لەكاتێكدا دوایین سوپەری پاوەر نائومێدانە بەدوای هێزێكی جیهانیەوەیە لەناوچەكەدا، هەر یەكە لەتوركیا و ئێران، وەك هێزی ناوچەیی كاریگەریەكی سیاسی ڕوو لەزیاد دەسەپێنن. لێرەدا، پێدەچێت تەحەددیە دەرەكیەكانی كوردستان تەنیا ڕەنگدانەوەی سیاسەتی بەردەوام بێت كە هەر یەكە لەدەوڵەتە دراوسێكان «هێزی ڕەق»ی پێویست بنیات بنێن لەپێوەندیدا بەتوانای سەربازی& ئابووری بەئاڕاستەی باڵادەست بوون بەسەر شانۆ سیاسیەكەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. لەكاتێكدا توركیا «هێزی نەرم»ی زیاتر بنیات دەنێت لەپێوەندیدا بەدیپلۆماسی & سەركردایەتی ناوچەییەوە، ئێران گیرۆدەی پێگەیەكی لاوازترە. هێشتا ئەوەی پێدەچێت هەردوو وڵاتەكە لەڕووی ناوخۆییەوە بەهێز بن، بەڵام ئەم بەهێزییە بەهۆی كێشەی چارەسەرنەكراوی كوردی وڵاتەكانیانەوە گرفتی بۆ دروست بووە، كەواتە ئەگەر هێزی ئابووری بێت یان سەربازی، ناكۆكی ناوچەیی تەحەددی بەخۆی دروست دەكات، بەڵام نەك پێش ئەوەی ڕكابەریەكە لەنێوان هەموو ئەو هێزانەدا بگاتە ترۆپك، هەروەها بۆ ڕێككەوتن و ڕازیبوون لەبارەی ئاشتی یان شەڕەوە و ئەوەی بەلای هەموو كەسێكەوە دادپەروەرانەیە. ئەوەی تەنگژەكە خراپتر دەكات، ئەگەر سەقامگیری ببێتە ئەولەویەت لەبری دیموكراسی لەعێراقدا، ئەوا ڕەنگە جەوهەری فیدراڵی كورت بكرێتەوە بۆ مەركەزیەتێكی تێكەڵاو (گوڵان862). بەكورتی، هەموو ئەم كارلێكانە كرۆكی ناكۆكیەكەیە و بەشێوەیەك لەشێوەكان دژی بنیاتنانی «هێزی ڕەق»ن لەكوردستاندا. بۆ ئەم ئامانجە، دەبێت كوردستان ڕووبەڕووی هۆكاری هاوسەنگی نێوان هەموو ئەم ئاڵۆزیە سیاسیانەدا ببێتەوە. بۆ، كارلێكی نێوان تەحەددیە& دەرفەتە دەرەكیەكان بۆ هەر لایەنێك لەلایەكەوە و ئەوەی لەنێوان خاڵە لاواز و بەهێزەكانی نێوان ئەم لایەن یان ئەو لایەنە، ئەمە گەمە سیاسیە تێكەڵاوە ڕوون دەكاتەوە.
لەكۆتاییدا، بنیاتنانی هێزی ناوخۆیی لەلایەن كابینەی نوێیەوە لەكوردستان دەوەستێتەسەر ئەوەی چۆن دەوڵەمەندی سەرچاوەكان بەشێوەیەكی ژیرانە بۆ پرۆژەكانی پەرەپێدان بەئاڕاستەی سەقامگیری ئابووری بەكار بهێنرێت (گوڵان 829). پلانێكی ستراتیجیەتی پشتپێبەستراو لەپێناو پەرەپێدانێكی بەردەوام دەبێتە بیانویەك بۆ ڕێكخستنی سەرچاوە مرۆییەكان لەم هەوڵەدا. لەكاتێكدا «ئیدارەكردن&ڕێكخستن»ی مۆدێرن پێناسەكردنی «مواصەفانی كاركردن» بۆ هەموو بەڕێوەبەرەكانی كوردستان لەخۆدەگرێت. لەوەش زیاتر، دەرسەكانی ئەدای خراپی پلاندانانی پەرەپێدان&جێبەجێكردن لەكەرتەكانی بەرهەمهێنانی ئەوەی خستۆتەڕوو كە بەس نین بۆ دركپێكردنی كاڵا لیستكراوەكاندا بەبێ ئەوەی چالاكیە پێوەندیدارەكان دوابخرێت كە پەیوەستن بەوەی چۆن ئەم كارە بكرێت (گوڵان799). بەداخەوە، زۆرێك لەهەوڵە پەرشوبڵاوەكان و ئەرك&بەرپرسیارێتیە تێكەڵ و