لە سالی ٢٠١٤ وە، حکومەتە یەک لە دوای یەکەکانی عیراق، هۆی نالەباری دۆخی عیراق و ئەو کێشانەی لە ناوخۆی عیراق پەیدا بوونە، لە بۆشایی سیاسی و ئەمنی، ئابوری، ئاوەدانی، زانست، کومەڵایەتی و مرۆڤایەتی، جگە بەهەدەر دانی سەروەت و سامانی وڵات کە بە ملیارەها دولار مەزەندە دەکرێت.

زێدەباری تێکچونی پەیوەندیەکانی نێوان هەولێر و بەغدا بە گشتی، لە بڕینی بودجە و موچەی هەرێم، پەرە سەندنی تەعریب لە ناوچە کوردستانیەکان، مەلەفی نەفت و غاز و دەروازەکان و سەروەری وڵات، ئەمانە هەمووی وەکو کارتی فشار بەکاریان هێناون بە مەبەستی چۆک دادان بە هەرێمی کوردستان و ملکەچ بوون و گەرانەوە بۆ بن دەستهەڵاتی بەغدا.

روون و ئاشکرایە ئەوەی کراوە و تا ئێستاش دەکرێت، خزمەتی کردنی ئەجندای دەرەکی یە، گروپە شیعەکانی سەر بە ئێران ڕۆڵی سەرەکی یان هەبووە و هەیە لەو دۆخە خرابەی عیراق تێیدا دەرباز دەبیت و تێکچوونی پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا.

واتا ئەوەی کراوە و دەکرێت خواستی ئێران بووە، نەک بریاری حکومەتی عیراقی، ئەگەر ئەوە بزانین سێ بەشی بریارەکان لە تارانەوە دەر دەکرێن و لە عیراق جێ بە جێ دەکرێن.

لە کابینەی کازمی یەوە هەوڵ دراوە هەژمونی دەرەکی و دەستێوەردان لە کاروباری عیراق کەم بکرێتەوە، دەستهەڵاتی سیاسی و بریاردان لە دەست حکومەتی عیراقی بێت، هەر بۆیە کازمی کەوتۆتە بەر رخنە و فشار و کوشاری لایەنە شیعەکانی سەر بە ئێران.

بابەتی رێکەوتنی هەولێر و بەغدا لەسەر مەلەفی بودجە و نەوت و دەروازەکان و ئەو هەنگاوە ئەرینیانەی بە دوای دا هاتوون، بونەتە مایەی ناراحەتی بۆ گروپە شیعەکان و خودی تاران.

گومانی تێدا نیە گەیشتن بە رێکەوتن، واتا بەهێز بوونی حکومەتی کازمی، گەرانەوەی سەنتەری بریار بۆ بەغدا، لاواز بوونی گروپە شیعەمان و هەژمونی ئێران.

بۆیە ئێران بە هەموو شێوەیەک بە رێگای گروپەکانی هەوڵ دەدات کۆسب بخاتە بەردەم ئەم رێکەوتنە و لەناوی ببات بۆ پاراستنی دەستهەڵات و بەردەوامی دان بە جێ بە جێ کردنی ئەجنداکانی.

دوایین فشاریان، ئاراستە کردنی چەند موشەکێک بەرەو هەولێر، ئەوەش هەر بە رێگای گروپەکانیان لە حەشدی شیعی.

بەڵام ئەوەی پێشبینی بۆ دەکرێت و گەشبینین بە ئەنجامەکانی، رشد بوون و داکوکی کردنی هەولێرە لەسەر مافەکانی کود، پێگیری کردنە بە بنەماکانی دستور و یاسا کە ئەو مافانە مسۆگەر دەکات.

سیاسەتی هەولێر تا ئێستا سەرکەوتوو بووە و سەروەری خۆی پاراستووە لە بریاردان و ملکەچی هیچ جۆرە لایەنێک نەبووە.

لە هەمان کاتدا هەولێر وەکو هێزێکی ترە بۆ حکومەتی بەغدا و دەتوانێت سودی لێ وەربگریت بۆ موکم کردنی دەستهەڵاتی خۆی، ئەوەش تەنها بە رێگای رێکەوتن لەگەل هەولێر، لەسەر تەواوی پرسە هەلبەستراوەکان لەو نیوان هەردوو لادا، لە کەیسی بودجە تا دەگاتە بارەی چوتیارانی هەرێم.

ئەمەیان تاکە رێگایە بۆ حکومەتی کازمی کە بتوانێت دەستهەڵاتی خۆی بپارێزێت و ببیتە خاوەن بریاری فەرمی لە عیراقی عربی و مانەوەی خۆی مسۆگەر بکات.

هەروەها ئەم رێکەوتنە دەبیتە پردێک بە حکومەتی بەغدا کە بتوانێت بە هاوکاری هەولێر دۆخی نالەباری دەڤەرا عەرەبیەکان باشتر بکات و بەرەو ئارامی و ئاوەدانی و خزمەت و خۆشکوزەرانی و سەروەری یاسا ببات.

سەبارەت بە هەرێمی کوردستانیش، نە لەمەوبەر توانراوە، نە ئێستا دەتوانرێ، نە لە داهاتوش دەتوانن، بە هیچ جۆرە فشارێک کاریگەری بخەنە سەر ئیرادە و خواستی هەرێمی کوردستان لە بەردەوامی دان لە هەنگاو نان بەرەو شارستانیەت و پەیرەو کردنی بنەماکانی دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ و ئازادی تاک و کرانەوە بە رووی جیهان و مسۆگەر کردنی مافە دستوری و یاساییەکانی هەرێم.

بەڵکو زیاتر هەولێر هان دەدات بە ئیرادەیەکی بەهێز تر لە سەرکەوتنەکانی بەردەوام بیت.

هەولێر هەر هەولێر و خۆ ئەچەماندن دروشمی سەردەمە.