گۆمان نینە کۆ راگەھاندنێ ل ھەمی جیھانا رۆلەکێ بەرچاڤ ھەیە ل گشت لایەنا ژیانێدا ب تایبەتیا د دەستنیشانکرنا شێوازێ کاریگەریا پەیوەندیێت ل دەرێ و ناڤخۆ و دەوروبەرێن کارکردنێدا، یٔەڤجا گەر سوحبەت بھێتە سەر وێ پەیوەندییێ یٔەوا د ناڤبەرا مللەتی و حکۆمەتێدا یٔەڤ رۆلە گەلەک بھێزتر دھێتە پێش. ل ھەرێما کوردستانێ وەکی یٔەم دبینین راگەھاندنێ ب شێوەیەکێ گشتی رۆلەکێ نەرێنی د دەستنیشانکرنا ڤێ پەیوەندییێدا ھەیە، و یٔەم ب ھەمی پشتراستیڤە دشێین ببێژین کۆ رۆلێ راگەھاندنێ ل ھەرێمی ب پلەیا یٔێکێ یٔەو بوویە کۆ وێ باوەرییا د ناڤبەرا حکۆمەت و مللەتیدا تێکبدەت و لاواز بکەت، ھەلبەت یٔەڤ چەندە ژی یا بێ یٔەگەر نینە، و ژ ڤان یٔەگەران:
١. نەبوونا سازیێن راگەھاندنێ یێن حکۆمی، یٔانکۆ ھەتا نھا حکۆمەتا مە نەشییایە کەنالەکێ پرۆفێشنالێ حکۆمی چێکەت کۆ راستییا رەوشا ھەرێمی بگەھینیتە ھەڤوەلاتی و ب دروستی یٔاشنای دۆخێ سیاسی و ھەرێمی و داراییێ ھەرێمێ بکەت. یٔەو ھەمی کەنال و سازییێن مە یێن بەردەست سەر ب لایەنێن حزبی و سیاسیڤە نە و ب ھەمی شیانێن خۆ دکەڤنە سەر گۆشتێ حکۆمەتێ ب تەنێ ژ بەر ھندێ دا کۆ لایەنێ دەستھەلاتدار وەکی پارت د چاڤێن خەلکیدا بشکێت، و ھەلبەت ل ڤێرێ راستی و راستگۆیی نە ھند تشتەکێ گرنگە ب قەدەر کۆ شکاندنا لایەنێ دەستھەلات یا گرنگ.
٢. نەبوونا وان جۆرە یاسایان یێن کۆ ھویرھویرکێن راگەھاندنێ ب تێروتەسەلی وەربگرن و سنوور و رێنمایان ب یٔاوایەکێ رێک و پێک بۆ بدانن و یٔەرک و بەرپرساتییان دەستنیشان بکەن. ھەلبەت یا پێدڤییە پەرلەمان دووبارە ل سەر ڤێ چەندێ رابوەستیت و ڤێ مژارێ بۆ خۆ ب گرنکی بزانیت ھەتا کۆ کارێ راگەھاندنێ د ھەرێمێدا بھێتە رێکخستن و رۆلێ وێ یێ نەرێنی ب قانۆنێ بھێتە کێمکرن. مە ل ھەرێمێ قانۆنا ژمارە ٣٥ یا سالا ٢٠٠٧ ھەیە و قانۆنا سەندیکایا رۆژنامەڤانان و قانۆنا مافێ ب دەستڤە یٔینانا پێزانینێ ل سالا ٢٠١٣، لێ مە قانۆنەک نینە دەرباری کۆمیتەیا راگەھاندنێ و پەیوەندییان، کۆ یٔەڤ جۆرە یاسایە ب تەنێ دەستوورییێ ب راگەھاندنێ ددەت ل پەی ھندەک شەرت و مەرجان و نە ھەر کەسێ بڤێت دشێت سازییەکا راگەھاندنێ ڤەکەت و تێکدانێ د یٔاسایشا نەتەوەییدا بکەت.
٣. راستە کێم و کاسیێن حکۆمەتێ ھەنە، لێ یا دیارە کۆ یٔەڤ کێم و کاسییە ژ دەرڤەی شیانێن حکۆمەتێنە و چ لایەنەکێ دەستنیشانکری یٔەگەرێ ڤێ چەندێ نینە، و خۆ گەر نھا چ لایەنەک د دەستھەلاتێدا بوو ژ بلی پارتی ژی رەوش ھەر دا ب ڤی یٔاوای بیت و گەر خرابتر نەبا. د رەوشەکا ھۆسا نازک و ھەستیاردا بلا ژ بیرا مە نەچیت کۆ یٔەم ھەمی ل داوییێ ھەر یێ د گەمییەکێدا و گەر یٔەم یٔێکگرتی نەبین دێ یٔەم ھەمی ڤێکرا خەندقین.
٤. لایەن و ھێزێن دەرەکی و ھەرێمی رۆلێ خۆ یێ ھەیی د چێکرنا ڤان سازی و کەنال و یٔێزگەھێن نەرێنیدا ل ھەرێمی ژ پێخەمەت ب جھیٔینانا یٔەجیندایێن خۆ د ناڤ ھەرێمێدا، و ھۆسا دیارە یٔەڤ جۆرە لایەنە بەرژەوەندییێن خۆ یێن کەسۆکی و حزبی بەرچاڤتر ژ یێن نیشتیمانی و نەتەوەیی وەردگرن. نھا پەرلەمان یێ ھەول ددەت کۆ قانۆنەکێ دەرباری راگەھاندنا یٔەلیکترۆنی دەربێخیت ھەتا کۆ سنوورەکێ بۆ وان پەیجێن سوشیال مەدیایێ بدانیت یێن کۆ نۆچەیێن سەختە بەلاڤ دکەن.
ل کۆتای ڤی بابەتێ ل سەر حکومەت و لایەنا پەیوەنیدارێ لازمە سانسۆر بخاتە لایەنێت ڕاگەھاندنێ بە پشت بەستنا بڕیارێت یاسایی بۆ بابەتێت ھەنوکەیی کە گرنگا و تەسیرا خۆ ت ھەن ل سەر بھێز کرن و لاوازیا دۆخێت ھەنوکەیی یٔابوری سیاسی کۆمەڵایەتی ھەرێما کوردستانێ و پەیوەندا ناڤخۆیی و ھەرێمی و دەرەکیا





ئەندامی لێژنەی رۆشنبیری لەپەرلەمانی کوردستان