لەم رۆژگارەدا ئەو لایەنانەی زیاتر لە هەموو كەسێك پێویستیان بە تێگەیشتن و وشیار بوونەوە هەیە لە پرەنسیپەكانی سیاسەت و زانستەكانی، سیاسەتمەدارانی عێراقن، نەك رۆڵەكانی عێراق، چونكە هەر پڕۆژەیەك سوودی دەبێت ئەگەر ئاراستەی سیاسەتمەداران بكرێت نەك رۆڵەكانی گەلی عێراق.
بارودۆخی سیاسی ئێستای عێراق بەپێی پێوەرەكانی سیاسەتی عەقڵانە بە بارودۆخێكی ناسرووشتی وەسف دەكرێت، ئەمەش وا دەخوازێت خاوەن عەقڵ و داناكان چەند پرسیارێك بوروژێنن و هەوڵ بدەن بەرسڤیان بدەن بەو پێیەی لەگەڵ پێوەرەكانی دانایی و عەقڵی واقیعی دەگونجێن و لەسەر شێوەی بروسكە و بەم شێوەیەی خوارەوە:
*هەڵسوڕێنەرانی بارودۆخی سیاسی عێراق لە چاخی بەردینی سیاسەتدا دەژین، واتە ئەو چاخەی كە پشت دەبەستێت بە كۆكردنەوەی هێزی سیاسەت نەك بەرهەمهێنانی سیاسەت، بە مانایەكی تر زۆربەی سیاسەتمەدارانی ئەمڕۆی عێراق تا ئێستا نەگەیشتوونەتە سەردەمی بەهەمهێنان و داهێنان و دروستكردنی سیاسەت چ وەك هزر چ بە كردار، بۆیە دەیانبینین لە بیركردنەوە و رەفتاریان جارێكیان پشت بە لایەنی بیانی دەبەستن بۆ ئەوەی هێزی سیاسی خۆیانی تێدا كۆبكەنەوە و جارێكیان پەنا دەبەنە بەر مەرجەعیاتی سیاسی نا مەدەنی(ئیتنی، تائیفی، هۆزگەرێتی) بۆ ئەوەی هێزی سیاسی خۆیانی پێ كۆبكەنەوە، بۆیەش ئەمانە بەم شێوەیە یان ئەو شێوە توانای بەرهەمهێنانی سیاسەتیان نییە، تەنیا بەهرەمەندن لە كۆكردنەوەی سیاسەت لەملا و ئەولا.
* ئەمڕۆ سیاسەتمەدارانی عێراق بە خەیاڵی خۆیان بارودۆخی سیاسی نالەباری عێراق لە ئەنجامی بارودۆخی سلبی ئەمنییەوە هاتۆتە ئاراوە، كەچی رووداوەكانی دوای هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەران سەلماندوویانە نالەباری بارودۆخی ئەمنی لە بنەڕەتدا لە ئەنجامی تێكچوونی بارودۆخی سیاسییەوە هاتۆتە ئاراوە (درەنگ راگەیاندنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن، دواكەوتن لە بەستنی دانیشتنەكانی ئەنجوومەنی نوێنەران، خۆدزینەوە لە پێكهێنانی موئەسەساتی دەسەڵاتی جێبەجێكردنی دەوڵەت).
* ئایا سیاسەتمەدارانی عێراق ئەمڕۆ بەڕاستی درك بە هاوكێشەی زۆرینە و كەمینە دەكەن لەو سیاسەتەی ئەمڕۆ پیادە دەكرێ لەنێوان پێوەری سیاسی و پێوەری ژمارەیی لە دیاریكردنێكی راست و دروستی ئەم هاوكێشەیە. و ئایا بەڕاستی درك بە هاوكێشەی تەوافوق و تەوافوقیەت دەكەن لە بارودۆخی سیاسی عێراق بە گەڕانەوە بۆ جیاكردنەوەی نێوان تەوافوقی سیاسی و تەوافوقی نا سیاسی (محاصصە) لە كاتێكدا دیموكراسیەتی جیهانی شارستانی و نا شارستانیش پشت بە توافوقی سیاسی دەبەستن بەپێی بەرنامەی سیاسی و مەدەنی نەك بەپێی بەرنامەی تائیفی و ئیتنی و هۆزگەری كە دووبارە هاوپەیمانی سیاسی بەرهەم دەهێنێتەوە.
* پێویستە جیاوازی بكەین لەنێوان كلتووری مامەڵە كردن (كارا و كارا كراو) و كلتووری بەرپەرچدانەوە و بەرەنگار بوونەوە ( جیاكار و جیاكراو) لەلایەن ئەو كەسانەی كە لە خەمی گۆڕانكاری دیموكراتیدان، چونكە لە كلتووری دووەم(كلتووری بەرەنگاربوونەوە) ئەوەی نوێ و داهێنراو و بە سوودە و لەویتر هاتووە دوو جار دەیدۆڕێنین، جارێك كە نوێیەكەی ئەویتر و داهێنراوی بە بەرپەرچدانەوە و بەرەنگاربوونەوە و رووبەڕووبوونەوە رەت دەكەینەوە، جاری دووەمیش كە لە كاتێكی درەنگیش بێت ناچار دەبین نوێیەكە ئەویتر و داهێنەرەكەی قبوڵ بكەین.
* ئەمڕۆ بەهۆی نەبوونی كلتووری مامەڵە كردن و هەبوونی كلتووری بەرەنگاربوونەوە لەلایەن زۆربەی سیاسەتمەدارانی عێراق ئەو دیموكراسییەی دەیانەوێ دیموكراسیەتێكی بە (ڕنوك) دەبێت بۆ بەرپەرچدانەوەی و رووبەڕووبوونەوە دەبێت لەگەڵ ئەویتر، هەندێكیان لە دراوسێی باكوور (عوسمانی) دا دەیبینن و هەندێكی دیكەیان لە دراوسێی رۆژئاوایی و باشووری (ئەمەوی)دا دەیبینن و هەندێكیشیان لە دراوسێی رۆژهەڵاتی (سەفەوی)دا دەیبینن، بەم پێیەش زۆربەی سیاسەتمەدارانی عێراق هەریەكەیان بە گوێرەی ئارەزوو و خەیاڵی خۆی كە رابردوو و كلتووری هێرشی پڕ چەك كراو بە رووبەڕووبوونەوە و بەرپەرچدانەوە كۆنترۆڵی بەسەرییەوە هەیە، داهێنان و هونەركاری دەكات لە تاوانبار كردنی ئەوانی تر.
هەر بۆیەش دەیانەوێ دیموكراسییەتێك لە عێراق هەبێت بە (رنوك) ەوە كە ئەوانی تر بریندار بكات، لەكاتێكدا وڵات پێویستییەكی زۆری بە دۆست هەیە نەك دوژمن، هەرچەندە دوژمنەكانی عێراق زۆرن.