ئەمڕۆ شێخێكی ئایینی كە بە هەموو مانایەك خورافیە، لێمان پەیدا بووە كە هەرگیز شایستەی برایەتی و دۆستایەتی و خۆشەویستیی نێوان رۆڵەكانی نەتەوە جیاجیاكانی عێراق نییە، هەروەها دوورە لە خێرو خۆشی و ئاساییش و ئاشتیی نێوان گەلی عێراق، تەنانەت هەوڵ دەدات رق و كینەو دوژمنایەتی لەنێوان خەڵكدا بڵاوبكاتەوە بە بیانووی ئەوەی كە مەهدی مونتەزیر دەردەكەوێت كاتێك چەند نیشانەیەكی دیاریكراو پەیدا دەبن، لەوانە بزاڤی كورد دژی حوكمی ئیسلامی لە عێراق دەبێت و ئەویش دێت شەڕ لەگەڵ كوردا دەكات، چونكە لە ئایین هەڵگەڕاوەن، ئەو پیاوە بچووكە، جەلالەدین ئەلسەغیرە، دێت ئەو مزگێنییە رادەگەیەنێت! ئەو راوبۆچوونی شێخەكانی ئایین دەخاتەوەڕوو كە لە سەردەمە تاریكەكانی پێشووی مێژووی عەرەبی و ئیسلامی باسیان كردبوو، كە نیازێكی چەپەڵی رەگەزپەرستانەیان پێوەدیار بوو لەنێوان(من)ی عەرەبی موسڵمان و خێرخوازو چاك و لەنێوان (هی دیكە)ی كوردی شەڕانگێز و لەئایین هەڵگەڕاوە، بە بیانووی ئەوەی كورد كافرن!! وا دیارە لای من بە بێ هیچ پێچ وپەنایەك هەڵگەڕاوەی راستەقینە لەم بوارەدا ئەو كەسەیە كە ئەم جۆرە بیروڕا سواو خورافی و شێواوانە بڵاودەكاتەوە و كاردەكات بۆ نانەوەی ئاژاوە دژی میللەتی كورد و داكۆكی دەكات لەو سیاسەتە چەوتانەی كە سەرۆك وەزیرانی عێراق پەیڕەویان دەكات.
كاتێ كۆمەڵگەیەك لەدەوڵەتێكدا دەژی كە مانای رۆشنگەریی ئایینی وكۆمەڵایەتی نازانێت، كاتێكیش ئەوكۆمەڵگەیە مێگەل ئاسا بەرەو شەڕ دەبردرێن كە هیچ پێوەندی و بەرژەوەندییەكیان تێیدا نییە لە سایەی دیكتاتۆرییەتێكی ستەمكار كە چەندین ساڵە گەندەڵی لەسەر ئەم خاكەدا بڵاو كردۆتەوە،كاتێكیش بیرو هزری دواكەوتوو و شێواوی شۆڤینی و ئایینیی(بنەچەخوازی) سەلەفی زاڵ دەبێت و كۆمەڵگە تەی دەكات، كۆمەڵگەش بەم هۆیەوەو چەندین هۆی دیكە لە قۆناغێكدا دەژی كە بریتییە لە پەرچەهزرو كۆمەڵایەتی و سیاسی و رۆشنبیری مەترسیدار، ئا ئەو كاتە بنكەی گومڕایی لە وڵاتدا فراوان دەبێت و ئاستی خورافە توندتر دەبێت و ژمارەی خڵەفاو و جادووگەران زێدەتر دەبێت و رۆڵ و كاریگەرییان لەنێو كۆمەڵگەدا گەشەدەكات بەتایبەتیش لەنێو توێژی هەژارو ئەوانەی بێبەشن لە خوێندن و زانست و رۆشنبیری، ئەو كاتە زانست شوێنی خۆی جێدێڵێت بۆ ئەو كەسانەی كە پێوەندییان بەو سەردەمەوە پچڕاوە كە تێیدا دەژین، هەروەها بە شارستانیی و رۆشنبیریی ئەم سەردەمە، بۆیە لەو كاتەدا ئەو نەزان و نیمچە پیاوانە لە كونەكانی خۆیان وەك