پێكەڵەكان مەعریفەی پێویستیان بۆ نەڕەخسێنراوە. لێرەدا، فاكتەری سەرەكی پەرەپێدانی سەرچاوەی مرۆییە كە بتوانێت «بەرهەمهێنانی» ڕاستەقینە زامن بكات. كە ئەمەش پێوەری كاراییە لەبەرهەمهێناندا، كە لەسەر بنەمای دابەشكردنی هاتوو بەسەر دەرچوو بەسەر كاتژمێرەكانی كاركردنی ڕاستەقینە. لەڕاستیدا، «بەرهەمهێنان»&»بەردەوامێتی» فاكتەری سەرەكین بۆ گوڕ و تیندان بەهێزی ناوخۆیی كوردستان وەك سەبەتەی خۆراكی ناوچەكە.(گوڵان 800،813). هەروەها بەها زیادكراوەكان لەئەگرۆ-پیشەسازیدا لەدەرئەنجامدا بەشداری دەكات لەدابینكردنی ئاسایشی نەتەوەیی و بنیاتنانی «هێزی ڕەق» ئابووری. ئەمە یارمەتی حكومەتی داهاتوو دەدات بۆ كەمكردنەوەی ڕێژەی بێكاری لەكوردستاندا، لەكاتێكدا پەرەپێدانی ناوچە گوندنشینە پێوەندیدارەكان لەكۆتاییدا زاڵ دەبێت بەسەر «ناهاوسەنگی دیموگرافیدا»(گوڵان 800). لێرەدا، حكومەت ئەتوانێت پاڵنەری پەیوەندیدار بۆ پشتیوان و نرخاندنی تێكەڵاو بۆ بەرهەمهێنان، گواستنەوە، خەزنكردن و بەبازاڕكردن بڕەخسێنێت. یارمەتیدانی جووتیاران هەنگاوێكی گرنگە بەئاڕاستەی بەشداری كردن هەنگاو بەهەنگاو لەم پرۆژەی پەرەپێدانانەدا. بنیاتنانی توانای دامەزراوەیی دەبێت یارمەتیدەر بێت بۆ بونیادێكی باشتر بۆ كەرتی گشتی گەشەكردو و یارمەتیدانی وەزارەتە پێوەندیدارەكان بۆ بنیاتنانی ئەو بەهرانەی بازاڕی ئازاد و كەشی كاركردنی داوای دەكات(گوڵان 807). لەم پێوەندیەدا، «ماستەرپلان»ێك بۆ پەرەپێدانی ناوچە گوندنشینەكان لەكوردستاندا گەڵاڵەكرا لەساڵی 2005ـەوە و چاوەڕێی دابینكردنی دارایی و ئیلیتزامی سیاسیی دەكات. دەكرێت بەشێك لەم داراییە دابین بكرێت لەڕێی بەرنامەی قەرەبووكردنەوەی حكومەتەوە بۆ تێكڕای ئەو كەسانەی زیانیان پێگەیشتووە لەكوردستاندا لەساڵانی شەستەكانەوە و بەپێی ماددەكانی 25، 106، 121، 112ی دەستوری عێراق بۆ بودجەی هەرێمەكان.(گوڵان834).
دەبێت ئیعتیراف بەوە بكەین كە لاوازی ناوخۆیی لەكوردستاندا پەیوەستە بەگرژی كۆمەڵایەتی و دەتوانرێت چارەسەربكرێت كاتێك هەموو خراپە پێوەندیدارەكان بەنایەكسانیەوە ڕێگریان لێبكرێت (گوڵان 823). بەداخەوە، ئەوەی وەك بازاڕی ئازاد بانگەشەی بۆكراوە لەكوردستاندا پێدەچێت ئەوەندە ئازاد بێت كە هەڵئاوسانی دروستكردووە و ئەمەبۆتە مایەی شۆكی كۆمەڵایەتی. بازاڕی پشێوی تێكەڵاو دەبێت سنووردار بكرێت بەهۆی ڕێسای یاساكانەوە كە مافەكان& بەرپرسیارێتیەكان ڕێكدەخات بۆ هەردوولایەنی بەرهەمهێنەر&بازرگان، لەگەڵ بەكاربەراندا. هەروەها دەبێت پێداچوونەوە بەو وەبەرهێنانەدا بكرێت كە ئەنجام دەدرێن و مەرجی پێشوەختیان بۆ دابنرێت لەڕێی پەرەپێدانی ئابووری-كۆمەڵایەتیی نەتەوەییەوە كە كاریگەری سلبی لەسەر ژینگە نەبێت. لەلایەكی دیكەوە، دەكرێت سیستمێكی كۆمەڵایەتی عادیلانە لەڕێی