لەپاشا موسڵمانەكان، ئەوروپییەكان رقیان لەدوو پاشا دەبێتەوە، یەكێكیان سەلاحەددینی ئەیوبیی كوردەو ئەوی تر سولەیمانی قانونیی توركی عوسمانییە. بەڵام پێدەچێ زۆرتر رقیان لەسولەیمانی قانونی بێ، چونكە ئەم پاشایە شەڕی بۆ ناو ماڵی ئەوروپییەكان گواستۆتەوەو سنورێكی فراوانی ئەوروپای داگیر كردووە. مێژوونووسی ئەڵمان، هالمەر، دەربارەی قانونی وتویەتی «ئەم پاشایە لەخودی سەلاحەددینی ئەیوبی مەترسیدارتر بووە». بەهەمان پێودانگ، هارۆڵد، مێژونوسی ئینگلیز، وتویەتی «رۆژی مردنی سولەیمانی قانونی لەئەوروپا بووە بە جەژنێكی ساڵانە».
چی وای لەئەوروپییەكان كردووە رقیان لەپاشا سولەیمانی قانونی بێ؟ مێژووی سولەیمانی قانونی مێژووی تەنگ هەڵچنینی موسڵمانانە بەئەوروپا. ساڵی 1521 دەستی بەسەر بەلگرادی پایتەختی سربیادا گرت، ساڵی 1529 گەمارۆی ڤیەننای پایتەختی نەمسای داو ئەگەر بیگرتایە، رەنگە بەرەو ئەڵمانیاو فەرەنسا و ئیتالیا بڕۆیشتایە، هەروەها دەستی بەسەر قەڵەمڕەوێكی پانوپۆڕی هەنگاریادا گرت لەوانە بۆدابستی پایتەخت، سەرباری ئەوەی كەسەری بە پاشا شارلی پێنجەمی پاشای ئیسپانیا شۆڕ كردو ناچاری كرد چیتر نازناوی «ئیمپراتۆر» بەكار نەهێنێ.
لەم سۆنگەیەوە، سولەیمانی قانونی لەویژدانی توركەكاندا رێزو خۆشەویستییەكی تایبەتی هەیەو هەر بەهۆی ئەمەشەوە پەرلەمانی توركیا لەسەر داوای پەرلەمانتارانی سەر بەپارتی دادو پەرەپێدان بڕیاری راگرتنی نمایش كردنی بەشی سێیەمی درامای تەلەفزیۆنیی «ژنەكانی پاشا»ی دەركردو لەپەراوێزی هۆكانی دەركردنی بڕیارەكەدا هاتووە كە دراماكە مێژوی سەردەمی عوسمانییەكان دەشێوێنێ و وێنەیەكی دوور لەڕاستی پێشكەش بەبینەران دەكا. پێش ئەم بڕیارە، خودی سەرەك وەزیران ئەردۆغان بێزاریی خۆی لەشێوەی نمایش كردنی روداوەكانی مێژووی ناو دراماكە دەربڕی بوو.
رووداوی لەم بابەتە، پێشتر بەسەر یۆنانیەكاندا هاتووە، كاتێك دژی فلیمی «ئەلیگزاندەر» وەستانەوە كە سەرگوزشتەی ژیانی پاڵەوانی نەتەوەیی یۆنان ئەسكەندەری مەكەدۆن دەگێڕێتەوە. هۆی توڕەبونیشیان پەیوەندیی بەوەوە هەبوو كەفلیمەكە وای نیشانداوە كەپاڵەوانەكەیان دەنكێكی كوڕی هەبووەو ئەمەیان وا لێكدایەوە كەشكۆو فیزی نەتەوەییان دەڕوشێنێ.
هۆی توڕەبوونی توركەكانیش جیاوازییەكی زۆری لەهۆی توڕەبوونی یۆنانەكان نییە. توركەكان نایانەوێ هیچ شتێك ببێ بەمایەی كەم كردنەوەی خۆشەویستییان بۆ سولەیمانی قانونی وتەنانەت نایانەوێ هیچ شتێكی خراپ دەربارەی بزانن. ئەوان دەیانەوێ پاڵەوانەكەیان هەمیشە لەبەرچاویان ئەستۆپاك و جوامێرو بێ كەموكوڕی بێ.
