لەوتارێكدا كە رەنگە یەكێ لەباشترین وتارەكانی سەرۆكی توركیا عەبدوڵڵا گول بێ سەبارەت بەمەسەلەی كورد، زۆر بەڕاشكاوی باس لەمەسەلەی كوردی توركیا كرا. ئەگەرچی وتارەكە سەرتاپای بۆ مەسەلەی كورد تەرخان نەكرابوو، بەڵكو ئاماژەی گرنگی بۆ پێویستیی هەڵهێنانی چەند هەنگاوێكی گەورە بۆ پێشخستنی پرۆسەی سیاسی لەخۆ گرتبوو، بەڕاددەیەك كەهەندێ لەچاودێرەكان وتارەكەیان بەمانفێستی دیموكراسی چوواند، بەڵام ئەو بەشەی كەپێوەندیی بەمەسەلەی كوردەوە هەبوو، شایستەی ئەوەیە كەهەندێ شتی گرنگی لێ هەڵبكڕێندرێ.

گول بەڕاشكاوی دانی بەوەدا نا كەمەسەلەیەك لەتوركیا بەناوی مەسەلەی كوردەوە هەیە. ئەمەش خۆی لەخۆیدا لێدوانێكی گرنگە، بەتایبەتی لەو گۆشە نیگایەوە كە گول دان بەبوونی مەسەلەیەكدا دەنێ كەتوركیا لەساڵی 1925ـەوە نكوڵی لەبوونی دەكا. كوردی توركیا لەسەر زاری سەرۆكی پارتی بەدەپە سەلاحەددین دیمیرتاش بەدڵخۆشییەوە پێشوازییان لەم وتانە كرد و ئومێدی ئەوەیان لێكرد كە لەداهاتوودا بەرهەمێكی گونجاویان لێ بچنرێتەوە.
دكتۆر محەمەد نورەددین، پسپۆری توركیاناسی لوبنانی، لەبەدواداچوونێكدا كە لە رۆژنامەی «سەفیر» بڵاوكرایەوە، بەنەختێك زێدەڕۆییەوە وتارەكەی هەڵسەنگاندو وای بۆچوو كە وتارەكە «نەخشە رێگەیەكە بۆ چارەسەركردنی گیروگرفتەكانی توركیا».

سەرەڕای بایەخی وتارەكە كە لە راستیدا شایستەی پێداهەڵگوتنە، بەڵام ئەو بەشەی كەتایبەت بەمەسەلەی كوردە، دوو تێبینی هەڵدەگرێ. یەكێكیان ئەوەیە كەگول ئاماژەی بۆ پێویستیی چارەسەركردنی مەسەلەی كورد كرد. ئەمەش خۆی لەخۆیدا شتێكی گرنگە، بەڵام دەبێ هەمیشە ئەوە لەبەرچاو بێ كەمەسەلەی كورد كێشەیەكە لەنێوان دوو لایەن كە كورد و ئەنكەرەیەو بەبێ رەزامەندیی هەردوولا چارەسەر ناكرێ و هەر پڕۆژەیەكی چارەسەر كە گوزارشت لە راو بۆچوونی لایەكیان بكا، نابێ بەچارەسەر. گول لەم خاڵەدا بۆچوونەكانی خۆی بەروونی هەڵنەڕشت و رەنگە بەئەنقەست وای كردبێ بۆ ئەوەی پەراوێزێكی بەرینتر بۆ مانۆڕی سیاسی بۆ خۆی بهێڵێتەوە.

