• ئیسلامی سیاسی، یان بزاڤگەلی سیاسیی ئایینی، لەجیهانی عەرەبی و ئیسلامی، دیاردەیەكی نامۆ و دابڕاو نییە لەژینگەی كۆمەڵایەتی- سیاسیی ئەو جیهانەدا. لەتەك، هەردوو بزاڤی كۆمۆنیستی و ناسیۆنالیستیدا و هاوزەمان لەگەڵ ئەواندا و دواتر پێ بەپێ، ئیسلامی سیاسی بەرگێكی ئایدیۆلۆجی و ڕێكخراوەیی لەبەركردووە.
• ئیسلامی سیاسی بەهەردوو باڵی هێور و ڕادیكاڵەوە، وێڕای لەم 80 ساڵەی دواییدا، حزوری هەبووە و پاشخانێكی فیكری و دینیی لەپشت بووە، لێ لەوڵاتانی عەرەبیدا، تەنانەت لەمیسریشدا كە لانكەی دامەزرانەوەی ئەو بووە، بارتەقای بزاوی ناسیۆنالیستی و ماركسیستی (بەهەموو لك و پۆپ و قوتابخانەكانیانەوە)، خورت نەبووە.
• دوای قۆناخی ئیستیعمار، بزاوی ناسیۆنالیستیی عەرەبی بوو بەحوكمڕان، وێڕای «شەعبی بوونی»یشی بۆ ماوەیەكی زۆر، هەرگیز دیموكراسیی سیاسی بۆ گەلانی عەرەب لەگەڵ خۆیدا نەهێنا لەلایەك و، چارەی گرفت و ئاریشەكانی وەك هەژاری و نەداری، نەخوێندەواری، بێكاری، بێ جێ و ڕێی، ڕیفۆرم و ڕابوونەوەی پێ نەكرا لەلایەكی ترەوە، بەڵكە بەپێچەوانەوە، ئیستبدادی سیاسی و تۆقاندن، نا عەدالەتی كۆمەڵایەتی، هەژاری و نەداریی زۆرترو دواكەوتوویی بەرهەمهێنا و توێژێكی بیرۆكراتیی مشەخۆری سەگساری دوای سەربەخۆیی لەگەڵ خۆیدا پێگەیاند. ئەنجامیش هەر ئەوە چاوەڕێ دەكرا، وەك لەم ساڵەی ڕابردوودا بەسەریدا هات.
• تەنانەت بزاوتی ناسیۆنالیستی لەگەڵ دروشمە زەقەكانی وەك «وەحدەی عەرەبی»یش ڕاست نەبوو. بۆ ڕزگاریی فەلەستین-یش، بێ لەكارەسات و نسكۆ دوای نسكۆ، چی پێ نەبووە. بەهەرحاڵ ئیستیبداد، دواكەوتوویی و پاشكۆیی وڵاتانی عەرەبیان هەرواترو قوڵتر كردەوە. دەبێ ئەوەش بێژین، ئەو بزاوتە سیاسییە، لەناوەڕۆكدا، بزاوتێكی تێكەڵەی «ئیسلامی و عەلمانی» بووە و لەڕووی فیكری و مەعریفییەوە، دەمچەفت بووە.
• بزووتنەوەی ماركسیستی و «شیوعی» لەجیهانی عەرەبیدا، ئەگەر بۆ ماوەیەكیش، لەبەر سیستمە فیكرییە نوێباو و یۆتۆبییەكەی لەناو نوخبەی خوێندەواردا ڕەونەقێكی هەبووبێت، ئەوا هەرگیز لەناو ئاپۆرەی خەڵكدا نامۆ و بیانی بووە و وەكو بزووتنەوەیەكی نوخبەوی ماوەتەوەو قەت نەبۆتە بزووتنەوەیەكی جەماوەیی، ماوەیەكی كەمی لێ دەرچێ لەعێراق دوای 14ی تەمموز، یان لەباشووری یەمەن. ماركسیزم كە زادەی ڕۆژئاوا و سەرمایەداری و مۆدێرنیتە بوو، لەناو ژینگەی ڕۆژهەڵاتیی دواكەوتوودا، نامۆ مایەوەو بە هەرەسهێنانی سۆڤیەتیش، تەنانەت نوخبەی خوێندەواریش لێی تەكیەوە.