مشك سەردەردێنن و ئەو خورافەیەی كە ئەوانەی پێش خۆیان لە سەردەمە تاریكەكانی مێژووی عەرەب و موسڵمانان بۆیان سازكردبوون، دێن بە نێوخەڵكیدا بڵاوی دەكەنەوە و پاساوی بێ بەڵگە بۆ رێبازەكانی هزروسیاسییان دێننەوە نائومێدانە دوژمنایەتیی خۆیان بەرامبەر نەتەوەكانی دیكە و شوێنهەڵگرانی ئایین وئایینزاكانی دیكە دەخەنەڕوو،ئەو كاڵا هەرزان و بێ نرخانەی ئەو تەڵەكەبازانە لە شێخانی ئایینی بێوەفا بەرامبەر ئایینەكانیان لەو بارودخە سەخت و قەیرانە ئاڵۆزانەو لەو ململانێ و گرفتە گەورانەی كە یەخەی تاكەكانی كۆمەڵگەی گرتووە، وەك هەژاری و كەمیی خزمەتگوزاری وبێكاری ..تاد، ئەوانە دێن گومڕایی بڵاودەكەنەوەو ئاگری فاشیزم بەردەدەنە یەكێتیی گەل و پێكهاتە نیشتمانییەكەی و دژی بیری رۆشنگەری وهێزە دیموكراسیخوازەكان دەوەستن كە ئاڵای یەكێتیی نیشتمانی و یەكسانی نێوان هاووڵاتیانیان بەرزكردۆتەوە بێ رەچاوكردنی رەگەز و نەتەوەو ئایین و ئایینزا و ئایدیۆلۆژی و ئاراستەی سیاسیی هاووڵاتیان.
لە سەدەی بیستەمدا زۆر لەتەڵەكەباز و جادوگەرانی شێخانی ئایینی لە عێراق سەریان هەڵدا، بەڵام لەپاڵ ئەوانیشدا كۆمەلێك لە شێخانی بەوەفا بۆ ئایین و گەلەكانیان و ئاشتیخواز بۆ نەتەوەكانی دیكە پەیدابوون، بۆیە تا ئێستاش ناوەندی دیموكراسی بەڕێزەوە باس لەو ناودارانە دەكات لەوانە سەید ئەبو ئەلحەسەن ئەلئەسفەهانی و محەمەد حسێن كاشف ئەلغەتا و شێخ عەبدولكەریم ئەلماشتەو شێخ محەمەد ئەلشبیبی، ئەو كۆمەڵە خێرخوازە لەپاڵ گەلەكەیاندا وەستان لە داكۆكیكردن لە كێشەڕەواكانیان و ئایینیان بۆ ویستی فەرمانڕەوایانی ستەمكار نەخستەگەڕ و تێكەڵ بە سیاسیەتیان نەكرد بە قەدەر ئەوەی بۆ رێگەگرتن لە چەوساندنەوەی گەل یان بۆ هەڵگیرساندنی شەڕ دژی گەلی كورد، تا ئێستاش دەنگدانەوەی قەدەغەكردنی شەڕ دژی كورد هەر لەگوێی عێراقیەكاندا دەزرنگێتەوە كاتێ هەندێ شێخی ئایین خۆیان گێل كرد بەرامبەر ئەوشەڕەنەگریسەی هێزە نەتەوەخوازەكان دژی كورد هەڵیانگیرساند بوو،یان ئەوەی كە سەدام حوسێن دژی ئەو گەلە دۆستە بەرپای كرد، لە پێنجی تەمووزی 1965 مەرجەعی باڵای ئایینی سەید موحسین ئەلحەكیم كوشتاری دژ بە كورد لە باكووری عێراق حەرام كرد، بۆیە دەبێ ئەو هەڵوێستە بەگرنگ بزانین چونكە ئەو كاتە زۆربەی سەربازانی سوپای عێراق لە شوێنكەوتووانی ئایینزای شیعە بوون، ئەوهەڵوێستە ئەو كاتە حكومەتی عێراق و سەركۆمار عەبدولسەلام عارفی شپرزەكرد،هەر ئەو فتوایەش بوو كە دواتر دكتۆر