكهێنانی حكوومەت (كابینەی هەشتەم، ئەگەر تا 30/4 پێكهاتن نەكرێ) و بەشداریی لە بەغداو پۆستەكان لەسەر ئاستی پارێزگاكانی هەرێمدا دەبێ. كەواتە، دەبێ بەسەر یەكەوە لە دوای 30/4 لە ئیستحقاقاتی هەڵبژاردنەكان بڕواندرێ لەسەر ئاستی پەرلەمان و حكوومەتی كوردستان، لەسەر ئاستی پارێزگاكانی هەرێم، لەسەر ئاستی بەشداریی و پشكەكانی كورد لە بەغدا بە مەرجێ كورد یەكگرتوو بمێنێتەوە لەراست بەغدا و هاوپێوەند لەتەك هەر یەك لەو ئەگەرانەی پێوەندییان بە چارەنووسی عێراقەوە هەیە وەك دەوڵەت.