• ئیسلامی سیاسی، هەر زوو دروشمی «حاكمیەت» و «ئیسلام چارەسەرە»ی بەرزكردەوە. قسە زۆر لەسەر ئەو دروشمە كراوە. بەكردەوە چی؟ ئێستاكە لەتونس و میسر، باڵە بەناو میانڕەو و ڕیفۆرمخوازەكەی ئیسلامی سیاسی لەڕێگەی هەڵبژاردنەوە، «حاكمیەت»ی گرتەدەست، داخوا چۆن بەكردەوە ئەو دروشمە جێبەجێ دەكەن؟ داخوا ئیسلامی سیاسیی ئیخوانی لەمیسر و لەتونس، دیموكراسیی سیاسی دەكەنە سیستەمی حوكمڕانی؟ داخوا دەرفەت بۆ هاتنەئارای كۆمەڵگەیەكی كراوە لەناوەخۆ و بەسەر دنیای دەرەوەدا دەكەنەوە؟ داخوا كەرامەت و كەسایەتیی ئینسانیی بۆ هاووڵاتیانی خۆیان دەگێڕنەوە؟ داخوا گرفت و ئاریشە گەورەو قەبەكانی وەك هەژاری و ناگزوری، بێكاری، نەخوێندەواریی، قەیرانی نیشەجێبوون...یان پێ چارەسەر دەكرێ؟ داخوا سەر لەنوێ سەروەت و سامانی نیشتمانیی بەشێوەیەكی عادیلانە دابەش دەكەنەوە؟ داخوا ڕێگە لەنوخبەو توێژی مشەخۆری بیرۆكراتی دەگرن كە سامانی وڵات دادۆشن و گەندەڵكاریی دەكەن؟ داخوا، وڵات لەدواكەوتووییەوە بەرەو پەرەپێدان و ڕابوون دەگوازنەوە؟ داخوا بۆ چارەسەری كێشەو گرفتە هەرێمایەتی و جیهانییەكان چ بەرنامەیەكیان هەیەو بەشداریی لەهاتنەئارای ئاشتی و سەقامگیری و ئاسایش و تەناهی لەناو وڵاتەكانیان و لەناوچەكەدا دەكەن و دەبنە فاكتەری هێنانەدیان؟ چ لەبەرانبەر تیرۆر، كاروكردەی تێكدەرانەی ڕێكخراوی قاعیدەو ئیسلامی ڕادیكالدا دەكەن؟ ئایا چ سیاسەتێكیان دەبێ لەبەرانبەر گرفتی لەمێژینەی شیعە- سوننە و تەوەر و تەوەركاری هەرێمایەتی لەسەر بنەمای ئەو دابەشبەندییە كە بیچم و ئەدگارەكەی دەركەوتووە؟ بەكورتی چ مۆدیلێكی ترمان پێشكەش دەكەن كە خەتی جیاكەرەوە بێت لەگەڵ قۆناخی پێشووتردا.
• ئەو پرسیارانە، وەڵامیان دەوێتەوە. خەڵكی میسر و تونس، لایەنە سیاسییەكانی دی و تەواوی دنیا چاوەڕوانن بەلانی كەمەوە بیچم و ئەدگاری سەرەكی و بنەڕەتیی مۆدیلی ئیسلامی سیاسیی ئیخوانی لەمیسر دەركەوێت و ببینن...
• چەندە ئیخوان بەتەنگ چارەسەری گرفت و ئاریشە ناوخۆییەكانەوە دێن و هەوڵ و تەقەڵا بۆ چارەسەركردنیان چڕ دەكەنەوە، یان ئەوانیش هەر زوو بیر لەپەلهاویشتن و «تەصدیر»ی شۆڕش بۆ بە«ناوەند»كردنەوەی میسر لەجیهانی عەرەبی و ئیسلامیدا دەكەنەوە. چەند لەم ڕووەوە لەگەڵ توركیادا دەسازێن یان تێكدەگیڕێن بەتایبەتی كە وردە- وردە، عوسمانلیزمی نوێ خۆی نیشاندەدات؟
• ڕەنگە، ئیخوان لەمیسر، وەكو لەزۆر وڵاتی تریشدا هەروا بووە، تا ئەودەمەی شۆڕش و «هەیەجان»ی میللی، تەواو نەنیشتۆتەوە، بەری ئازادییەكان نەگرن و نوخبەی ڕووناكبیران لەخۆیان نەوروژێنن، لێ ئەوەی بەڕای من ئیخوانەكان سەغڵەت دەكات و دەبێ وەڵامێك بدەنەوە، تەرجەمەكردنی دروشمی ئیسلام چارەسەرە، بەتایبەتی لەبواری كۆمەڵایەتی و ئابووریدا، یان ئەوەی پێی دەگوترێ دیموكراسیی كۆمەڵایەتی و ئابووری.. گرفت و ئاریشە كەڵەبووەكان، كە بەمیرات لەسیستەمی پێشوو بۆیان ماوەتەوە، فشاریان بۆ دێنن...لەتوركیا، ئەردۆگان و حزبەكەی، بە بەرنامە ئابووری و كۆمەڵایەتییەكەیان و بە بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و پرۆژەی وەبەرهێنان و پەرەپێدان هاتنە سەر حوكم و خۆیان ڕاگرتووە تا بەرنامە سیاسییەكەیان، چونكە لەتوركیا پێش حزبی دادو گەشەپێدان-یش، پەراوێزێك بۆ ئازادی و دیموكراسی هەبووە بە پێچەوانەی میسر. لەبەر ئەوە، ئەركی ئیخوانەكان لەمیسر قورستترە.
