له‌پێناو به نێوده‌وڵه‌تی كردنی ئه‌نفال و جینۆسایدی كورد .. جینۆساید و هۆلۆكۆست دوولاپه‌ڕه‌ی مێژوویه‌كی دڕنده‌ی سامناك
د. محەمەد خدر مەولود
هه‌رچه‌ند سه‌یری ئه‌م دووكاره‌ساته قێزه‌ونه‌ی مێژووده‌كه‌ین وله شێوه‌و شێوازه‌كانی ئه‌نجامدانی ( جینۆسایدی كورد وهۆلۆكۆستی جووله‌كه) ، ووردده‌بینه‌وه به‌دووری ونزیكی ماناكانیشییانه‌وه ، ئه‌میان هۆلۆكۆست به‌مانای (قوربانی دان به ئاگر- سوتاندن له پێناوخوا) دا دێت وئه‌ویتریان ، جینۆساید به‌مانای (له‌ناوبردنی ره‌گه‌ز- توخم – نه‌ته‌وه) دێت .
هه‌ر دووكاره‌سات دوو دیووی یهك پرسن و كه‌یسێكی یهك په‌یپه‌رن و به‌مه‌به‌ستی تواندنه‌وه وله‌نێو بردنی ره‌گه‌ز وتوخم وناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی ، نه‌ته‌وه‌یێك له‌نه‌ته‌وه‌كانی دونیا له‌سه‌رده‌می جیاوازدا پیاده‌كراون .
هۆلۆكۆست ئه‌وكاره‌ساته كۆمه‌ڵكوژییه‌ی دژبه جووله‌كه ئه‌نجامدرا گه‌وره‌ترین جینۆسایده ، له‌مێژووی نوێدا له‌نێوان ساڵانی 1939-1945 روویداوه نه‌ك هه‌رته‌نیا له‌به‌رژماره‌ی بێشوماری قوربانییه‌كه كه‌خۆی له نێوان 6 ملیۆن جووله‌كه و4 ملیۆن خه‌ڵكی ترده‌بینییه‌وه كه نازییه‌كان به (قه‌ره‌ج وكه‌م ئه‌ندام وكه‌سانی بێ بایه‌خ وگه‌جه‌روگوجه‌ر) ی نێوكۆمه‌ڵگا ناوییانی زڕاندبوو ، به‌ڵكو له‌به‌ر ئه‌وه‌ش بووده‌بێته دووه‌م كۆمه‌ڵكوژی مرۆڤایه‌تیی له‌سه‌ده‌‌ی بیسته‌مدا دوای جینۆسایدی ئه‌رمه‌نییه‌كان كه‌به‌وشێوه سامناكییه وه رووبه‌رووی نه‌ته‌وه‌یێك له نه‌ته‌وه‌كانی كۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی ده‌بێته‌وه.
هه‌ردوو پرۆسه دڕه‌نده‌ییه سامناكه قێزه‌ونه‌كه ، (هۆلۆكۆستی جووه‌كان و جینۆسایدی كورد )، لاپه‌ڕه‌یێكی مێژووی پڕ له قینی ده‌رمارگیری شۆفینی و نازییه‌تن ،دره‌نده‌ترین كرده‌وه‌ی مێژووی ده‌ستی فاشییه‌ت ودیكتاتۆرین . چه‌ند لێیان ورده‌بینه‌وه،چه‌ندین خاڵی هاوبه‌شیان لێوه ده‌خوێنییه‌وه.
ئه‌وه‌نده‌ی بشێ بۆئێره ، بۆ ئه‌م وتاره هه‌وڵده‌ده‌ین باری سه‌رنج بخه‌ینه سه‌ر ئه‌م چه‌ند لایه‌نه :
یه‌كه‌م : هۆلۆكۆست كه به‌مانای سوتاندنی مرۆڤ ،یا قوربانی دان به ئاگر دێت،چه‌مك ومانای مه‌به‌ستدار‌ی ئاینییه ،له میسۆلۆگیای كۆنه‌وه وه‌رگیراوه وره‌گێكی ئاینی هه‌یه وله بنه‌ره‌ته میسۆلۆگییایه‌كه‌وه پرۆسه‌ی سووتاندنی مرۆڤه له پێناوخوداوه ئه‌نجام دراوه . فابریقه‌ی میدیایی ئه‌دلۆف هیتله‌ری فاشیه‌تی پارتی كرێكارانی سۆشیالتی نازی هیتله‌روگۆڵبزی وه‌زیری پرۆپاگه‌نده‌چییه‌كه‌ی ئه‌م ناوونازناوه‌ی (هۆلۆكۆشت – سووتاندنی جه‌سته) ی بۆ پرۆسه جینۆسایدكردنی جووه‌كان به‌رهه‌م هێنراوه .
