ململانێی مه‌زهه‌بی نێوان سوننه و شیعه فیتنه‌یه‌كی گه‌وره‌یه و عێراق له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵدەوەشێنێت
د. محمد شەریف
كێشه‌ی سوننەو شیعە كە زیاتر لە 1350 ساڵە سه‌ری هه‌ڵداوه، كۆنترین ناكۆكییە لەناو ئیسلامەتیدا هەیە، ئەویش بریتییە لەوەی كێ مافی ئیمامەتی هەیە، راستی و دروستی ئەمە بووە مایەی دەستپێكردنی ئەشكال و كێشەكە، ، به‌ر شۆڕشی ئیسلامی ئێران، زانایانی شیعە راوبۆچوونیان وا بوو كە نابێت دەوڵەتیان هەبێت تا ئیمامی مەهدی مونتەزر دێت، به‌ڵام دوای دروست بوونی یه‌كه‌م ده‌وڵه‌تی شیعه سیاسەتیش خۆی خزاندە نێو ململانێی سوننەو شیعەوە، پاش رووخانی رژێمی پیشوو دیسان ئه‌م ناكۆكییه تێكه‌ڵی سیاسه‌ت كرا و له‌سه‌ر بنه‌مای مه‌زهه‌بی شیعه و سوننه حكومه‌ت دامه‌زرا، نه‌ك له‌سه‌ر بنه‌مای دیموكراسییەت و دادپەروەریی، لەم قۆناغەدا شیعە باڵا دەستن، شیعەو سوننە كۆنن، بەڵام كێشەكەی عیراق لەوەدایە كە ململانێی ناوخۆییەو رۆژئاوا پەیوەندیان پێوەی نییە بەڵكو شیعە خۆیان بە ستەملێكراوی هەزار ساڵە دەزانن و دەیانەوێ تۆڵە لە سوننە بكەنەوە.
سەبارەت بە كوردیش زیاتر لە سەد ساڵە شۆڕش دەكات لە پێناو رزگاركردنی نەتەوەو نیشتمانەكەی و هەرگیز شۆڕشەكەی تایفی نەبووە، واتا شۆڕشی هەموو ناوچەكانی كوردستان مەبەستی باڵادەستیی سوننە نەبووە، هەتا سەركردایەتیی شۆڕشی كوردیش دوور بووە لە تایفییەت و رۆڵی چاكسازیی لە نێوان شیعەو سوننەی عیراق بینیوە، بۆیە سوننەو شیعە رێز لە هەڵوێستی كوردو سەركردایەتییەكەی دەگرن، كوردیش میانگیر بووە كە بە لای هیچ كامێكیاندا نایەت، كوردستانیش هەمیشە رووبەڕووی تیرۆریستان وەستاونەتەوە لە داعش و قاعیدەو رێكخراوە تیرۆریستەكانی دیكە كە هەوڵی پێ قاییم كردن بدەن لە خاكی كوردستان ، تیرۆریستان دوژمنی مرۆڤ و ئیسلامیشن، ئەو ئاژاوە تایفییەی لە عیراقدا هەیە بە گشتی زۆر كاریگەریی خراپی هەیە، له‌میژووی ئیسلامدا ململانێی خوێناوی هه‌بووه، بەڵام قه‌ت به‌و ئاستە ترسناكە نەبووە وەك ئەوەی كە ئێستا له‌به‌شه عه‌ره‌بیه‌كه‌ی عێراق ده‌یبینین تەنانەت لەسەر ناویش مرۆڤ دەكوژرێت، بەڵام مانای وانییە كە هەموو شیعە وا بیر دەكه‌نەوە، هەروەها هەموو سوننەش لەگەڵ قاعیدە نین، ، ئەوەی ئێستا لە بەغدا دەگوزەرێت فیتنەیەكی گەورەیە . بۆیە پێویستە كورد پارێزگاری لەو هەڵوێستەی ئێستای بكات و بە بێ لایەنگری بمێنێتەوە، ئەگەر بشتوانێ هەوڵی چارەسەر و میانگیری بكات، توندوتیژی و توندڕەوی لە ئیسلامدا نییە و بیروباوەڕ سنووری خۆی هەیە، ناگاتە ئاستی توندڕەوی و ئیسلامیش داوای میانڕۆیی لە ئیش و كاردا دەكات، تەنانەت كات و ژمارەكانی نوێژو رۆژووشی دەست نیشانكردووەو پێغەمبەری مەزن(د.