عەبدولرەحمان بەزازی هاندا بۆ ئەوەی بیر بكاتەوە لە چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كورد، كاتێ لە ئەیلوولی ساڵی 1965دا سەرۆكایەتی وەزیرانی گرتەدەست دوای شكستهێنانی كودەتاكەی عارف عەبدولرەزاقی سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتە، دواتر دووەم كابینەی وەزارەتەكەی لەنیسانی ساڵی 1966 پێكهێنا،ئەوكاتەپرۆژەی چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كوردی خستەڕوو،بەڵام تێیدا سەرنەكەوت بەهۆی هەوڵی هێزە سەربازییە نەتەوەخوازانی شۆڤینی و بە هۆی لاوازیی ئەو پێشنیارەی پێشكەشی كرد كە تەنیا خۆ بەڕێوەبردنی دەگرتەوە. هەندێ لەشێخانی ئایین لە شوێنكەوتووانی هەردوو ئایینزای جەعفەری وسوننی حەنبەلی و حەنەفی پابەندبوون بە داكۆكی كردن لە رژێمە فەرمانڕەواكانی عێراق و لە سیاستەكانی ناوخۆو دەرەوەیان بە شێوەیەك زۆر دووركەوتبوونەوە لە میللەت و پێداویستی و بەرژەوەندییەكانی،ئەمەش كاریگەریی نێگەتیڤانەی هەبوو بۆ سەر ژیانی خەڵك بەتایبەتی بڕوادارانیان.
ئەمڕۆ شێخێكی ئایینی بە هەموو مانایەكی خورافیمان لێ پەیدا بووە كە هەرگیز شایستەی برایەتی و دۆستایەتی و خۆشەویستیی نێوان رۆڵەكانی نەتەوە جیاجیاكانی عێراق نییە،هەروەها دوورە لە خێرو خۆشی و ئاساییش و ئاشتیی نێوان گەلی عێراق، تەنانەت هەوڵ دەدات رق و كینەو دوژمنایەتی لەنێوان خەڵكدا بڵاوبكاتەوە بە بیانووی ئەوەی كە مەهدی مونتەزیر دەردەكەوێت كاتێك چەند نیشانەیەكی دیاریكراو پەیدا دەبن،لەوانە بزاڤی كورد دژی حوكمی ئیسلامی لە عێراق ودێت شەڕ لەگەڵ كورداندا دەكات چونكە لە ئایین هەڵگەڕاوەن، ئەو پیاوە بچووكە، جەلالەدین ئەلسەغیرە،دێت ئەو مزگێنییە رادەگەیەنێت!ئەو راوبۆچوونی شێخەكانی ئایین دەخاتەوەڕوو كە لە سەردەمە تاریكەكانی پێشووی مێژووی عەرەبی و ئیسلامی باسیان كردبوو، كە نیازێكی چەپەڵی رەگەزپەرستانەیان پێوەدیار بوو لەنێوان(من)ی عەرەبی موسڵمان وخێرخوازو چاك و لەنێوان (هی دیكە)ی كوردی شەڕانگێز و لەئایین هەڵگەڕاوە،بە بیانووی ئەوەی كورد كافرن!! وا دیارە لای من بە بێ هیچ پێچ وپەنایەك هەڵگەڕاوەی راستەقینە لەم بوارەدا ئەو كەسەیە كە ئەم جۆرە بیروڕا سواو خورافی و شێواوانە بڵاودەكاتەوە و كاردەكات بۆ نانەوەی ئاژاوە دژی میللەتی كورد و داكۆكی دەكات لەو سیاسەتە چەوتانەی كە سەرۆك وەزیران پەیڕەویان دەكات، كە گوزارشت لە هاوپەیمانیی نیشتمانی و ئەو بنەماڵە شیعەیە دەكات كە ئەو یەكێكە لەوان.