ئه‌نفال ، لاپه‌ڕه‌یه‌كه له پرۆسه‌ی جینۆساید كردنی كورد و گه‌لی كوردستان ئه‌ویش له چه‌مك و مانای ئاینیی یه‌وه ، به مه‌به‌ست و واتاوه وه‌رگیراوه‌و وله ئایه‌تێكی قورئانی پیرۆزه‌وه ، له فابریقه‌ی حزبی به‌عسی عه‌ره‌بی سۆشیالیسته‌وه به‌رهه‌م هاتووه و 32 ساڵ به‌ر ئه‌مرۆ به هه‌شت قۆناغ پیاده‌كرا . له قۆناغی یه‌كه‌مدا ، دوای پیاده‌كردنی به به‌یاننامه‌یێك له (مجلس قیاده‌ی سه‌وره‌ی عێراق) ه‌وه بێژه‌ره ده‌مشڕه هه‌رزه‌گۆكه بێباكانه و به‌شانازییوه به‌یاننامه‌كه‌ی خوێنده‌وه :
بسم الله الرحمن الرحیم ..
یسالونك عن الانفال قل الانفال لله والرسول فاتقوا الله واصلحوا ذات بينكم ...تد .
مامۆستا هه‌ژار، هه‌ژاری موكریانی ده‌قی ئه‌م ئایه‌ته‌ی (الانفال )ی به‌م جۆره وه‌رگێڕاوه‌ته سه‌رزمانی كوردی :
(له‌مه‌ڕ ده‌سكه‌وتی جه‌نگه‌وه لێت ده‌پرسن ، بێژه : تاڵانی دوژمنان بۆ خودا و بۆ پێغه‌مبه‌ره . ئه‌گه‌ر بڕواتان هێناوه ، ئێوه ترس و له خودابێ و له‌ناوخۆتاندا پێك وه‌رن به‌رفه‌رمانی خوداوپێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی بن ).
هه‌روا كه‌وته‌وه، ئه‌وێ رۆژێ 32 ساڵ پێش ئێستائه‌نفالچییه‌كان به‌ر فه‌رمانی سه‌ركردایه‌تی عێراقی به‌عس بوون و ، زاته به‌ینی خۆیان كرد وهێرش و په‌لامارو شاڵاوی ئه‌نفالیان قۆناغ به‌قۆناغ بۆ باشووری كوردستانه‌وه ، له‌گه‌رمیانه‌وه بۆكوێستانی گه‌لی باڵنده وروویێ شین ، هێنا له دواقۆناغی ئه‌نفالیشدا كه ئه‌نفالی هه‌شته‌مه و به ( خاتمه النفال ) ناونرا، به ئایه‌ت وكتێبی پیرۆزی موسلمانان ، مرۆڤی سفیلی كوردی موسلمانیان به موڵك و ماڵه‌وه ئه‌نفال و جینۆسایدكرد .
دووه‌م : پرۆسه‌ی هۆلۆكۆستی جووله‌كه‌كان ، به‌رله راگوێزان و كوشتنی به‌كۆمه‌ڵ وسوتاندنی جه‌سته‌یان له نێوئه‌وئاگردانه زه‌به‌لاحانه‌ی له پۆلۆنیا وئه‌وروپایی رۆژهه‌ڵات له چیكۆسلۆفاكیا وئوكراینا لاتیفیا ولیتوانیا وبیلا روسیا .. تد بۆئه‌و مه‌به‌سته سازوئاماده‌كرابوو، له‌كۆتاییه‌كانی ساڵی 1939 له به‌رلینه‌وه سه‌ره‌تا دا به وه‌رگرتنه‌وه‌ی په‌ساپۆرتی كه‌سی جوله‌كه‌كان و مۆرلێدانیان به پیتی ( ل) به‌مه‌به‌ستی جیاكردنه‌وه‌یان له خه‌ڵكی دی وپاشان له قۆناغی دووه‌مدا به‌هێرش وپه‌له‌ماردان و كوشتن وبڕین وتاڵانكردنی ( جه‌سته‌یی وبایۆلۆجی وئابووریی ) یه‌وه ده‌ستی پێكرد.
له وپرۆسه به‌دناوی كه‌به‌ناوی (شه‌وی شكاندنی جامخانه‌كان ) ناسراوه ، جگه له كوشت وبڕین ، نزیكه‌ی 7000 حه‌فت هه‌زارسه‌روماڵ و كۆگاو دوكان و بنكه‌ی بازرگانی جووه‌كان فه‌رهود كران وبه‌تاڵانبردران .
لێره‌ش له كوردستاندا پرۆسه‌ی به‌دناوی جینۆساید به‌م شێوه‌یه بووه.
هه‌رده‌ڵێی شه‌وی شكاندن و به‌تاڵانبردن و شه‌وی ره‌شبگیری ورۆژانی راگوێزانی كوردانی فه‌یلی به‌غدایه ، كه له‌سه‌ره‌تای ساڵانی رێككه‌وتنی مێژووی یازده‌ی ئازاری ساڵی 1970دابه‌عس به‌رامبه‌ركورده فه‌یلییه‌كانی به‌غدا، پیاده‌ی كردو(مۆری ته‌به‌عییه ی) ئێرانی فارسی مه‌جووسی له‌ره‌گه‌‌زنامه‌كانیانی دا . مۆرێك تا بناسرێنه‌وه .
