پەندێك كەدەبێ لەم قەیرانەی ئێستای نێوان شیعەو سوننەی عیراق فێری بین ئەوەیە كەكێشە هەڵپەسێردراوەكان دەشێ گێچەڵی گەورەیان لێ بكەوێتەوە و هیچ شتێك بەقەد كێشە هەڵپەسێردراوەكان مایەی هەڕەشە نییە بۆ سەر ئاشتی. ئەم قەیرانە جگە لەدوراییە مەزهەبییە- مێژوییەكەی، دوراییەكی سیاسیشی هەیە كەپێوەندیی بەململانێی دەسەڵاتەوە هەیە.
كورد لەم روەوە كەوتۆتە بەردەم ئەو دوڕیانەوە كەئاخۆ ببێ بەبەشێك لەگرفتەكە یان ببێ بە بەشێك لەچارەسەرەكە. ئاشكراشە كەهەر هەڵوێستێك باجی خۆی هەیە. ئەگەر پشتگیریی شیعە بكەین، رەنگە تا دەیان ساڵی تر لەمپەرێكی گەورە لەنێوان ئێمەو سوننەدا دروست ببێ و دەشێ ئەم مەسەلەیە كاریگەرییەكی خراپتر لەسەر پێوەندییەكانی كوردو جیهانی سوننی بەجێ بێڵێ. ئەگەر پشتگیریی سوننەش بكەین، گەورەترین و كاریگەرترین پێكهاتەی عیراق لەخۆمان دەتۆرێنین و زۆر بەزەحمەت پێوەندییەكانمان پێ ئاسایی دەكرێتەوە.
مالیكی و بەشێكی تری شیعەكان بانگەشە بۆ حكومەتی زۆرینە دەكەن و لەم روەوە خودی مالیكی و هەروەها حەمید معەللەی وتەبێژی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی وەك رێوشوێنێك بۆ دەربازبوون لەقەیرانەكە لەلێدوانەكانیاندا ئاماژەیان پێداوە. بەڵام دیارە حكومەتی زۆرینە ناتوانێ چارەسەرێكی گونجاوی كێشەكە بێ. لەگەوهەردا، بەو جۆرەی كەشیعەكان دەڕواننە مەسەلەی حكومەتی زۆرینە، ئەم حكومەتە لەهاوپەیمانیی شیعەو كورد پێكدێ. ئەوی راستی بێ، ئەگەر بەچاویلكەی بەرژەوەندیی ماددی سەیری مەسەلەكە بكەین، حكومەتی زۆرینە زیانی بۆ كورد نییەو ئەو پۆستانەی كەسوننەكان بەدەستیان هێنابوو، 40% تا 50%ی بۆ كورد دەبێ. هەر بەم پێودانگە، دەشێ لەپێنج وەزارەتەكەی كشتوكاڵ، دارایی، زانست و تەكنەلۆژیا، پەروەردەو كۆمیوكەیشن، دوو وەزارەتمان چنگ كەوێ، سەرباری چەند پۆستێكی تری گرنگ. بەڵام مەسەلەكە مەسەلەی بەدەستهێنانی پۆستی زۆرتر نییە، چونكە حكومەتی زۆرینە لەم هەلومەرجەی ئێستادا لەحكومەتی پەراوێزخستنی سوننە بەولاوە هیچی تر نابێ. ئەمە جگە لەوەی كەڕەوشەكە ئاڵۆزتر دەكا، لەناوەڕۆكدا سەرەتای داهێنانی نەریتی پەراوێزخستنەو لەهەمووشی خراپتر ئەوەیە كەئەمە دەبێتە سەرەتای رەوایی پەیداكردن بۆ نەریتی پەراوێزخستن. ئەگەر ئەمڕۆ شیعەو كورد بتوانن سوننە بخەنە پەراوێزەوە، هیچ شتێك گەرەنتیی ئەوە ناكات كە لەئایندەدا شیعەو سوننەكان كورد پەراوێز ناخەن. رێگرتن لەئەگەری سەرلەهەڵدانی ئەم سیناریۆیە، بەدەست كوردە پێش هەر لایەنێكی تر. گەرەنتیی لەدەست نەدانی دەستكەوتە بەدەستهێنراوەكان، دەوەستێتە سەر هێشتنەوەی سێكوچكەی تەبایی شیعە- سوننە- كورد.
سیناریۆ هەرە خراپەكەش ئەوەیە كەتاكتیكی پەراوێزخستن بەو ئاكامە بگات كەتەنیا یەك لایەن براوە دەربچێ. ئەوەی كەڕەوایی بەم نیگەرانییە دەدا ئەوەیە كە لەساڵانی حەفتاكاندا بەعس لەدژی كورد هاوپەیمانیی لەگەڵ پارتی كۆمۆنیستدا دروست كردو پاش ئەوەی كەساڵی 1975 كوردی لەیارییەكە دەرهێنا، بایدایەوە سەر هاوپەیمانەكەی و فتی كرد.
لەم سەروبەندەدا ئەوەی كەزۆرتر لەبەرژەوەندیی كورددایە، خۆ دوورخستنەوەیە لەتێوەگلان و بەم مانایە ئەم خۆ تێوە نەگلاندنە دەشێ روخساری بێلایەنی وەرگرێ. لەسیاسەتدا بێلایەنی، خۆ دورخستنەوەیە لەبەشداری كردن لەململانێی سیاسیدا. بەڵام لەململانێیەكی وا گەورەو مەترسیداردا، كورد ناتوانێ هەڵوێستی تەماشاكەرانە بۆ خۆی هەڵبژێرێ. لەنێوان ئەوەی كەكورد بێلانییەكی تەواو نەگەتیڤ بنوێنێ یان بەشدارییەكی كاریگەر لەململانێ سیاسییەكەدا بكا، ئەوەی كەزۆرتر بۆ كورد گونجاوترە ئەوەیە كەبێلایەنییەكی پۆزەتیڤ بۆ خۆی هەڵبژێرێ. ئەم هەڵوێستە دەرفەتی دوو رۆڵمان پێ دەبەخشێ، یەكێكیان ئەوەیە كەبكەوینە كار بۆ هێوركردنەوەی قەیرانەكەو لێك نزیك كردنەوەی لایەنە ناتەباكان و دووەمیشیان ئەوەیە كە لەكاتی پێویستداو لەهەندێ مەسەلەدا بۆ چەسپاندنی بنەماكانی دادپەروەری و یەكسانی، پشتگیری لایەنی ستەملێكراو بكەین و بەرپەرچی لایەنی ستەمكار بدەینەوە.
كورد دەتوانێ فاكتەری هێوركردنەوەو چارەسەر بێ، بەڵام چارەنووسی تەواوی قەیرانەكە بەدەست دروستكەرانی قەیرانەكەیەو ئەگەر ئەوان نەرمیی پێویست نەنوێنن، دەبێ رازی بن بەدرێژە كێشانی گرژییەكەو ئەگەری گەیشتن بەئاكامی نەخوازراو.