ئەو پیاوە بەو موحازەرە بێ بنەمایەی كە پڕی بوو لە هەڵەی زمانەوانی و بوختان ودرۆو دەلەسە،دیارە وتارخوێنی مزگەوتی(براثا)ی مێژوییە تەنیا هەڵەیەكی گەورەی نەكردووە،بەڵكو دەبێتە هۆكارێك بۆ شەڕێك كە لەئێستاوە ئامادەباشیی هزری و سیاسی و میللی عەرەبی بۆ سازدەكرێت بە بیانووی ئەوەی كە مەهدی مونتەزر كاتێ پەیدا دەبێت شەڕ لەگەڵ كورددا دەكات لە عێراق، چونكە لەئایین هەڵگەڕاونەتەوە! نەفرەت لەو پیاوەی كە توانای كۆنترۆڵكرنی عەقڵی خۆی نەماوە لەئاست چارەسەركردنی هێمنانەو دانایانەی كێشەكانی ئەم سەردەمە و پەنادەباتە بەر كلتووری نێگەتیڤانە تاكو پشتی پێ ببەستێت لە گەڵاڵەكردنی هۆكارەكانی پەیدابوونی مەهدی بۆ ئەوەی تەنیا دژی كوردان بجەنگێت، چونكە دژی دەوڵەتی ئیسلامین، كەمەبەستیش پیادەكردنی سیاسەتی سەرۆكی حكومەتەكەیەتی بەوەی كە پشتی براكەت بگرە ئەگەر ستەمكاربوو یان ستەملێكراو!
میللەتی كورد لە ئایین هەڵنەگەڕاوەتەوە، بەڵكو شان بەشانی عەرەب و میللەتانی دیكە لەعێراقدا خەباتی كردووە دژی دیكتاتۆریەتی ستەمكار ودژی شەڕ و تیرۆر و زەوتكردنی مافە نەتەوەییەكان و مافی رەوای مرۆڤ، بەڵكو فەرمانڕەوایانی عێراق ئەوان هەڵگەڕاوەو كافرن كاتێ خەڵك دەچەوسێننەوەو قەسابخانەی ئەنفالیان جێبەجێ كرد كە بەڕاستی تاوانی كۆمەڵكوژی و جینۆساییدی دژ بەمرۆڤایەتییان پەیڕەو كرد.لەئایین هەڵگەڕاوان ئەمڕۆ ئەوانەن، كە ئاگری ململانێ خۆش دەكەن و زەمینە سازدەكەن بۆ شەڕێكی دژوار دژی گەلی كورد، ئەوانە ئاژاوەی رەگەزپەرستی دەنێنەوە لەڕێی فتواو ئیجتهادی ئایینی شێواو و نائومێدانە كەبەناوی خەڵكانی دیكەوە گوتراون بەڵام گومان لە درووستیان دەكرێت،چونكە ناچێتە عەقڵەوە كە ئیمام جەعفەر ئەلسادق بۆ نموونە، كە دامەزرێنەری ئایینزای شیعەیە بەم شێوەیە باس لە كورد بكات، چونكە ئەوان مرۆڤن وەك هەموو خەڵكی دیكەو جیاوازییان نییە،چاكی زۆر وخراپی كەمیان وەكومیللەتانی دیكەیان تێدایە،هەروەك لای عەرەب و شێخانی ئاییندا هەیە.
ئەو قسەیەی كە پێش نوێژ و وتارخوێنی مزگەوتی براسا جەلالەدین ئەلسەغیر كردی تەنیا گوزارشت لەوە دەكات كە تاوانێكی دەخرێتەپاڵ بە نانەوەی رق وكینە لە نێوان میللەتاندا.واتا وروژاندنی میللەتانی دیكەی موسڵمان لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا،لەوانەش گەلی عەرەب لەعێراق دژی میللەتی كورد، دەستووری ئێستای عێراقیش ئەمە یاساغ دەكات و سزاشی دەدات،لە بڕگەی یەكەمی ماددەی حەوتەمی دەستووردا هاتووە:
یەكەم: رێگە بەهیچ قەوارەیەك یان رەوتێك نادرێت، رەگەزپەرستی یان تیرۆر یان تەكفیر یان پاكتاوی تایفی پیادەبكات،یان هانیان بدات یان رێگەیان بۆ خۆش بكات و رەواجیان بۆ بكات یان پاكانەیان بۆ بكات، بەتایبەتیش بەعسی سەددامی لەعێراق و دارودەستەكەی،جا لەژێر هەر ناوێك بێت،نابێت ئەوەش لە چوارچێوەی فرەیی سیاسیدا بێت لەعێراق،تەنیا بەیاسا رێكدەخرێت(دەستوری عێراق لە ساڵی 2005 دەرچووە).
