لێدوانەكەی سەرۆك ئۆباما لەسەرەتای تشرینی دووەمدا بەوەی لە كۆتایی ئەمساڵدا دوایەمین سەربازی ئەمەریكا لە عێراق دەكێشێتەوە مشتومڕ و گفتوگۆیەكی زۆری لێكەوتەوە هەم لە عێراق و هەم ئەمەریكا. دەستبەجێ ڕكابەرە سیاسییەكانی سەرۆك تۆمەتباریان كرد بەوەی ئایندەی عێراقی دیموكراتی دەخاتە مەترسیەوەو پێگەی ستراتیجی واشنتۆنیش لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لاواز دەكات.
بەڵام لێدوانەكەی ئۆباما جێی سەرسوڕمان نەبوو بۆ هیچ كەس. لەبەر ئەوەی تەنیا تەئكید كردنەوە بوو لەسەر ئەو ڕێككەوتنەی سەرۆك بۆش لە هەفتەكانی كۆتایی سەرۆكایەتیەكەیدا لەگەڵ حكومەتی عێراق بە سەرۆكایەتی سەرۆك وەزیران نوری ئەل مالیكی گفتوگۆی لەبارەوە كرد. ڕاستە، ئیدارەی ئۆباما هەوڵیدا بەغدا ڕازی بێت لەسەر درێژكردنەوەی وادەی كۆتایی كشانەوەی هێزەكان، بەڵام كۆششەكە سەركەوتنی لێبەدی نەدەكرا. واقیعەكە ئەوەیە جگە لە كوردەكان، زۆربەی عێراقیەكان خوازیاری ئەوەن سەربازە ئەمریكیەكان وڵاتەكەیان جێبهێڵن.
بڕیاری ئەمەریكا بە پابەندبوون بە وادەی 31ی كانونی یەكەمەوە دوایین ئیعتیرافكردنە بەوەی كردنی عێراق بە قەڵای هێزو نفوزی ئەمەریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا شتێكی مومكین نییە. لە سەرەتای ساڵانی داگیركارییەكەوە، دوو قوتابخانەی فیكری لە ململانێدا بوون بۆ ئەوەی بەسەر ئیدارەی بۆشدا باڵادەستبن. یەكەمیان بریتی بوو لەوەی عێراقێكی یەكگرتوو مەیلی بۆ ڕۆژئاوا دەبێت و دەبێتە مۆدێلێكی دیموكراتی بۆ تەواوی ناوچەكە. دووەمیان گومانی هەبوو لەوەی عێراق لە مەودای دووردا بە سەركەوتویی بمێنێتەوەو مشتومڕی ئەوەی دەكرد باشترین بژاردەی واشنتۆن بریتیە لە بوونی پێوەندییەكی نزیك لەگەڵ هەرێمی كوردستانداو كوردستانی عێراقیش سەربەخۆیی ئەمری واقیعی هەبێت و ببێتە هاوپەیمانێكی سیاسی و سەربازی سەرەكی ئەمەریكا.
هەمیشە ستراتیجیەتی دووەم زیاتر مەنتقی بووە لە بیرۆكەی عێراقێكی سەقامگیری یەكگرتوویی دیموكرات، بە تایبەتی كە كوردەكان تەنیا ئەو بەشەی دانیشتووان بوون كە مەیلێكی بەهێزیان بۆ ئەمەریكا هەبوو و دژایەتی جێگیركردنی سەربازەكانی ئەمەریكایان نەدەكرد. بەڵام فاكتەرێك هەیە كە بۆتە بەربەستێك- كە قابیلی ئەوەنییە زاڵبیت بەسەریدا- لەبەردەم هەر یەك لەو پلانانەدا. هەر زوو ئەمەریكا شەكەت بوو لە ئەركەكەیدا لە عێراق و حەمماس- یاخود تەنانەت تەحەمولیشی- نەما بۆ ئەگەری هێشتنەوەی ژمارەیەكی گەورەی سەربازی ئەمەریكا بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ لە هەر شوێنێكی وڵاتەكەدا بێت. ئەو تێڕوانینە بە تێپەڕبوونی كات گەورەتر بوو.
سەرەڕای ئەو ڕاستیەی كە ڕۆیشتنی باقی هێزەكانی ئەمەریكا هەرێمی كوردستان و خەڵكی كوردستانی عێراق دەخاتە دۆخێكی زۆر هەستیارەوە. عێراق وڵاتێكی لاوازە، هەم لە ڕووی یەكگرتویی ناوخۆیی و هەم لە ڕووی توانای بەرهەڵستیكردنی هێز و نفووزی دەوڵەتە دراوسێ بەهێزەكان. هەردوو فاكتەرەكەش كێشە و گرفت بۆ هەرێمی كوردستان دەخوڵقێنن.
