چاوەڕوان دەكرێ توركیا لەنیوەی یەكەمی ساڵی داهاتوو پرۆژەی دەستورێكی تازەی بۆ راپرسی ئامادە كردبێ. خودی سەرەك وەزیران رەجەب تەیب ئەردۆغان لەكۆتایی ئەیلولی رابردودا بەڕۆژنامەنوسەكانی راگەیاند كەپێی باشە لەنیوەی یەكەمی ساڵی داهاتودا پرۆژەی دەستورێك ئامادە كرابێ. بەدڵنیاییەوە یەكێ لەگرنگترین ئەو مەسەلانەش كەدەبێ دەستورەكە خۆی لەقەرەی بدا، مەسەلەی كوردە. موراد یەتكین «لەحورییەت دەیلی نیوز» نەیشاردەوە كەمەسەلەی كورد لەدەستوری داهاتوودا بە بەراورد لەگەڵ مەسەلەكانی تری وەك ملكەچكردنی سوپا بۆ سەركردایەتیی سیاسی و پەیوەندیی نێوان دەسەڵاتی راپەڕاندن و دەسەڵاتی دادوەری و رۆڵی داهاتوی دەوڵەت لەئابوریدا، زۆرتر سەرنج بەلای خۆیدا رادەكێشێ چونكە ئەم مەسەلەیە پەیوەندیی بەمەسەلەی ئاشتییەوە هەیە.
بەڵام ورژاندنی مەسەلەی دەستور هەر لەسەرەتاوە كێشەی لێ كەوتەوە. لەئابی رابردودا سەرۆكی پەرلەمان جەمیل چیچك نوێنەرانی كوردی لەلیژنەی نووسینی دەستور دوور خستەوەو ئەوەی كردە بیانوو كەپەرلەمانتارانی بەدەپە پشتگیریی پەكەكە دەكەن.
دیارە لەرابردودا كورد هیچ رۆڵێكی لەنوسینی چوار دەستورەكەی ساڵانی 1876و 1908و 1924و 1980دا نەبووە. پەراوێز خستنی كورد لەهەردوو دەستوری 1924و 1980 رەنگدانەوەی خراپی لەسەر پێوەندیی نێوان كوردو تورك بەجێ هێشت. ئەگەر ئەمجارەش، لەنووسینی دەستوری پێنجەمدا، كورد هیچ رۆڵێكی نەبێ، دەبێ چاوەڕێی ئەوە لەكورد بكرێ كەدەنگی پێ نەدا. مەرج نییە بەشداریی كورد لەنووسینی دەستوردا بەو ئاكامە بگات كەكورد هەموو ویستەكانی خۆی تێدا بەدەست بێنێ بەڵام ئەم بەشداری پێكردنە لانی كەم بەو واتایە دێت كەدەوڵەت ئاوڕێكی لەكورد داوەتەوەو راوێژی پێ كردووە.
لەتوركیا هێشتا بەرچاوڕونییەك سەبارەت بەشێوەی تاوتوێ كردنی مەسەلەی كورد لەدەستوردا بەدی ناكرێ. ئەوەی كەشەقامی كوردی ئومێدی لەسەر هەڵدەچنێ ئەوەیە كەدەستوری تازە بەئاشكراو بەڕوونی، دان بەبوونی مافی نەتەوەیی كورددا بنێ و لەوەش واوەتر بەو هیوایەوەیە كەدەستور بەئاشكرا ناوی كورد بێنێ. تائێستاش ئەوە روون نییە كەچینی سیاسیی تورك تا چ ئەندازەیەك ئەو ئامادەییەی تێدایە كە بەبێ سڵكردنەوە ناوی كورد لەدەستوردا بێنێ و مافە رۆشنبیرییەكانیان بسەلمێنێ. بەڵام ئەگەر ئەم مەسەلەیە تەگەرەی تێكەوت، لانی كەم دەبێ دەستور توركیا وەك «دەوڵەتێكی فرە رەگەز» بناسێنێ. ئەم ناساندنە، سەرەڕای ناونەهێنانی كورد، دەرگا لەبەردەم حكومەتدا بۆ هەڵهێنانی زۆر هەنگاو بەواڵایی دەهێڵتەوەو پشتیوانییەكی دەستوریشی بۆ پێشنیاركردنی زۆر تەگبیر پێ دەبەخشێ.
توركیا لەم روەوە دەتوانێ سوود لەدەستوری ساڵی 1925ی عیراق وەرگرێ، بەتایبەتی لەماددەی 6 كەبەناوەڕۆك عیراقی وەك دەوڵەتێكی فرە رەگەزو فرە ئاین و فرە زمان ناساندووە. بەڵام ئەگەر توركیا بیەوێ هەنگاوی هەڕاوتر لەم بارەیەوە بۆ پێشەوە بنێ و بناغەیەكی پتەو بۆ سەقامگیرییەكی درێژخایەن دابنێ، پێویستی بەشتێكی زێدەتر لەناساندنی دەوڵەت وەك دەوڵەتێكی فرە رەگەز دەبێ. دەستوری داهاتوو یەكەم دەستورە لەمێژووی كۆماری توركیادا كەمەدەنییەكان رۆڵی سەرەكی لەداڕشتنیدا دەگێڕن. ئەمەش خۆی لەخۆیدا دەرفەتێكە بۆ پەیدابوونی كۆماری دووەم لەمێژوی توركیا كە لەكۆماری پێشوو لێبوردەترو مەدەنیتر دەبێ. چارەنووس و ئایندەی توركیا لەدەستوری داهاتوودا رەنگ دەداتەوە. پشت گوێ خستنی ئەو لایەنانەی كەهەر چوار دەستوری پێشوو پشت گوێیان خستبوو، نەك هەر هەمان گرفتەكانی پێشوو بۆ توركیا دەهێڵتەوە بەڵكو گرفتی تریشی بۆ زیاد دەكا.