تێبینیی دووەم ئەوەیە كە گول زۆرتر جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە مانەوەی مەسەلەی كورد بەهەڵپەسێردراوی و بەبێ چارەسەر زادەی كەمیی پێودانگە دیموكراتییەكانە. دیارە پێوەندیی نێوان پەرەسەندنی دیموكراسی و چارەسەركردنی مەسەلەی كورد پێوەندییەكی پتەوە، بەڵام ئەم پتەوییە ناگاتە ئەندازەی بوونی پەرەپێدانی دیموكراسی بەئەلتەرناتیڤی چارەسەر. سەرەڕای ئەوەی كەگول مەسەلەی كورد و مەسەلەی پەكەكەی لێك جیاكردەوە، كەئەمەش لەساڵی 1984ـەوە سیاسەتی فەرمیی توركیایە، جەختی لەسەر هیچ پێوەندییەك لەنێوان مەسەلەی كوردو مەسەلەی نەتەوایەتی نەكرد. بەلای گولەوە، مەسەلەی كورد زۆرتر مەسەلەیەكی كۆمەڵایەتییەو ئەمە هانی دەدا كەمترین دوورایی سیاسیی پێ ببەخشێ.

گومانی تێدا نییە كە دیموكراسی بۆ چارەسەركردنی مەسەلەی كورد بایەخی خۆی هەیە، بەڵام نە دیموكراسی بەتەنیاو نە پەرەپێدانی لێی رادەبینرێ، رێگەچارەیەكی گونجاو بۆ مەسەلەی نەتەوایەتی بدۆزێتەوە. دیموكراسی لەو روانگەیەوە كە سیستمێكە میكانیزمەكانی دەستاودەستكردنی ئاشتییانەی دەسەڵات و بەشداریی سیاسی رێكدەخا، دەرفەتێكی فراوان بۆ ئازادیی رادەربڕین پێكدێنێ. بەڵام مەسەلەی نەتەوایەتی تەنیا بەئازادیی رادەربڕین داناكەوێ، بەڵكو لەپاڵ دیموكراسی، زۆرتر پێویستی بەناسینی ناسنامەی نەتەوەیی و هێنانە كایەی ئەو ئامرازە یاساییانە هەیە كە گوزارشت لە ویستی گەل دەكەن.

دیموكراسیی توركیا لەدیموكراسیی بریتانیا و ئیسپانیا دێرینتر و پێشكەوتووتر نییە. دیموكراسی لەبریتانیا و لەئیسپانیا تەنیا دوای ئەوە چارەسەری كێشەی هەرێمەكانی پێكرا كەناوەند دانی بەناسنامەی نەتەوایەتیی هەرێمەكاندا ناو مافی پێكهێنانی ئەو دامودەزگایانەی بۆ سەلماندن كە گوزارشت لەتایبەتمەندیی نەتەوەیی دەكەن.

مەسەلەی نەتەوایەتی مەسەلەیەكی ئاڵۆزەو بەدڵنیایییەوە تەنیا لەسەر دەستی دیموكراتەكان چارەسەری گونجاوی بۆ دەبینرێتەوە. وتارەكەی گول و پێش ئەویش، چەندین لێدوانی جێ بایەخی كاربەدەستە گەورەكانی توركیا سەبارەت بەمەسەلەی كورد، مایەی فراوانكردنی پانتایی دایەلۆگێكی قووڵە بۆ دۆزینەوەی فۆرمێكی گونجاو بۆ چارەسەركردنی مەسەلەی كورد بەشێوەیەك كەپێگەی توركیای پێ بەهێزتر بێ.

لەڕاستیشدا هێشتنەوەی مەسەلەی كورد بەبێ چارەسەر لەمپەرێكی گەورەیە لەبەردەم بەئەندامبوونی توركیا لەیەكێتیی ئەوروپا، چونكە یەكێتیی ئەوروپا هەرگیز توركیایەك بەئەندام وەرناگرێ كە كێشە ناوخۆیییەكانی بۆ ناو ئەوروپا بگوازێتەوە. وەك گول لەوتارەكەیدا وتی، بەرژەوەندیی توركیا لەوە دایە كە تا زووە مەسەلەی كورد چارەسەر بكا. ئەم مەسەلەیە چەند درەنگتر چارەسەر بكرێ، ئەوەندە ئاڵۆزتر دەبێ و چارەسەرەكەشی دژوارتر دەبێ.