ڕەنگە سەركردە كوردەكان بەشێوەیەكی ڕوو لە زیاد دووچاری دژواری ببنەوە لە پاراستنی ئۆتۆنۆمیە سیاسیەكەی كوردستاندا كە بە زەحمەت بە دەستهاتووە. حكومەتەكەی مالیكی مەیلی خۆسەپاندنی هەیەو سوورە لەسەر بەرفراوانكردنی دەسەڵاتی بەغدا لەسەر حسابی حكومەتە مەحەلی و هەرێمیەكان. كوردستان وەك سەركەوتووترین و ئۆتۆنۆمیترین هەرێم، ئامانجی سەرەكیە لە هەوڵەكانی بەهێزكردنی دەسەڵاتەكی حكومەتی مەركەزی. هەر كاتێك دوایین سەربازی ئەمەریكا وڵاتەكە جێدەهێڵێت، دەبێت پێشبینی ئەوە بكەین حكومەتەكەی مالیكی فشار لەسەر هەرێمی كوردستان دەكات لە بواری كۆنتڕۆڵكردنی داهاتەكانی نەوت و لە مەسەلەی كەركوك و زۆرێك لە مەسەلەكانی دیكە.
موبالەغەیە ئەگەر بڵێین واشنتۆن توانای سنوورداركردنی بەغدای نییە لەم مەسەلانەدا. دوای هەموو شتێك، بوونی باڵێوزخانەیەكی گەورەی ئەمەریكا كە هەزاران دیبلۆماتكار و بەڵێندەری ئەمنی تایبەت لە خۆدەگرێت، ئاماژەیە بە نیازی ئەمەریكا بۆ مومارەسەكردنی نفووزێكی بەردەوام لەسەر حكومەتی عێراق. بەڵام بێ بوونی ژمارەیەكی گەورەی سەرباز، ئەوا ڕەنگە ببێتەهۆی ئەوەی نفووزی ئەمەریكا زیاتر سنووردار بێت لەوەی بەرپرسە ئەمریكیەكان باوەڕیان پێیەتی.
سەرەڕای فشارە زیادەكانی سەر هەرێمی كوردستان لەلایەن بەغداوە، ڕەنگە ئەو گرژی و ئاڵۆزیانەش سەرهەڵبدەن كە دوو دەوڵەتی دراوسێی دوژمن لە خۆدەگرن، ئێران و توركیا. ئیلتیزامی سەربازی ئەمەریكا وەك سنوورداركردنێك بوو بۆ ئەنقەرە، بە ڕاددەیەكی كەمتر، بەڵام گرنگ، بۆ تەهرانیش. بۆ نموونە، هیچ گومانێك لەوەدانییە فشاری ئەمەریكا بووەهۆی سنوورداركردنی مەودای سنووربەزاندنی سوپای توركیا بۆ ناو خاكی كوردستانی عێراق لە ڕاوەدونانیاندا بۆ پەكەكە كە هەندێ جار ئەو خاكەی وەك نەوایەكی ئارام بەكار دەهێنا. بە دڵنیاییەوە لە غیابی بەرهەڵستی واشنتۆندا، ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی توركیا بەربڵاوتر و درێژخایەنتر دەبوون.
ئێستاش بەكشانەوەی یەكجاری هێزەكانی ئەمەریكا، ئەو سنوورداركردنەی سەر ئەنقەرە لاوازتر دەبێت. هەروەها ئەگەری ئەوە هەیە تەهرانیش پێشێلكاری زیاتر بكات لە خاكی هەرێمی كوردستاندا، لەبەر ئەوەی متمانەی هەیە ئەمەریكا لە پێگەیەكدا نابێت كارێكی زۆری لەدەست بێت.
پوختەی مەسەلەكە ئەوەیە لە دوای كشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكا كەشە سیاسی و ئەمنیەكە بۆ هەرێمی كوردستان كەشێكی دوژمنكارانەتر دەبێت. هەرچەندە، لەبەرچاوگرتنی ڕای گشتی ئەمەریكا، هەرگیز ئەگەری مانەوەی درێژخایەتی سوپای ئەمەریكا لە ئارادا نەبووە بۆ ئەوەی ئەمنیەتێكی زیاتر بۆ كوردستان دابین بكات. تەحەددی قورسی بەردەم هەرێمی كوردستان ئەوەیە بتوانێت لە دەوربەرێكدا درێژە بە سەركەوتنی خۆی بدات كە زیاتر و زیاتر مەترسیدارتر و پێشبینی نەكراوتر دەبێت.