پشتی چە ندین شۆرش وزە حمە ت وقوربانیدانا ژلایێ گە ل وسە رکردایە تیێن شۆرشا ڤە .لسالا ١٩٩١ێ دە ڕئە نجامێ سە رھلدانا پیرۆز قە وارە کی یاسایی بناڤێ ( ھرێما کوردستانا عیراقێ) پە یدا بوو وڕۆلە کی باش گێڕایە لدە ڤە رێ سە رە ڕای کەسی ومایتێکرنێن وە لاتێن ھرێمی ودژایە تی کرنا وی قە وارە ی تا پە یداکرنا شە ڕێن( کوردی - کوردی) لێ ھە ر بە ردە وام بوو ودە زگایێن یاسا دانان وجێ بە جێ کرن وداوە ریێ بشێوە کی دە زگایی کرن ڕۆلێ خۆ دیتیە. وپشتی ئازادیا عیراقێ لسالا( ٢٠٠٣) ئ )سە رە رای کوسپ). ڕۆلێ ھرێما کوردستانێ زێدە تر بە رچاڤ بوو ..وبێگومان ھە بوونا ژمارە کا زۆرا پاڕت ولایە نێن سیاسی وبکار ئینانا قە لە مێن (پێنووسێن) بناڤ ڕە وشە نبیران بۆ بە ڕژە وە ندێن ھندە ک ژوان لایە نا ومایتێکرنێن وە لاتێن ھرێمی وجیھانی دعیراقێ دا بگشتی کو ھرێما کوردستانێ ژڕوویێ یاسایی ڤە بە شە کی عیراقێ یە .زێدە باری جھێ جیوپۆڵۆتیکی یێ ھرێما کوردستانێ وھە بوونا ڕێژە کا باش یا گاز وکازاێێن دی .وھە ولێن ھندە ک لایە نێن ناڤخۆ بدە ستڤە ئینانا دە ستکە فتان بۆ بە ڕژە وە ندا خۆ بێ کو بە ڕژە ندا گشتی وە ک پێویست لبە رچاڤ بگرن .وپشتی بڕینا بودجە ومۆچێن قە وارە وخە لکێ ھرێمێ ژلایێ بە غدا ڤە لدە ستپێکا سالا (٢٠١٤)ێ وپاشان ھاتنا ڕێکخروا تیرۆرستی یاداعش وھێرش ئینایە سە دە ڤە رێن کوردستانی بڕاستی ڕە وشا ئابوری بە رە ف لاوازیە کا مە زن ڤە بر .بە لێ ئیرادا پێشمە رگێن قە ھرە مان وخە لکێ مە ڕد ووە لاتپارێزێ کوڕدستانێ بھە موو پێکھاتان ڤە جھێ ڕێز وسوپاسیێ یە . ئە و قوناغ دە باز کرن .. ، ھە ر چە ندە ل دوماھیا خۆلا بۆری ل پە ڕلە مانێ کوڕدستانێ پڕۆژێ چاکسازیێ ھاتە بە حس کرن بە لێ بھە ر حال ھاتە پاشخستن تاکو کە فتیە سە ردە مێ حکومە تا ھرێمێ یانوکە ب سە رۆکاتیا ھێژا( کاک مە سرور بارزانی) ودیارە کو جە نابێ وی وژمارە کا بە رچاڤا ستافێ دگە لدا ئیرادە کا زۆر بھێز ھە یە بۆ جێ بە جێ کرنا پڕۆژێ چاکسازیێ پشتی ھاتیە پە سە ند کرن ژلایێ پە ڕلە مانی ڤە. دیارە ھندە ک پاڕت ولایە نێن سیاسی ل ھرێما کوردستانێ کو ب جێ بە جێ کرنا وی پرۆژە ی بە ڕژە وە ندێن وان دێ تێکچن چونکە ھاتینە ئاڤاکرن لسە ر حیسابا بە ڕژە وە ندا گشتی. ڕێگریا ل پێشیا جێ بە جێ کرنێ پە یدا دکە ن وکە سێن سە ر ب وان لایە نا ڤە دئێنە بکار ئینان یێن مفادار لسە ر حیسابا بە ڕژە وە ندا گشتی ..بە لێ ژبە ر ھە بوونا سە رۆک حکومە تە کی ب ھێز وڕژد لسە ر بدە ستڤە ئینانا مافێن گشتی وپە یدا کرنا دادپە روە ریە کا باش ددابە شکرنا داھاتان دا وپتر گرنگی دان ب تە خ وچینێن ھە ژار وکێم دە رامە ت .وژبیر نە کە ین کو بارێ ئابوری ل سە رانسە ری جیھانێ لاواز بوویە پشتی پە یدابوون وبە لاڤبوونا بلە ز یا ڤایرۆسێ (کۆرۆنا) کو نرخێ گازێ زۆر کێم بوویە وبازرگانیا جیھانی توشی ئیفلیجێ کریە .لە وما پێتڤی یە کا زۆر گرنگە کو موچە وخە ر جیێن مە زن وزێدە بھێنە کێم کرن وگوژمێن پارە ی یێن بشێوە کی نە یاسایی بۆ بە ڕژە وە ندا کە س ولایە نا دچن بێنە ڕاگڕتن وبۆ بە بە ڕژە وە ندا گشتی بێنە بکار ئینان بتایبە ت تە خێن ھە ژار وکێم دە رامە ت وپتر گرنگی دان ب دادوە ریا جڤاکی ڤە ل ڤێ قوناغا زۆر ھە ستیار بڕۆژێ چاکسازیێ بێتە جێ بە جێ کرن وببیتە دە ستکە فتە ک مێژوویی بۆ حکومە تا ھرێمێ ب سە رۆکاتیا ھێژا (کاک مە سرور بارزانی ) وستافێ پشتە ڤان دگە لدا ب پشت بە ستن ب ئیرادا پولایی ب یاسا وخە لکێ شە رە فمە ندێ ھرێما کوڕدستانێ ..وپڕۆژێ چاکسازیێ بێتە جێ بە جێ کرن( سە رە رای وان کوسپا یێن لسە ری دیار کو خەلکە کی دڕێژنە سە ر جادا بۆ ڕێگریێ ویاریا ب چارە نڤیسێ وی خە لکی دکەن بڕێکا یاری کرن ب ڤایرۆسێ کۆرۆنا بۆ لاواز نیشا دا نا حکومە تێ وە ک پۆلیسێن ئاغایێن خۆ کو فە رمانێن وان وە ردگرن وجێ بە جێ دکە ن .بە لێ ئیرادا بە شێ ھە رە زۆرێ خە لکێ کوردستانێ یێ پشتە ڤانێ حکومە تا ھرێمێ مە زنترە ژھە ولێن وان ).


* کەسایەتی سیاسی و رۆشنبیرو نووسەری ئێزیدی*