تەنانەت لەناو دەستەبژێری رۆشنبیر و سیاسیشمان، وەك لەلێدوان و نووسینەكاندا دەردەكەوێ، هەیە مانای كۆنفیدرال نازانێ. ئەم نەزانینە لەوەدا رەنگ دەداتەوە كەكاتێك مەسەلەكە دێتە سەر بەرزكردنەوەی ئاستی داخوازییە نەتەوەیییەكان، داوای كۆنفیدرالی دەكرێ. لێرە مەسەلەكە وەك ئەوە وایە كەكۆنفیدرالی قۆناغێكی باڵاتری فیدرالی بێو وەك چۆن كورد داخوازییەكانی لەئۆتۆنۆمییەوە گەیاندە ئاستی فیدرالی، دەتوانرێ بەهەمان شێوە لەفیدرالییەوە بیگەیەنێ بەكۆنفیدرالی.
لەڕاستیدا ئەم بۆچوونە رەنگدانەوەی نەزانییە. كۆنفیدرالی سیستمێكی سیاسییە لەنێوان دەوڵەتاندا دێتە دی نەك لەنێوان هەرێمەكاندا و پێكهێنانی ئەم سیستمە نە دەوڵەتێكی تازەی لێ پەیدا دەبێ نە كەسایەتیی نێودەوڵەتیی دەوڵەتانی ئەندام دەسڕێتەوە.
كۆنفیدرالی قۆناغێكی باڵاتری فیدرالی نییە و مێژووی سیستمە سیاسییەكان نموونەی وای تێدا نییە كەفیدراسیۆنێك لەڕەوتی پەرەسەندنیدا بوو بێ بەكۆنفیدراسیۆن. لەم خاڵەدا كورد بەتەوای لنگاوقوچ لێی تێگەیشتووە، چونكە زۆربەی كۆنفیدراسیونەكان لەڕەوتی پەرەسەندنیاندا بوون بەفیدراسیون و ئەمەش زۆر لێكۆڵیاری هانداوە بەو چەشنە بۆ مەسەلەكە بچێ كە لەو مۆدێلانەدا كۆنفیدراسیون رێی بۆ پەیدابوونی فیدراسیون خۆش كردووە و لەم روەوە پشت بەنموونەی بەهێز دەبەستن وەك ئەوەی كە لەسویسرەو ئەمریكا روویداوە، كاتێك لەهەردووكیاندا كۆنفیدراسیونەكان بوون بەفیدراسیون.
لەكاتێكدا كۆنفیدراسیون هەلومەرجێك بۆ تێكهەڵكێش بوونی دەوڵەتان و بوونیان بەهەرێم لەچوارچێوەی دەوڵەتێكی فیدراڵدا دەڕەخسێنێ، هیچ فیدراسیونێك كۆنفیدراسیونی لێ پێك نەهاتووە. لەڕاستیشدا، دەوڵەتی كۆنفیدرال لەجیهاندا نییە.
رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەگەر ئەزموونی ئیماراتی لێ دەركەین، پێش پەیدابوونی فیدراسیون لەعێراقدا، ئەزموونی فیدراسیونی بەخۆوە نەدیوەو لەم رووەوە ناوچەكە ئەزموونی دەوڵەمەندی لەبواری پەیدابوونی فیدراسیوندا نییە. لەدەوروبەریشدا، هەموو ئەزموونە فیدرالییەكان ئەزموونی شكستخواردوون، وەك ئەوەی كە لەئەسیوپیاو لیبیا دەبینرێن. بەڵام لەبواری كۆنفیدراسیوندا ناوچەكەمان ئەزموونێكی بەڕێژە دەوڵەمەندتری هەیە كەخۆی لەچەند كۆنفیدراسیونێكدا دەبینێتەوە وەك كۆنفیدراسیونی دەوڵەتە یەكگرتووەكانی عەرەب لەنێوان میسر و سووریا و یەمەن (1958)، كۆنفیدراسیونی هاشمیی نێوان عێراق و ئوردون (1958)، كۆنفیدراسیونی دەوڵەتانی عەرەب لەنێوان میسر و سووریا و لیبیا لەحەفتاكاندا. لەباكووری ئەفریقیاش دوو هەوڵی دروستكردنی كۆنفیدراسیون لەنێوان لیبیاو تونس و لەنێوان لیبیاو مەغریب هەیە. عێراقیش هەوڵێكی وای بەخۆوە دیوە، كاتێك لەكۆتایی ساڵی 1978دا عێراق و سووریا كەوتنە هەوڵدان بۆ یەكخستنەوەی هەردوو باڵی حزبی بەعس و یەكخستنەوەی هەردوو دەوڵەت لەچوارچێوەی كۆنفیدراسیونێكدا كەسەرۆكەكەی ئەحمەد حەسەن بەكر بێ و پایتەختەكەی دیمەشق بێ. ناسیونالیستانی عەرەب ئومێدیان لەسەر ئەوە هەڵچنی بوو كە لەداهاتوودا كۆنفیدراسیونەكە پەرە پێ بدەن و بیكەن بەفیدراسیونێكی پێكهاتوو لەدوو هەرێم كەیەكێكیان عێراقەو ئەوی تر سووریایە.
گەورەترین كۆنفیدراسیونی ئێستای جیهان یەكێتیی ئەوروپایە كەهەر دەوڵەتێك لەچوارچێوەیدا قەوارەی نێودەوڵەتی و سیستمی سیاسیی خۆی پاراستووەو ئەوروپایییەكان بەو هیوایەوەن كۆنفیدراسیونەكە لەداهاتوودا ئەو بەرهەمەی لێ بچنرێتەوە كەببێ بەفیدراسیون و دەوڵەتێك بەناوی ویلاتە یەكگرتووەكانی ئەوروپا، بەپێودانگی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا، پەیدا ببێ. عەرەبەكان و هەروەها ئەفریقییەكانیش ئومێدی پێكهێنانی كۆنفیدراسیونیان هەیە.
ئەمە، بەپێچەوانەی ئەوەی كەكورد بیری لێ دەكاتە، بەو مانایە دێ كەكۆنفیدراسیون رێگەیەكە بەرەو فیدراسیون و هیچ فیدراسیونێك بەو سەرەنجامە نەگەیشتوە كەببێ بەكۆنفیدراسیون. ئەو لنگاوقۆچییەی كە سەیری مەسەلەكەی پێ دەكرێ، زادەی نەزانینێكە كە لەدەستەبژێری رۆشنبیر و سیاسیی كورد ناوەشێتەوە.