• داخوا ئیخوانەكانی میسر لەچارەسەركردنی ئاریشەكاندا، تەنیا پشت بەتوانای زاتیی خۆیان دەبەستن، یان وەكو توركیا لەسەر دەوروبەری خۆیان و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكرێنەوە. داخوا چ مۆدیلێكی پەرەپێدان؛ توركی، مالیزی، كۆری، سەنگاپوری.. دەگرنە بەر یان مۆدیلێكی میسری دادەهێنن كە لەهیچ لەوانە نەچێت؟
• ئایا خولیای عەرەبچێتی و ئەمجارە بەناوەندكردنەوەی میسر لەڕێگەی ئیسلامەوە، چەند لەفیكر و زەین و بەرنامەی ئیخوانەكاندا جێگەی خۆی گرتووەو تا چەند ئەوە ئاریشەی سەرباریان بۆ دروستدەكات؟
• بەهەرحاڵ، هەقمانە بەشك و بە پارێز بین لەڕاست ئیسلامیی سیاسیدا، نەك هەر لەڕاست باڵە ڕادیكاڵەكەی، بەڵكە لەبەرانبەر باڵە هێور و میانڕەوەكەشیدا. تەجرەبە نیشانی دەدا كە داخوا ئەو شك و گومانانە لەجێگەی خۆیدا بوون یان نا؟
• ڕەنگە تا وەڵامەكان ڕوون دەبنەوە، جۆرێ لە تێچۆلان، سەرگەردانبوون، ساغ نەبوونەوە، ڕاكێش- ڕاكێش و گرژی لەناو كۆمەڵی كوردستانیشدا، بێننە كایەوە. هەروا ئیسلامی سیاسیی ئیخوانی وەك تەوژمێكی ناوچەیی هەڵچوو و شونەوارەكانی، بەهەردوو دیوی پۆزەتیڤ و نیگەتیڤدا، درەنگ یان زوو، دەردەكەون و لەگەڵ خۆیاندا، ڕیزبەندیی سیاسیی تازە لەناوچەكەدا دێننەكایەوە، چونكە بەشێكی ئیسلامی سیاسی لەكوردستاندا، خۆی وەكو درێژكراوەی ئەو تەوژمە دەبینێتەوە.
• هێشتا ئیسلامی سیاسیی لەسەرەتای كاردایەو دەورەی خۆی تەواو نەكردووە. بە ساغبوونەوەی قەیرانی سوریا، قەیرانی ئێستەی عێراق ڕەنگە ڕەنگ و ڕوو بیچمی ئیسلامی سیاسیی بەتایبەتی ئیخوانی و مەیداندارییەكەی خویاتر دەبێت....ئەو ماوەیە بۆ هەمووان گرنگ و یەكلاكەرەوەیە، بەتایبەتی بۆ بزووتنەوەی ناسیۆنالیستی كورد (بەهەموو ڕەنگەكانیەوە) كە چ دەكات، بەرەو كوێ هەنگاو دەنێت، دەكارێت بۆ تەواوكردنی بەرنامە ڕزگاریخوازەكەی، بزاوتی سیاسیی ئیسلامیش لەگەڵ خۆیدا هەڵگرێت و پەلكێشی ناو پرۆژەكانی خۆی بكات یان بەتەواوی لێك جیادەبنەوە و بەدوو ئاقار و سەمتی جودا هەنگاو هەڵدەگرن؟