لەم بڕگەیەدا سێ سەرپێچی سەرەكیی شێخی ئایین ئەلسەغیر دەردەخەین:
** رەواجكردن بۆ هزری رەگەزپەرستی لەنێوان مرۆڤدا لەسەر بنچینەی رەگەز یان ئەتنی یان نەتەوە.
** كورد بە هەڵگەڕانەوە لە ئایین تاوانبار دەكات واتا دەرچوون لە ئایینی ئیسلام كە بە كردەنی بە كوفر تاوانباریان دەكات.
** بناغە دادەنێت بۆ بیرۆكەیەكی مەترسیدار ئەویش ئەگەری هەڵگیرساندنی شەڕە دژی كورد هەتا بەر لە دەركەوتنی مەهدی مونتەزیر كە شەڕ لەگەڵ كورددا دەكات.
لەبەرامبەر ئەم حاڵەتە داوا لە سەندیكای پارێزەرانی عێراق و كوردستان دەكەم لەم وتارەی شێخی ئایین ئەلسەغیر بكۆڵنەوە و شتێك گەڵاڵە بكەن بۆ تۆماركردنی داوای دادگایی لە عێراق یان لە هەرێم یان لە دادگای نێودەوڵەتی تایبەت بە مافی مرۆڤ، تاكو دادگایی بكرێت لە بەرامبەر ئەو سێ پرسەی سەرەوە كە بریتییە لەنانەوەی كێشەوململانێ و بناغەداڕشتنی دووبەرەكیی چەكداری بە تایبەتیش دژی گەلی كورد لە عێراق.
لەسەر گەلی كوردستان وخێرخوازانی عەرەب و سەرجەم نەتەوەكانی دیكە پێویستە كە بەتوندی ناڕەزایی دەربڕن بەرامبەر ئەو كەسایەتییە ئایینیە كە ئاژاوە دەنێتەوە دژی بەیەكەوەژیانی ئاشتیانە و تەبایی نێوان گەلانی عێراق.ئەلسەغیر خەون دەبینێت بەڕیشەكێش كردنی كورد لە ناوچەكەدا، چونكە مونتەزر كاتێ پەیدا دەبێت هەموو كوردە لەئایین هەڵگەڕاوەكان دەكوژێت. سەدام حوسێن و عەلی حەسەن مەجیدیش ئەوخەونە ساددیانەیان دەبینی،بەڵام فڕێدرانە زبڵدانی مێژووەوەو گەلی كوردیش هەر بە سەربەرزی مایەوە،هەمان چارەنووسیش چاوەڕوانی ئەوانە دەكات كە خەون بە كوشتن و لەناوبردنی گەلی كورد یان هەر گەلێكی دیكە دەبینێت، بەڕاستی كارەساتێكی راستەقینەیە كە دەبینین پیاوێكی ئایینی رۆڵی ئایینی و سیاسی لەعێراق دەبینێت و بەم خورافیەتە قسە دەكات، نموونەی ئەم پیاوە لەسەدەی پێشووتردا دەژین وخەیاڵیان خاوە كە دەتوانن بە دەركەوتنی مەهدی مونتەزر میللەتێك لەبەین بەرن، كاتێ وێنەی مەهدی مونتەزر لە چوارچێوەی بیركردنەوەی نەخۆشی سادیانەو نێرجسیانەی خۆیاندا دەكێشن.