كوردی سوریاو ئایندەی دەستكەوتەكانیان

كوردی سوریاو ئایندەی دەستكەوتەكانیان
گومانی تێدانییە كەئەوەی كوردی سوریا لەم هەڵومەرجە دژوارەی سوریادا بەدەستیان هێناوە، دەستكەوتی گرنگە. بەڵام لێرە مەسەلەكە مەسەلەی بەدەستهێنانی دەستكەوت نییە، بەڵكو مەسەلەی چۆنێتیی پاراستنی دەستكەوتەكانە. تائێستا هیچ بەڵگەیەك لەسەر ئەوە نییە كەكوردی سوریا دەتوانێ دەستكەوتەكانی بپارێزێ. لەناو دراوسێكانی سوریا، جگە لەكوردی باكوورو باشوور، كەس كەیفی بەم دەستكەوتانە نایەو هەر لەسەرەتاوە بەرەیەكی بەهێز لەدژی دەستكەوتەكان دروست بووە.
مەرج نییە سیناریۆی هەرێمی كوردستان لەناو كوردی سوریا دووبارە ببێتەوە. سەركەوتنی كوردی عیراق لەسەپاندنی فیدرالیزم بەسەر عیراقدا، پێوانە نییە بۆ سەركەوتنی هەوڵی كوردی سوریا بۆ سەپاندنی دیفاكتۆیەك بەسەر سوریادا. كوردی سوریا هیچی لەئۆپۆزیسیۆنی سوریا هەڵنەكڕاندوەو لەدوا كۆنگرەی ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا، كورد مافی ئۆتۆنۆمیی بەدەستنەهێنا. پێناچێ ئەم هەڵوێستەی ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا، لەقۆناغی پاش ئەسەد هیچ گۆڕانێكی بەسەردا بێت. لەم هەلومەرجەی ئێستادا، ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا بەگومانەوە دەڕوانێتە پرۆسەی كشانەوەی كتوپڕی سوپای سوریا لەناوچە كوردنشینەكان. سوپای ئازادی سوریاش هەمان نۆڕینی هەیە. پەرەسەندنی توانای سوپای ئازادی سوریا، بەتایبەتی پاش شەڕەكانی دیمەشق و حەلەب، ئاماژەیەكە بۆ ئەگەری هەڵكشانی كاریگەریی ئەم سوپایە لەسەر نۆڕینەكانی ئۆپۆزیسیۆن و سیاسەتی ناوخۆیی و دەرەكیی رژێمی داهاتووی سوریا. توركیاو رۆژئاواو كەنداو پێیان باشە ئەم سوپایە لەرژێمی داهاتوودا رۆڵێكی گەورەی هەبێ بۆ ئەوەی سوریا تووشی پاشاگەردانی نەبێ و ئەزموونی دژواری عیراق پاش روخانی رژێمی سەددام حسێن، لەسوریا دووبارە نەبێتەوە.
ئەمریكییەكان لەداڕشتنی هەڵوێستیان بەرامبەر بەڕەوشی ناوچە كوردنشینەكانی سوریا، ناتوانن بەرژەوەندییەكانی توركیا و نۆڕینەكانی ئۆپۆزیسیۆنی سوریا لەبەرچاو نەگرن. فیلیب گۆردن، یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بۆ كاروباری ئەوروپاو ئاسیا، هەڵوێستی وڵاتەكەی لەم بارەیەوە بەڕوونی دەربڕی و وتی ((سەبارەت بەئایندەی سوریا، ئێمە پشتگیریی دروست كردنی هەرێم یان ناوچەیەكی ئۆتۆنۆم بۆ كورد ناكەین)).
بەڵام كەس بەقەد ئەنكەرە لەڕەوشی ناوچە كوردنشینەكانی سوریا نیگەران نییە. سەرەك وەزیران رەجەب تەیب ئەردۆغان هەڕەشەی دەستێوەردانی لەباكووری سوریا كرد بۆ تەگەرەدان لەدروستبوونی هەرێم. پاش ئەویش، وەزیری دەرەوە داوود ئۆغلۆ ئاماژەی بۆ ئەوە كرد كەپەیدابوونی چەند ناوچەیەكی ئیتنیكی لەسوریا دەبێتە مایەی ئەوەی كە((سوریا وەك لوبنانی لێ بێ)).
ئەمە بەم مانایە دێ كەهیچ شتێك گەرەنتیی بەردەوامبوونی ئەو دەستكەوتانە ناكا كەكوردی سوریا لەناوچەكانیان بەدەستیانهێناوە. بەشێكی زۆری ئەو دەستكەوتانە بەندن بەڕوخانی رژێمی ئەسەد. ئەگەر رژێمی ئەسەد توانی خۆی رابگرێ و نەڕووخێ، دەم و دەست هەموو دەستكەوتەكان لەكورد دەسەنێتەوە. بەڵام ئەگەر ڕووخا، وەك چاوەڕوان دەكرێ، هیچ بەڵگەیەك لەسەر ئەوە نییە كەئەلتەرناتیڤی داهاتوو بەم دەستكەوتە بەدەستهێنراوانەی كورد رازی دەبێ. لەسوریا جوگرافیاو دیموگرافیا دەرفەتێكی وا بۆ كورد پێك ناهێنن كەبتوانێ پارێزگاری لەدەستكەوتەكانی بكاو لەم سۆنگەیەوە ئەم دەستكەوتانە هەم لەئەگەری مانەوەی رژێمی ئەسەددا بەهەڕەشە لێكراوی دەمێننەوە هەم لەئەگەری روخانی رژێم و هاتنە سەر كاری رژێمێكی تر.
چانسی بەردەوامبوونی ئەم دەستكەوتانە، بەو جۆری كە كورد دەیەوێ، زۆر لاوازە. ئەمەش دەبێ ببێ بەفاكتەرێك بۆ هاندانی كورد بۆ كەم كردنەوەی رادەی گرژیی لەپەیوەندییەكانی لەگەڵ لایەنە ناوخۆیی و دەرەكییەكاندا. لەم بوارەدا دەبێ ئەوەی لەبەرچاو بگیرێ كەپاش روخانی رژێم، كوردو عەلەوییەكان و مەسیحییەكان خۆیان لەهەڵومەرجێكی تەواو جیاوازدا دەبیننەوە كەدەبێ لەئێستاوە خۆیانی بۆ ئامادە بكەن و بیر لەهەموو وردەكارییەكان بكەنەوە.
Top