بەدڵنیایییەوە ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كاریگەریی زۆری لەسەر كێشەی كەركوك و ناوچە جیناكۆكەكان دەبێ. ئەگەرچی هێشتا زووە وێنایەكی وردی ئەنجامەكان گەڵاڵە بكرێ، بەڵام هەرچییەك بێ ئەنجامەكان، دەبێ لەئێستاوە پێشبینیی ئەوە بكەین كەئەو لایەنانەی لەچوار ساڵی رابردوودا هەوڵیان داوە كەركوك لەدەرەوەی هەرێم بهێڵنەوە، لەخولی چوار ساڵی داهاتوشدا زۆرترو كاراترو سیستماتیكتر هەوڵی بۆ دەدەن.

بەشێك لەو لایەنانە كەركوك وەك كارتێك بۆ پەیداكردنی دەنگ لەهەڵبژاردنی داهاتوودا بەكار دێنن و وای لێك دەدەنەوە كە لەم بوارەدا چەند توندڕەوتر هەڵوێست بنوێنن، دەنگێكی زۆرتر بۆ خۆیان دەستەبەر دەكەن. هاوینی رابردوو، یەكێ لەكاربەدەستە شیعەكان كەئومێدێكی زۆر لەسەر هەڵبژاردنی بەسەرەك وەزیرانی داهاتوی عێراق هەڵدەچنێ، لەكاتی سەردانەكەیدا بۆ توركیا، لەئەنكەرە لەگەڵ هەندێ لەخوێندكارە توركمانەكان كۆبۆوەو زۆر بەڕوونی و بەوپەڕی راشكاوییەوە جۆری بیركردنەوەو تێڕوانینی خۆی سەبارەت بەمەسەلەی كەركوك خستە بەرچاوو لێبڕاوانە بانگەشەی بۆ ئەو تیۆرییە كرد كەهێشتنەوەی كەركوك وەك شارێكی عێراقی، دەستەواژەیەك كە بەمانای هێشتنەوەی كەركوك لەدەرەوەی قەڵەمڕەوی دەسەڵاتی هەرێم دێ، ئەركی هەمووانە.

لەهەوڵێكیشدا بۆ بەكارهێنانی رەوانبێژییەكی دەم پاراو وتی "لەبەردەمی هەمووتان رایدەگەیەنم كە شانازیم بەوەوە دەكرد كەتوركمان بومایە". كەس ناتوانێ گەرەنتیی رادەی كاریگەریی ئەم رستەیە لەسەر خوێندكارە توركمانەكان بكات، بەڵام وتنی ئەم رستەیە وا دەكا پێویست نەكا باسی ئەو بەڵێنانە بكەین كە بەتوركمانی داوە.

كاتێك مەسەلەكە دێتە سەر كەركوك، ئەم كابرایەو كەسانی وەكو ئەو، لەتوركمان توركمانترن، بەڕادەیەك كە لەدیدارەكەیەدا لەگەڵ عەبدوڵڵا گولی سەركۆماری توركیا، ئەوەندە بەگەرم و گوڕی باسی كەركوك و توركمانی كرد، گول بەپێكەنینەوە پێی وت "بەرێز، تۆ وا باسی توركمان دەكەیت وەك ئەوە وایە جەنابت توركمان بیت". بەدڵنیایییەوە پێكەنینەكەی گول مانای خۆی هەیە.

كڕۆكی مەسەلەكە پەیوەندیی بەتوركمانەوە نییە چونكە توركمانەكان چ سەر بەهەرێم بن چ لەدەرەوەی هەرێم بمێننەوە، مافیان پارێزراوو مسۆگەرە. مەسەلەكە هەوڵدانە بۆ بەكارهێنانی هەموو كارتەكان، تەنانەت كارتە بچوكەكانیش، بۆ هێشتنەوەی كەركوك لەدەرەوەی قەڵەمڕەوی هەرێم.

لەعێراقدا توركمان بەپێی سەرژمێری ساڵی 1977 رێژی 1.15%ی دانیشتوانی عێراق پێكدێنن و بەم رێژەیە ژمارەیان لەژمارەی مەسیحییەكان كەمترە كەرێژەیان بەپێی هەمان سەرژمێر دەگاتە 2.14%. ئەم رێژە كەمە، ئەگەر مەسەلەی كەركوك نەبێ، ئەوە ناهێنێ سیاسەتمەدارەكان لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا بەو ئەندازەیە خۆیانی پێ سەرقاڵ بكەن. لەرۆژئاوادا، بەتایبەتی لەئەمریكا، هەندێ لەكەمینەكان، لەسەرووی هەمویانەوە جولەكە، سەرەڕای بچوكیی قەوارەیان لەكۆمەڵدا، لەڕووی سیاسی و ئابوورییەوە دەستڕۆیشتون و لەم سۆنگەیەوە لەهەموو بانگەشەیەكی هەڵبژاردندا هیچ پاڵێوراوێكی سەرۆكایەتی ناتوانێ نەیانخاتە ئەجندەكەیەوە. لێرە مەسەلەكە جیاوازە. ئەم خۆ نزیككردنەوەیە لەتوركمان لەو سۆنگەیەوە نییە كەتوركمان دەستڕۆیشتون، بەڵكو لەو روانگەیەوەیە كەبتوانرێ بەشێوەیەك بەكار بهێنرێن كەزیان لەكورد بدا.

كەواتە رەوشەكە پێویستی بەوریایییەكی زۆرتر هەیە، چونكە چوارساڵی داهاتو وەكو چوار ساڵی رابردوو نابن.