كۆنفرەنسی دۆحەو كورد و حكومەتی كاتیی

كۆنفرەنسی دۆحەو كورد و حكومەتی كاتیی
هەفتەی رابردوو فراوانترین چەتری كۆكەرەوەی گروپەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا بەناوی ((ئیئتیلافی نیشتمانیی هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆن و شۆڕش)) لە دۆحەی پایتەختی قەتەر پێك هات. وەك چاوەڕوان دەكرا، ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا كە زۆرتر لە توركیاوە نزیكەو تا پێش بەستنی كۆنفرەنسی دۆحە، خۆی بەگەورەترین و كاریگەرترین گروپی ئۆپۆزیسیۆن دادەنا، ناڕەزاییەكی زۆری بۆ فراوان كردنی چەتری ئۆپۆزسیۆن دەربڕی، بەڵام لەبەرەنجامی كۆتاییدا هیچی لە دەست نەهات و بەنابەدڵی رەزامەندیی نیشاندا.
دەشێت پێكهێنانی ئیئتیلافی نیشتمانی رەنگدانەوەی ئەجیندای ئەمریكا-كەنداو بێ بۆ سنوور دانان بۆ رادەی دەستێوەردانی توركیا لەكاروباری ناوخۆی سوریا. هەروەها دەشێ ئەمە واوەتر بڕواو بگاتە رادەی هەوڵدانی لێبڕاوانە بۆ كزكردنی رۆڵی توركیا لە دیاریكردنی ئایندەی سوریا.
كۆنفرەنسەكە لەبنەڕەتدا بەهەماهەنگیی ئەمریكاو سعودیە بەستراو ئیئتیلافەكەش لەسەر بنەمای ئەو دەستپێشخەرییە پێك هات كە ریاز سێف بە پشتگیریی واشنتن و چەند دەوڵەتێكی تر پێشكەشی كردبوو. پێش بەستنی كۆنفرەنسەكەش بەماوەیەكی كەم، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا هیلاری كلنتۆن رایگەیاندبوو كە ئۆپۆزیسیۆنی سوریا پێویستی بە چەترێكی فراوانتر لە ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا هەیە. بەكردەوەش، كۆنفرەنسەكە ناوەڕۆكی لێدوانەكەی كلنتۆنی بەرجەستە كرد.
ئیئتیلافەكە مەعاز خەتیبی بە سەرۆك هەڵبژارد كە بەڕەچەڵەك دەچێتەوە سەر سوننەكان. دەشێت ئەمەش ئاماژەیەكی گرنگ بێ بۆ دەركەوتنی یەكێ لە گرنگترین روخسارەكانی سوریای ئاییندە كە تێیدا دەسەڵات بۆ سوننەكان دەگەڕێتەوە. لە بەرامبەردا، ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا جۆرج سەبرای مەسیحیی لە جێی عەبدولباست سەیدای كورد بە سەرۆك هەڵبژارد. ئەگەرچی سەیدا لەناو كوردی سوریا ئەوەندەی لەسەر سوریا دەژمێردرێت ئەوەندە لەسەر كورد ناژمێردرێت، بەڵام گۆڕینی بە سەبرا، دەشێ ئاماژەیەك بێ بۆ پاشەكشەی رۆڵی كورد لە پێكهاتەی ئۆپۆزیسیۆندا. بەشێوەیەكی گشتی، كورد رۆڵێكی دیاری لەكۆنفرەنسی دۆحەدا نەبوو. لە ئەنجومەنی نیشتمانیی كوردی سوریا سێ ئەندام بەشدار بوون كە ئەوەندەی نوێنەرایەتیی حزبەكانی خۆیان كردووە، ئەوەندە نوێنەرایەتیی ئەنجومەنیان نەكردووە. ئەگەرچی كۆنفرەنسەكە هیچ تێڕوانینێكی دژ بەبوون و مافەكانی كورد دەرنەبڕی، بەڵام لە بەرامبەردا هیچ پڕۆژەیەكی بۆ ئۆتۆنۆمیی كورد و شێوەی بەرجەستەكردنی مافەكانی كورد پێشكەش نەكرد. نوێنەرە كوردەكانیش مەسەلەی ئۆتۆنۆمییان نەوروژاندو زۆرتر جەختیان كردە سەر ئەوەی كە پێویستە رێژەی 15%ی دەزگاو ئەنجومەنەكان بۆ كورد بێ و جێگری سەرۆكی ئیئتیلافەكەش كورد بێ كە پێدەچێت ئەم پێشنیارەش زۆر بەهەند وەرنەگیرا بێ.
سەرەڕای ئەوەی كەكورد لەكۆنفرەنسی دۆحە زۆر دەستكەوتی بەدەست نەهێناوە، بەڵام پشتیوانیی تەواوی رۆژئاوا لە ئیئتیلافە تازەكەی ئۆپۆزیسیۆن دەرفەتێكی باشتر بۆ روخانی رژێمی ئەسەد پێكدێنێ كە ئەمەش بۆ كوردی سوریا دەستكەوتێكی ستراتیجی دەبێ.
داننانی خێرای دەوڵەتانی كەنداوو فەرەنسا بە ئیئتیلافی نیشتمانی، بەڵگەی ئەوەیە كە ئەجیندایەكی ئامادە هەیە كە پێدەچێت بەڕاگەیاندنی حكومەتێكی كاتی لە تاراوگە دەست پێ بكا. ئەوەی ئەمە ساغ دەكاتەوە. لێدوانەكەی سەرۆكی فەرەنسا فرانسوا هۆلاندە كەوتویەتی ئەگەر ئۆپۆزیسیۆن حكومەتێكی كاتی رابگەیەنێ، فەرەنسا دانی پێدا دەنێ و لە مەسەلەی چەكداركردنی ئۆپۆزیسیۆنیش دەكۆڵێتەوە. ئەم لێدوانە لە ناوەڕۆكدا ئەگەری دەستێوەردانی دەرەكی بەدوور نازانێ.
داننان بە حكومەتی كاتیی ئۆپۆزیسیۆن بەمانای داخستنی باڵیۆزخانەكانی سوریا دێ و ئەگەر مەسەلەكە زۆر پەرە بسەنێ، رەنگە بگاتە رادەی پێشكەش كردنی كورسیی سوریا لە نەتەوە یەكگرتووەكان بە حكومەتە كاتییەكە. مامەڵەی جیهان لەگەڵ حكومەتی كاتیی سوریا وەك حكومەتێكی شەرعی، بەو مانایە دێ كە ئەم حكومەتە دەتوانێ داوای كۆمەك و چەك لەكۆمەڵی نێودەوڵەتی بكا. ئەگەر ئەم سیناریۆیە بەو جۆرە بێتە دی كە ئەجیندای بۆ دانراوە، دەشێ تەمەنی رژێمی ئەسەد لەوە كورتتر بێت كە پێشبینی دەكرا.
Top