رژانی شیعەكانی عیراق بۆ سەر شەقام بۆ پشتیوانی كردن لەشیعەكانی بەحرێن لەدژی دەستێوەردانی هێزەكانی ئەنجومەنی هاوكاریی كەنداو لەبەحرێن، پرسیارێك دەربارەی رۆڵی سیاسیی عیراق لەناوچەكەداو ناسنامەی دەوڵەتی عیراق دەوروژێنێ.
بەدڵنیاییەوە عیراق دەوڵەتێكی شیعی نیەو دەستور لەماددەی 3دا ناسنامەی عیراقی بەكراوەیی هێشتۆتەوەو زۆرتر جەختی كردۆتە سەر فرەیی عیراق لەڕوی نەتەوەو ئاین و مەزهەبەوە بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وشەی مەزهەب لەچوار ماددەدا كەبریتین لە 3و 14و 41و 43 دوبارە دەبێتەوەو ئەم دوبارەكردنەوەیە زۆرتر شیعە دەگرێتەوە. پشتگیریی شیعەی عیراق لەشیعەی بەحرێن یەكەم ئاماژەیە بۆ ئەگەری بونی بەرگری كردن لەگروپە شیعییەكانی ناوچەكە بەبەشێك لەسیاسەتی دەرەوەی عیراق.
بەدەرلەوە، لەنێوان عیراق و بەحرێندا پەیوەندییەكی دێرین هەیە كەبۆ سەردەمی سۆمەرییەكان دەگەڕێتەوە. لەنوسینە بزمارییەكەندا ناوی دورگەی دەلمون دێ كەپەیوەندییەكی شارستانی و بازرگانیی لەگەڵ سۆمەرییەكاندا هەبووەو زۆربەی مێژونووسەكان وا تێدەگەن دەلمون بەحرێنی ئێستایە. پێداگرتن لەسەر ئەم تیۆرییە بێبنەما نیە چونكە بەشێكی زۆری ئاسەوارە دێرینە دۆزراوەكانی بەحرێن، كاریگەریی شارستانێتیی سومەرییەكانیان بەئاشكرا پێوە دیارە.
لەچاخی ناوەڕاستدا باشوری عیراق و رۆژهەڵاتی نیمچە دورگەی عەرەب و بەحرێن قەڵەمڕەوێكی راكردوو لەناوەند بون و زۆرتر لەژێر دەسەڵاتی قرمتییەكاندا بون كەدژی خەلافەتی عەباسی بون لەبەغدا. دوا بەدوای ئەمەش، ئەم قەڵەمڕەوە لەپرۆسەی وەرچەرخانی مەزهەبیدا، زۆرتر بەڵی شیعەگەریدا دایشكاند.
لەڕوی ستراكتۆری كۆمەڵایەتییەوە، روخساری زاڵ بەسەر عیراق و بەحرێندا ئەوەیە كە لەهەردوو وڵاتدا شیعە زۆرترین ژمارەی دانیشتوان پێكدێنن و دەسەڵاتیش بەدەست سوننەكانەوە بووە. گۆڕانی هاوكێشە سیاسییەكە لەعیراق لە2003 بەدواوە، بۆ شیعەی بەحرێن پشتیوانییەكی بەهێز بوو.
شیعەكان پێیان وایە بریتانیا لەساڵی 1861 بەدواوە ڕۆڵێكی سەرەكیی لەدابڕینی بەحرێن لەجیهانی شیعی هەبووە. هەڵكەوتی جوگرافیایی و مەزهەبی هاوبەش و پێداویستییەكانی سیاسەت، شیعەكانی بەحرێنیان هانداوە پەیوەندییەكی تۆكمە و سەقامگیرو بەردەوام لەگەڵ شیعەكانی هەر یەك لەئێران و عیراق دابمەزرێنن.
رژێمی حوكمڕانی بنەماڵەی خەلیفە كەدوو سەد ساڵ زیاترە فەرمانڕەوایی بەحرێن دەكا، زۆرتر لەدەستێوەردانی ئێران و پشتگیریی مەرجەعیەتی نەجەف لەشیعەكانی بەحرێن نیگەرانە. پەیوەندیی بەحرێن لەگەڵ ئێراندا كۆنە. بەدرێژایی 181 ساڵی نێوان 1602 و 1783دا، بەحرێن بەشێكی ئێرانی پێكدەهێنا بەڵام ئەم پەیوەندییە بەهاتنە سەركاری بنەماڵەی خەلیفە دای لەكزی. لەساڵی 1959دا شای ئێران بەحرێنی بەبەشێكی ئێران راگەیاندو لەشەستەكاندا پەرلەمانی ئێران نوێنەری بەحرێنی تێدا بوو.
شیعەكانی بەحرێن لەمێژە دژی بنەماڵەی خەلیفەن. بزووتنەوەی ناڕەزایی ساڵی 1965ی شیعەكان بەشێوەیەكی توندوتیژ سەركوت كرا. بەڵام جووڵانەوەی ئەم دواییەیان، كەتێیدا عەرەبی كەنداو فریای بنەماڵەی خەلیفە كەوتن، لەهەلومەجێكی لەبارتردا رێكخراو گەیشتە رادەی تەنگ هەڵچنین بەرژێمی دەسەڵاتدار.
دەستێوەردانی سوپایی لەبەحرێن نیشانی دەدا كەكەنداو ئامادەیی تێدا نیە هیچ نەرمییەك بەرامبەر بەلەدەستدانی بەحرێن بنوێنێ. هەرەسهێنانی بنەماڵەی خەلیفە لەبەحرێن لێی رادەبینرێ گۆڕانێكی جیۆپۆلەتیكیی گەورە لەناوچەیەكی هەستیاری وەك كەنداودا دروست بكا.
رەوشی ناوخۆی بەحرێن رەنگدانەوەی ململانێی شیعە- سوننەیە و لەهەمان كاتیشدا دەستێوەردانی سوپایی دەوڵەتانی هاوكاریی كەنداو لەلیەك و تۆمەتباركردنی ئێران بەدەستوەردان لەكاروباری ناو بەحرێن و پشتیوانی كردنی شیعەی عیراق لەشیعەی بەحرێن گوزارشتن لەپەیوەندیی گرژی نێوان شیعەو سوننە لەناوچەكەدا. لەم هەلومەرجەی ئێستادا بەحرێن كوانۆی ئەو پەیوەندییە گرژەیە.