سەرەتا مرۆڤ بیری لە چوارچێوەیەك كردۆتەوە كە ئەركی بەڕێوەبردنی وڵات بگرێتە ئەستۆ و خزمەتی هاووڵاتیان بكات و ژیانی كۆمەڵگە ڕێكبخات، پاشان بیرۆكەی گروپ و ڕێكخراو و حزب و چوارچێوە سیاسی و كۆمەڵایەتیەكان دروستبووە و پەرەی سەندووە بەو شێوەیەی كە ئەمڕۆ دەیبینین.
یەكەمجار پێناسەی وشەی (دیموكراسیەت)یان كردووە كە بە مانای حوكمی میللەت دێت، كە دەبێتە بنەما بۆ بیرۆكەی دروستبوونی پەرلەمانەكان، یان ئەنجومەنەكانی نوێنەرەكانی میللەت.
پەرلەمانەكان لە مێژوودا زەروورەتێكی سیاسی و كۆمەڵایەتی هێناونیەتە كایەوە، تەواو وەكو ئەزموونی كوردستان كە دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس لە 1991دا دەبوو جارێكی تر خۆ ڕێكبخەنەوە و پێناسەی چەمكی دەسەڵاتی سیاسی و حوكمڕانی بكەنەوە. ئەوە لە 1992 بەو پێیە ئێمە وەكو میللەت ئەو پەرلەمانەمان هەڵبژاردووە و متمانەمان پێداوە بۆئەوەی نوێنەرایەتیمان بكات وەكو دەزگایەكی چاودێریكار بەسەر ئەداو چالاكیەكانی حكومەتەوە، بەو پێیە بۆمان هەیە لەیادی دامەزراندنیدا هەڵسانگاندن بكەین، چونكە ئەگەر پەرلەمانتار نوێنەری ئێمەیە و حەسانەی هەیە، ئەوا ئێمەین بڕیار دەدەین بمێنێ یان نەمێنێ و لەناو پەرلەماندا ئەدای چۆن بووە، ئەگەر ئەو ڕەقیبە بەسەر حكومەتەوە، ئەوا ئێمەش ڕەقیبین بەسەر ئەوەوە، ئەگەر چی دەمەوێت خۆم لە ڕەهایی بەدوور بگرم، بەڵام زۆرجاریش ناچار دەبم ئەوەی بە بەرچاوەوەیە وەكو خۆی نەیڵێم.
هەڵبەتە نكوڵی لەوە نییە ئەو پەرلەمانەی كوردستان لەڕۆژی دروستبوونیەوە هەتا ئەمڕۆ یەكەم دەستكەوتێكی سیاسی گەورە بووە بۆ میللەتی كورد لە ناوچەكەدا و شەرعیەتی داوە بەو چوارچێوە نیمچە ئازادەی گەلی كورد لەبەردەم درواسیێ و بەرانبەر دوژمنانی ئەزموونە سیاسیەكەی، كە ئەمەشی بەچەند یاسایەك بەرجەستە كردووە.
بەڵام هەبوونی تەنیا یەك پەرلەمانتاریش كە خۆی بە نوێنەری حزبەكەی بزانێت و هەموو هەڵوێستەكانی ڕەنگدانەوەی سیاسەتی حزبەكەی بێت مایەی ئەوەیە لە بەردەمیا هەڵوێستە وەرگرین و بوەستین و بپرسین هەموومان دەزانین پرنسیپە سیاسی و حزبی و حوكمڕانیەكان لە ناوچەی خۆرهەڵاتدا هەموو هەڵگری هەمان خەسڵەت و ئالیەت و فكرو فەلسەفەن، بەڵام هەمووشمان دەزانین كە ئەزموونی كوردستانی ئازاد تاكە ئەزموونی سیاسی جیاوازە لە ناوچەكەدا كە دەبوو لەوە باشتر بتوانین هەڵسەنگاندنی بۆ بكەین.
