سێ مانگ و نیو لەمەوبەر بانكی ناوەندیی عێراق ڕایگەیاند كە بەنیازە سێ سفرەكەی سەر دینار لابەرێ و ئەم كارەی بەیەكێك لە ئەركە ستراتیجییەكانی خۆی دانا. لەوساوە هەرایەكی زۆر لەم ڕوەوە لەئارادایەو بەرەیەكی دژ لە هەوڵی پەكخستنی ئەم ئەركە دایە.
دژەكان بیانووی جۆراوجۆر بۆ پەكخستنی پرۆسەكە دێننەوەو نیگەرانییەكی زۆر لە ئاكامە خراپەكانی دەردەبڕن. بەڵام پرۆسەی گۆڕینی دراو ئەو هەموو ترس و دڵەڕاوكێیەی ناوێ، بەتایبەتی كە عێراق تا ئێستا دوو جار ئەم ئەزموونەی بەخۆوە دیوە، یەكێكیان لەساڵی 1958دا كاتێك ڕژێمی پاشایەتی ڕووخاو كۆمار ڕاگەیەنراو ئەوی تر لەساڵی 2004دا دوا بەدوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوو. نزیكترین ئەزموون لێمان ئەزموونی توركیایە كەشەش سفری لە لیرە لابردو بەو سەرەنجامەی گەیاند كە نرخی یەك دۆلار بەرامبەر بە یەك لیرە بێ و ئێستا یەك دۆلار بەرامبەر بە 1،76 لیرەیە. بەڵام دەبێ ئاماژە بۆ ئەوە بكرێ كە هەڵكشانی نرخی لیرە پەیوەندیی بەلابردنی سفرەكانەوە نییە، بەڵكو پەیوەندیی بەچالاكیی ئابورییەوە هەیە.
عێراق بارستەیەكی 27 تریلیۆن دیناریی تێدایەو قەوارەی بانكەنۆتەكەی دەگاتە سێ تا چوار تریلیۆن كە ئەمەش زۆر بەكەڵكی سیستمی پارەدان نایەو كاریگەریی لەسەر پرۆسەی ژماردن هەیە. ستراتیجیی لابردنی سفرەكان لەناوەڕۆكدا هەوڵدانە بۆ نزیك خستنەوەی نرخی ساغكردنەوەی دینار لە نرخی ساغكردنەوەی دۆلار. سەركەوتنی ئەم ئەزموونە لەتوركیا، هاندەرێكە بۆ هەوڵدان بۆ دووبارەكردنەوەی لە عێراق.
دراوە تازەكە كتومت كاریگەریی لەسەر چاككردنی نرخی ساغكردنەوەی دینار نابێ، چونكە ئەم مەسەلەیە زۆرتر پەیوەندیی بە چەردەیەك فاكتەرەوە هەیە وەك بەردەوامبوونی ناردنی نەوت بۆ دەرەوە، زیادبوونی قەوارەی یەدەكی دراوی بیانی، زیادبوونی پاشەكەوت و بوژانەوەی ئابووری. بەڵام لانی كەم پرۆسەكە كاریگەریی لەسەر سووی بانكەكان و بەرزبوونەوەی نرخی ساغكردنەوەی دینار دەبێ. گرنگترین لایەنی مەسەلەكە ئەوەیە كەدراوە بێ سفرەكان لەهێزی كڕیندا هەمان بەهای دراوە كۆنەكانیان دەبێ و لەم سۆنگەیەوە هیچ شێواوییەك لەبواری نرخدا دروست نابێ.
دژەكان، لەوانە عەبدولحوسەین یاسری، پێیوایە لابردنی سفرەكان پەرە بەپرۆسەی ساختەكاری دەدا. ڕاوێژكاری ئابووریی حكومەت، عەبدولحوسەین عەبنەكی، لابردنی سفرەكان بەدیاردەی سپی كردنەوەی پارەوە دەبەستێتەوەو پێیوایە ئەم پرۆسەیە بەشێوەیەكی خراپ كار دەكاتە سەر ئاسایشی ئابوریی وڵات. بەم پێیە، حكومەت پێی باش نییە بانكی ناوەندی پێ لەسەر لابردنی سفرەكان داگرێ. بەڵام كاریگەریی حكومەت لەسەر بڕیارەكانی بانكی ناوەندی كاریگەرییەكی بەهێز نییە، چونكە بانكی ناوەندی بەپێی ماددەی 103ی دەستور دەستەیەكی سەربەخۆیەو لەبەردەم ئەنجومەنی نوێنەراندا بەرپرسیارە نەك لەبەردەم حكومەتدا. لەگەڵ ئەوەشدا، پێدەچێ فشارەكانی حكومەت و پەرلەمانتارانی سەر بەحكومەت توانیبێتیان بانكی ناوەندی لەم ڕووەوە سارد بكەنەوە، بەڵام نەك بەیەكجاری.
گومان هەیە بەشێك لە هەڵوێستەكانی دژ بەم هەنگاوە پەیوەندییان بەكوردەوە هەبێ چونكە بانكی ناوەندی لە كاتی ڕاگەیاندنی بەرنامەی لابردنی سفرەكاندا، مەسەلەكەی هاوپێچ كرد لەگەڵ مەسەلەی نووسین بەزمانی كوردی لەسەر دراوە تازەكە، مەسەلەیەك كە دیارە هێشتا هەندێ لایەن لە عێراقدا كەیفیان پێ نایەو هێشتا پێیان خۆش نییە دراوی عێراق جگە لە زمانی عەرەبی و ئینگلیزی، بەهیچ زمانێكی تر نووسینی لەسەر بێ. بەڵام ئەم مەسەلەیە لە دەستووردا بڕاوەتەوەو ماددەی 4 لە دووتوێی باسكردنی وردەكارییەكانی زمانی فەرمیدا وەك ڕەنگدانەوەیەكی پرنسیپی یەكسانی، باس لەپێویستیی نووسین بەزمانی كوردی لەسەر دراوی عێراقی دەكات. ئەگەر ئەمە یەكێ لەهۆیەكانی پەكخستنی پڕۆژەی لابردنی سفرەكان بێ، خۆ مەسەلەكە تەنیا مەسەلەی كاتەو هەر دەبێ سفرەكانی سەر دینار لاببرێن و بەكوردیش لەسەر دینار بنووسرێ. بەكردەوە، تێكهەڵكێش كردنی ئەم دوو مەسەلەیە لەگەڵ یەكتریدا مەسەلەی بووژانەوەی ئابووری و جێبەجێ كردنی یەك بەیەكی خاڵەكانی دەستوور تێكهەڵكێشی یەكتری دەكاو لەم سۆنگەیەوە عێراق بەبێ هیچ كامێكیان هەنگاوی هەڕاو بەرەو سەقامگیری هەڵناهێنێ. پێكەوە گرێدانی ئەم دوو مەسەلەیە وا لە بانكی ناوەندی دەكا نەتوانێ لە ئایندەدا دراوی لە سێ سفر داماڵدراو بەبێ نووسینی كوردی دەر بكات.