خ) داوای لە موسڵمانان كردووەو كە بە پێی سوننەتەكانی ئەو رەفتاربكەن لە هەموو شتێكی ژیاندا (جعلناكم أمة وسطا)، رەوشت هەر لەكۆنەوەو تا دنیاش مابێت سێ پلەی هەیە ،یەكەمیان ئازایەتییە لەوە بەسەرەوە جەربەزەی پێ دەڵێن و لە ئازایەتی بە خوارەوە ترسنۆكییە، كەواتە ئازایەتی ناوەڕاستەو مانای وا نییە خۆت بخەیتە ناو ئاگرەوە،یان شەهوەت كە هەموو كەسێك هەیەتی و نابێت سنوورەكەی ببەزێنیت و بێ یاسا و ناشبێت بیفەوتێنیت و بەدوای ئارەزووەكانتدا بڕۆیت،لە كاتێكدا ئیسلام دەبێت بە حزب یان گروپێكی سیاسی ئەوە لە میانڕەوییەكەی دەردەچێت،چونكە بۆ ئامانجێك كار دەكات،
هەرچەندە كورد زۆر هەڵوێستی دیارو بەرزی هەبووە بۆ پاراستنی ئایینی ئیسلام ،به‌ڵام وڵاتانی ئیسلام بە تایبەتیش عەرەبەكان، هەڵوێستیان بەرامبەر جینۆسایدو ئەنفالی كورد نییە، وەك دەوڵەتانی رۆژئاوا، ئەمەش بۆ كێشەی مەنزومە فكرییەكە دەگەڕێتەوە، جیهانی ئیسلام لەگەڵ ئیسلام نین، بەڵام ئەو كاردانەوەیەی رۆژئاوا هەیەتی بەرامبەر بە جینۆساید، ئەمە زەحمەتە لە جیهانی ئیسلامیدا دروست بكرێت، ئەم یاسای جینۆسایدە یاسایەكی رۆژئاواییەو لە دانانی جیهانی ئیسلامی نییە، ئەمە لە چەندین وڵات روویداوە تورك بەرامبەر بە ئەرمەن، ئەڵمانیا بەرامبەر بە جوولەكە و لە یۆگسلافیاش و شوێنی دیكە ...كە وڵاتانی رۆژئاوا خۆیان ئەمەیان كردووە، بە شێوەیەكی گشتی جینۆساید كلتورێكی رۆژئاوایە و تائێستاش وڵاتانی عەرەب خاڵی لاوازیان لەم بارەیەوە هەیە،چونكە زۆربەیان لە جینۆسایدی میللەتەكەیان تێوەگلاون، بەڵام خۆشبەختانە ئێستا رێكخراوەكانی جیهانی چاودێریی پێشێلكارییەكانی مافی مرۆڤ دەكەن، بۆیە من پێموایە دیاردەی جینۆساید پێویستی بە لێكۆڵینەوەی وردترو چڕتر هەیە و هەموو لایەنە نێودەوڵەتی و بارودۆخی هەرێمایەتی و بوارەكانی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی لەخۆبگرێت، لە كاتێكیشدا بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە یەكێتیی ئەوروپا جەختی لەسەر جینۆسایدی گەلی كورد كردەوە، بۆ ئەوە بوو لەناو ئەم گێژاوەو بارودۆخە نائارامەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دۆزی كورد لە بیر نەكرێت.
* سەرۆكی كۆربەندی هزری ئیسلامی