هەڵبەتە لێرەدا بەندە كارم بەوە نییە دەسكەوتەكانی پەرلەمانی كوردستان ڕیزبەند بكەم، چونكە ئەوە كاری خۆیانە و بۆ ئەوە هەڵبژێردراون و بەرانبەر بەو ئەركانەش ئەو مووچە گەورە و ئیمتیازانەیان پێبەخشراوە.
بەڵام هەروەك گرنگترین ئەركی پەرلەمان ئەوەیە ڕەقیب بن بەسەر ئەدای حكومەتەوە و بۆیان هەیە وەزیرەكان و ئەوانیتر ڕاپێچی ناو پەرلەمان بكەن بۆ لێپرسینەوە، بۆ میللەت هەیە ئەوان داگرێ و متمانە و حەسانەكانیان لێسەنێتەوە بەهۆی كەمتەرخەمی و چالاكنەبوونیان.
گەورەترین كێشە كە هەتا ئێستا پەرلەمانی كوردستان نەیتوانیوە بەشێوەیەكی ڕیشەیی بەسەریدا زاڵ بێت، كێشەی یەكگرتنەوەی هەردوو ئیدارەكەیە كە ئەمەیش زۆر بە ڕوونی لە یاساو كارو ئیش دائیرەو دەزگا خزمەتگوزاریەكانی هەردوو شارە گەورەكەی سلێمانی و هەولێر بە ڕوونی بەرجەستە دەبن.
زۆر جار كە بیر لە كێشەو گرفتە ژیانیەكانی ناو كۆمەڵگەی كوردستان دەكەمەوە ئۆباڵەكەی دەخەمە ئەستۆی پەرلەمانتارەكان، كە بیر لە ئەدای خراپی پەرلەمانتارەكان و كەمتەرخەمیەكانیان دەكەمەوە لەبەر خاڵی حزبایەتیدا دەوەستم و هەست دەكەم ئەوەندەی حزبایەتی دەكەن خزمەتی میللەت ناكەن.
بەو تەلەفزیۆنەشەوە كە پەرلەمان هەیەتی ((كە ئەمە پێچەوانەی هەموو ئەزموونەكانی دنیایە)) چونكە لە دنیادا تەلەفزیۆنێكی حكومی هەیە كۆبوونەوە و چالاكیەكانی ناو پەرلەمان پەخش دەكات، بەڵام لەبەر ئەوەی لە كوردستان هیچ دەزگایەكی ڕاگەیاندنی حكومی بێلایەن نییە، بۆیە پەرلەمان تەلەفزیۆنی هەیە ((ئەویش بۆنی حزبی لێدەكەم)).
هەڵبەتە ڕووبەری ئەم گۆشەیە بەشی هەموو ئەو تێبینی و ڕەخنانەمان ناكات كە لە پەرلەمانی كوردستان هەمانە، بەڵام دواجار دەگەڕێمەوە سەر خاڵی دەنگی خەڵك و هۆشیاری خەڵك لە كوردستاندا كە بەداخەوە هەتا ئێستا بەشی ئەو هەموو كەمتەرخەمیە ناكات كە دەیبینن و هەڵوێستی لەبەردەم وەرگرن، چونكە هێندەی خەڵك بەگژ دامودەزگا حزبیەكاندا دەچنەوە، بەگژ پەرلەماندا ناچنەوە و كە ئەو هەموو خەمساردی و كەمتەرخەمیەیان هەیە لە ئاست كێشە و گرفتەكانی كۆمەڵگە و دەسەوەستان لە حزبایەتی هیچی تریان پێ ناكرێ.
ئەوەندەی پەرلەمانتارەكان خزمەتی حزبەكانیان دەكەن و سوپاسگوزاری حزبەكانیان كە لەناو پەرلەماندان و ئەو هەموو ئیمتیازاتانەیان بێ وەرگرتوون سوپاسگوزاری میللەت نین كە دەنگیان داونێ، بۆیە ئەوەندەی خەڵك ڕەخنە لە حزب دەگرن ڕەخنە لە پەرلەمان ناگرن.