كوردی سوریا لەنێوان هێزی هەڵكشاوو هێزی داكشاودا
February 6, 2012
وتار و بیروڕا
لەڕووی جیۆپۆلەتیكییەوە دەبێ ئەوە لەبەرچاو بێ كەڕەوشی جیۆپۆلەتیكیی ناوچە كوردنشینەكانی سوریا لەبنەڕەتدا خراپە. بەبەراورد لەگەڵ هەرێمی كوردستان كە لەكاتی لێقەوماندا چیاكان دەبن بەقووڵایی ستراتیجی، ناوچە كوردنشینەكانی سوریا بێ قووڵایی ستراتیجین. ئەمەش ناوچەكان بەكراوەیی دەهێڵێتەوە. بوونی سێ ناوچەی لێكدابڕاوی پێكەوە نەنوساو كە بەسەر پارێزگاكانی حەسەكەو حەلەب و رەققەدا دابەش بوون، دەرفەتی پێكهێنانی هەرێمێكی یەكگرتوو پێكناهێنێ. سووربونی هەندێ لەسیاسەتمەدارانی كوردی سوریا لەسەر بەهەند وەرنەگرتنی پەراگەندەیی ناوچە كوردنشینەكان، وایان لێ دەكا داڵغە بەشتی گەورەتر لەتوانا لێ بدەن.
كەس نازانێ ژمارەی كورد لەسوریا چەندە. بەڵام هەندێ لەكوردانی سوریا دەڵێن ژمارەیان دەگاتە سێ ملیۆن كەس. ئەگەرچی دەشێ زێدەڕۆیی بەم ژمارەیە كرابێ بەڵام ئەگەر وەكو خۆیشی وەری بگرین، ئەم ژمارەیە هەموو ئەو كوردانە دەگرێتەوە كە لەسەرتاسەری سوریا دەژین نەك تەنیا لەناوچە كوردنشینەكاندا. لەسوریای ئایندە، كورد بەقەد سەنگی لەناوچە كوردنشینەكان مافی رۆشنبیری و ئیداری چنگ دەكەوێ و كوردەكانی دەرەوەی ناوچە كوردنشینەكان لەدەرەوەی هاوكێشەكەدا دەبن.
كورد هەندێ دەستكەوتی لەئۆپۆزیسیۆن چنگ كەوتووە. ئەنجومەنی نیشتمانیی سوریا كەهاوپەیمانییەكی راستڕەوی لیبرالەو دوو گرووپی كورد ئەندامن تێیدا، لەبەرنامەی سیاسییدا دانی بەوەدا ناوە كەسوریای ئایندە دەوڵەتێكی فرەیی دەبێ و دەستوورەكەی دان بەمافی نەتەوەیی گەلی كورددا دەنێ و دەبێ مەسەلەی كورد بەشێوەیەكی دیموكراتییانەو دادپەروەرانە چارەسەر بكرێ. بەكارهێنانی دەستەواژەی وەك»مەسەلەی كورد»و «مافی نەتەوەیی»و «گەلی كورد» و «چارەسەری دیموكراتییانەو دادپەراوەرانە» خۆی لەخۆیدا هەنگاوێكی پێشكەوتووەو دەشێ ببێ بەبنەمایەك بۆ ئایندە. بەهەمان پێودانگ، وتەبێژی دەستەی هەماهەنگیی نیشتمانی كەهاوپەیمانییەكی چەپی میانڕەوەو هەیسەم مانع رابەرایەتیی دەكاو 3 گرووپی كورد ئەندامن تێیدا، لەلێدوانێكیدا وتویەتی «بوونی نەتەوەیی كورد بەشێكی بنەڕەتی و مێژووییە لەتەونی نیشتمانیی سوریا.. مەسەلەی كورد دەبێ لەچوارچێوەی یەكپارچەیی خاك و گەل، بەشێوەیەكی دیموكراتییانەو دادپەروەرانە چارەسەر بكرێ». ئەم لێدوانەش هەمان دەستەواژەكان بەكار دێنێ و دان بەكورددا وەك بەشێكی بنەڕەتی و مێژوویی سوریا دەنێ.
ئەگەرچی ئەم دوو هەڵوێستە دەشێ دوو هەڵوێستی گونجاو بن، بەڵام ئۆپۆزیسیۆنی كورد لەسوریا هێشتا بەتەمای زۆرترە. نزیكەی دوو هەفتە لەمەوبەر ئەنجومەنی نیشتمانیی كوردی سوریا ئەندامێتیی خۆی لەهەموو بلۆكەكانی ئۆپۆزیسیۆنی سوریا هەڵپەسارد، چونكە لەگەڵیاندا نەگەیشتبوو بەلێك تێگەیشتنێك سەبارەت بەمەسەلەی سەلماندنی مافی چارەی خۆنوسین بۆ كورد.
ئەم هەڵوێستە گوزارشت لەدانایی ناكاو ئەوەندەی كەئاماژەیە بۆ نەبوونی بەرچاو روونی، ئاماژەشە بۆ خوێندنەوەیەكی سەقەت بۆ رەوشەكە. لەم هەلومەرجەی ئێستادا ئۆپۆزیسیۆنی كورد هەموو دەرگاكانی لەخۆی داخستوە. هەم لەگەڵ رژێمدا پێوەندیی گرژە هەم لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆندا. لەڕاستیشدا ئۆپۆزیسیۆنی كورد كارتی فشاری نییە، بەتایبەتی كە لەم دواییەدا رۆڵێكی یەكجار كزی لەشۆڕشەكەدا نواندوەو لەهەمان كاتیشدا بواری مانۆڕیشی لەنێوان رژێم و ئۆپۆزیسیۆندا لەدەست داوە.
خۆ ساغ نەكردنەوەی ئۆپۆزیسیۆنی كورد دەشێ كاریگەریی خراپی لەسەر هەڵوێستی رژێمی داهاتووی سوریا بەرامبەر بەكورد هەبێ. كورد لەنێوان دوو هێزدایە، یەكێكیان لەهەڵكشاندایە كەهێزی ئۆپۆزیسیۆنەو ئەوی تر هێزی رژێمە كە لەداكشاندایە. دژایەتی كردنی هەردوو بەرە لەیەك كاتدا، بەرەی رژێم بەبیانوی ئەوەی كەدیكتاتۆرە و بەرەی ئۆپۆزیسیۆن بەبیانوی ئەوەی كە شۆڤێنییە، ئەنجامی باشی لێ هەڵناوەرێ. پشتیوانی لەهێزی هەڵكشاو، سەرەڕای هەموو كەموكوڕییەكانی، چاكترە لەدروستكردنی ململانێ لەگەڵیدا. رژێمی سوریا لەوەی ئێستا زیاتری بۆ كورد پێ نییە، ئۆپۆزیسیۆنی سوریاش لەوەی رایگەیاندووە زیاتری پێ نادرێ. كوردیش دەبێ كاتی زۆرتر بەفیڕۆ نەداو خۆی یەكلا بكاتەوە.