ڕێككەوتنگەلێكی كۆمەڵایەتی دیاری كراوەوە بهێنرێتەدی وەك ئەو خێزانەی كە بەهۆی داهاتی «سوودی دایك»ـەوە پشتیوانی دەكرێن. هەروەك ئەو دایكانەی لەكوردستاندا كە دەكرێت ڕێزیان لێبگیرێت بەپێدانی داهاتێك كە ئەمەش بناغەی(خێزان) كۆمەڵگە لەڕووخان دەپارێزێت، هەروەها كەرامەتی خەڵكی ئاسایی بۆ ئەوەی ژیانێكی سەربەرزانەیان هەبێت. لەئەزموونی توركیاوە كە نزیكە لێمانەوە دەركەوتووە كە ناكرێت پەروەردەی سەرەكی باشبكرێت بێ یارمەتیدانی دایكانی ماڵەوە. لێرەدا، دەبێت كەرتی تایبەتی گەشەكرد و هەندێ بەرپرسیارێتی كۆمەڵایەتی بگرێتەئەستۆ. لەبەر ئەوەی یەكبوونی كۆمەڵایەتی بڕبرەی پشتی كۆمەڵگە بەهێز دەكات و لەلاوازیە دەرەكیەكان دەپارێزێت. لەپاڵ باشتركردنی سیستمی پەروەردە بەشێوەیەكی گشتی، زیادكردنی «بەرهەمهێنان» لەكوردستاندا چاكسازی لەچاودێری تەندروستی لەخۆدەگرێت و پێویستی بەسیاسەتی پێوەندیدار هەیە. نەخشەی ئەم سیاسەتە دانراوە و لەكابینەی شەشەمەوە چاوەڕوانی ڕەزامەندی حكومەت دەكات. (گوڵان 834-35). لەوەش زیاتر، و لەسەرەتای دەستبەكاربوونی كابینەی چوارەوە، سیستمی « كوالێتی كۆنتڕۆڵ» دەسەڵاتی پێویستی نییە. بەهەمان شێوە، دەبێت كابینەی داهاتوو هەوڵی خۆی تەرخان بكات بۆ داڕشتنی سیاسەتێكی باشی ئاسایشی ئاو و خۆراك. لەبەر ئەوەی ڕەوتی ئابووری مۆدێرندا ئاسایشی نەتەوەیی&» هێزی ڕەق» گۆڕاوە لەڕووی سیاق و بەهاوە بۆ ئاسایشی خۆراك، ئاسایشی ئاو و ئاسایشی وزە (گوڵان 807، 813، 817، 829). بۆ ئەم مەبەستە، پرسی ئاو لەچوار یاسای پێوەندیداردا ڕێكخراوە. بەگشتی، ئەوە بەدڵنیاییەوە دەبێتە بناغەی ئاسایشی نەتەوەیی دوورمەودا لەگەڵ پابەندبوونی سیاسی زیاتر بەم هەوڵەوە.
بەو پێیە، هەوڵەكانی كابینەی نوێ دەبێت ڕووبەڕووی تەحەددیە دەرەكی و لاوازیە ناوخۆییەكان ببێتەوە، هەروەها بۆ سوودوەگرتن لەدەرفەتی دەرەكی لەڕێی بنیاتنانی شتێك لەهێزی دەرەكیەوە، بەشێوەیەك كە ڕێگە خۆشبكات بۆ «هێزی ڕەقی» ئابووری. لەكۆمەڵگەیەكی كشتوكاڵی چەشنی كوردستاندا، داهاتی نەوت ئامرازە بۆ ئامانجێك و پەرەپێدانی ئابووری دەبێت سروشتێكی كشتوكاڵی هەبێت كە خۆشگوزەرانی كۆمەڵایەتی-ئابووری و كاریگەری سیاسی هەبێت. دەبێت ئیعتیراف بەوە بكەین كە بەرهەمی ئەم پرۆسەیە كاتی دەوێت و بەدڵنیاییەوە لەتەمەنی كابینیەك تێدەپەڕێت، بەڵام بەدڵنیاییەوە بەشداری دەكات لەبەهێزكردنی ئابووری بەڕاددەیەكی گەورە وەك پێشمەرجێك بۆ سەقامگیری سیاسی زیاتر. دەبێت ئەوەش بزانین كە ئەمە بەهۆی توانای ڕاوێژكاری ناپێگەیشتووەوە بەدەست نایەت و بەدڵنیاییەوە بەبێ بوونی ڕاددەیەكی دیاری كراو لەشەفافیەت، كاری جەماعی و توانا&دڵسۆزی پێكەوەژیان بەدەست نایەت(گوڵان 807&838). لەكۆتاییدا، دەبێت ئەركی گرانی بەردەممان خەڵكی دەرەوە و ناوەوەی كوردستان یەكبخات.