ئەگەرچی دراماكە لەگێڕانەوەی مێژوودا زۆر وردبین نییە، بەڵام بەشێكی زۆری نمایش كردنی ژیانی سولەیمانی قانونی، بەو جۆرە لەدراماكەدا هاتووە، لەڕاستییەوە دوور نییە. دراماكە باس لەسولەیمانێكی تر دەكا كەڕەنگە زۆر كەس هیچ لەبارەیەوە نەزانێ. لەدراماكەدا سولەیمانی قانونی، جگە لەوەی كەوەك پاشایەكی ئازاو شەیدای بڵاوكردنەوەی ئاینی ئیسلام و دادپەروەر نیشان دەدرێ، تیشك دەخرێتە سەر دیوێكی تری ژیانی كەلای زۆر كەس شاراوەیە. لەدراماكەدا سولەیمان وەك پاشایەكی «مێباز» و «شەیدای مێبازی» نمایش دەكرێ و لەهەموو شتێ ناخۆشتر بۆ ئەو كەسانەی سەرسامن بەكەسایەتیی سولەیمانی قانونی ئەوەیە كەسولەیمان لەدراماكەدا كەوتۆتە ژێر هەژمونی شاژن هویام كە بەكەیفی خۆی یاریی پێ دەكا. پاشا وەها كەوتۆتە داوی ئەڤینی هویامەوە كەشەقامی ئەوسای عوسمانی پێی وابوو هویام بەنوشتەو جادوو پاشای كردۆتە گوێڕایەڵی خۆی و لەكۆتاییدا هویام دەبێتە هۆی ئەوەی كەپاشا كوڕی خۆی لەشاژن ناهید تۆران بكوژێ. سەرەڕای سەرقاڵبونی شاژن هویام بەچنینی پیلان لەدژی شاژن ناهید تۆران و شاژنی دایك و شازادە ئیزابیللاو سەرەك وەزیران برایم پاشا، دراماكە وای نیشان دەدا كەسولەیمانی قانونی هیچ ئاگای لەپیلانەكانی هویام نییەو پاشا جگە لەهویام باوەڕ بەكەسی تر نییە. هەروەها دراماكە دادپەوەریی سولەیمانی قانونی رەت دەكاتەوەو ئەوە دەردەخا كەئەم پاشایە سڵ لەكوشتن ناكاتەوەو دەركردنی فەرمانی سەربڕین لەلای وەك ئاو خواردنەوە وایە. هەر لەم سەروبەندەشدا سڵی لەكوشتنی مێردی خوشكی خۆی نەكردۆتەوەو خەریك بوو مێردی خوشكێكی تریشی بكوژێ.
بەڵام دەشێ نیگەرانیی پەرلەمانتارانی پارتی دادو پەرەپێدان پەیوەندیی بەهەندێ مەسەلەوە هەبێ كەزۆر كاریان بەژیاننامەی سولەیمانی قانونییەوە نییەو زۆرتر پەیوەندییان بەمەسەلەیەكەوە هەیە كەلەئیسلامدا زۆر هەستیارە، ئەویش مەسەلەی سێكسە. لەدراماكەدا سێكس بەپێی داب و نەریتی سەدەی شانزهەم نمایش كراوە. لەمەشدا دراماكە لەڕاستی لای نەداوە، چونكە لەو سەردەمەدا بازاڕی كەنیزەك جمەی دەهات و كڕین و فرۆشتنی ئافرەت هەم كارێكی باو بوو هەم خودی پرۆسەكە لەگەڵ بنەماكانی ئایندا وێك دێتەوە. هەر بەهۆی ئەمەشەوە پاشاو كوڕەكەی و هەموو لێپرسراوانی دەوڵەت بەبێ مارەبڕین سێكسیان لەگەڵ كەنیزەكەكاندا دەكردو ئەمەش بەزینا نەدەژمێردرا. تەنانەت دراماكە نیشانی دەدا كەشاژن ناهید تۆران كەنیزەكێكی شۆخ و جوانكیلەی پێشكەش بەكوڕەكەی كردووە تا لەگەڵیدا رابوێرێ. سەرەك وەزیرانیش پەیوەندییەكی لەدەرەوی رێساكانی ژن و مێردایەتی لەگەڵ فریالی كەنیزەكدا هەبووە. هەروەها هەر چوار ژنەكەی پاشا سولەیمانی قانونی، كەنیزەك بوون و هیچ كامێكیان مارەبڕینەكەیان لەڕێگەی مەلاوەو بەڕێوشوێنی باوی ژنهێنانی ئاساییەوە نەبووە، كەدیارە ئەمەش بەپێودانگی ئەم سەردەمەی ئەمڕۆ شتێكی ئاسایی و پەسندكراو نییە.
دراماكە لەڕووی نواندن و دەرهێنان و وێنەگرتن و مۆسیقاوە فرە پێشكەوتووە. بەڵام پێدەچێ بڕیارەكەی پەرلەمانی توركیا بێبەشمان بكا لەبینینی بەشەكانی تری. تەیموری ساوجی، بەرهەمهێنەری دراماكە، رایگەیاندووە كەنیازی دەركردنی بەشی چوارەمی نییە. ئەمەش بۆ هەموو ئەوانەی پەرۆشی بینینی بەشی چوارەمن هەواڵێكی ناخۆشە.