هه‌روا هه‌ر ده‌ڵێی شه‌وی ره‌شبگیری و لێكدابڕاندنی پیاوانی بارزانی یه له نێو ماڵ وخانه‌واده‌یاندا له‌كۆمه‌ڵگای قوشته‌په له شه‌وی 31-7-1983 و له هه‌ریرو كۆمه‌ڵگایه زۆره‌مڵێ یه‌كانی دیكه و دواتریش كوشتنی به‌كۆمه‌ڵی 8000 هه‌شت هه‌زاریان و بۆ جاری دووه‌م به‌جینۆساید كردنه‌وه‌یان له‌قه‌ڵه‌م ده‌درێت .
شه‌وی (ره‌شبگیری قوشته‌په) ورۆژانی( گرتن ویه‌خسیكردنیی جه‌مه‌دانی سووره‌كان ) له پارێزگای هه‌ولێرو ده‌وروبه‌ری دا بۆهه‌رپیاوێكی بارزانی و غه‌یره كه ( جه‌مه‌دانی سوور)یان له‌سه‌ر بوو، هێماو واتا ی بارزانی بوونی ده‌گه‌یاند .
ئه‌م پرۆسه‌یه ، جینۆسایدی دووه‌می ئه‌وهه‌شت هه‌زاربارزانییه سفیلانه‌یه، دوای راگوێزانیان له بارزانه‌وه به‌زۆره‌ملێ به جینۆسایدی دووه‌م دێت كه به‌زۆره‌ملێ له زێدوواری خۆیان راگوێزران وله‌كۆمه‌ڵگای – سه‌ربازگه‌ی عه‌سكه‌رتاری قوشته‌په‌وهه‌ریرو...تد نیشته‌جێ كران .
ئه‌م كرده‌وه‌یه یش هه‌رله‌‌و كۆمه‌لگا عه‌سكه‌رتارییه‌ی نازییه‌كان ده‌چێ كه له وڵاتانی ئه‌وروپای رۆژهه‌ڵات به‌مه‌به‌ستی جینۆسایدكردن و هۆلۆكست دروست كرابوون.
هزر، هه‌مان هزری نازیه‌ت و شۆفینیه‌تن ، نه‌خشه‌و پلان هه‌مان نه‌خشه‌و پلان ، ئامانج و مه‌به‌ستیش هه‌ر هه‌مام ئامانج و مه‌به‌ستن .
كه‌دیقه‌ت له‌م پرۆسه نامرۆڤانه دڕنده‌و سامناكه ده‌گرین و له شێووازی پیاده‌كردنیان وورده‌بینه‌وه ،ئه‌م ده‌سته‌واژانه ( شه‌وی شكاندنی جامخانه‌كان ، لێدانی مۆری پیتی لام ، شه‌وی راگوێزانی فه‌یلییه‌كان و لێدانی مۆری ته‌به‌عییه ، شه‌وی ره‌شبگیری قوشته‌په‌و به‌رۆژ به‌دواداچوون و گرتن و یه‌خسیركردنی جه‌مه‌دانی سووره‌كان ) هه‌موو ماناو واتای خۆیان هه‌یه ، كۆدی هۆلۆكۆست و جینۆسایدن و له‌باگراوه‌ندی ئه‌م كۆدانه‌دا مه‌رگه‌ساتی دڕندانه‌ی مرۆڤایه‌تی لێ ده‌خوێندرێته‌وه .
له‌م دووخاڵه هاوبه‌شه‌وه ده‌وه‌ستین ،خاڵی هاوبه‌شی تر زۆرن له مێژووی زوڵم سته‌می فاشیه‌ت ودیكتاتۆره‌كانی جیهاندا باسه‌دان وهه‌زاران لاپه‌ڕه‌بن ، یهك ڵاپه‌ره و یهك ناونیشان كۆیان ده‌كاته‌وه ئه‌ویش ئه‌وه‌یه دیكتاتۆره‌كان و شۆفینیزمه‌كان له هه‌رنه‌ته‌وه‌یێك وله‌سه‌رهه‌رئاینێك بن ،دوو دیوی یهك دراون ، دژی كه‌مینه‌و سه‌روه‌ت و سامان و جوانی و خۆشگوزه‌رانی و دیموكراتیه‌ت و پێكه‌وه ژیانن .
ئه‌وان له هزرو بیرو هۆشدا سه‌قه‌ت وگه‌وجه‌و نه‌فامن ،چاویان به پێكه‌وه ژیانی هاوبه‌شی مرۆڤانه‌ی كۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی هه‌ڵنایێ ، بوده‌ڵه‌ن وله نێو جه‌هلی مره‌كه‌بی له‌خۆبایی بوونی ده‌سه‌ڵاتی زۆرینه وهزرو هێزی نه‌ته‌وه‌یی شۆفینییه‌وه له پێستی خۆیان ده‌رده‌چن و له‌خۆبایی ده‌بن و له خۆبه‌زڵزانییه‌وه ده‌ڕواننه به‌رامبه‌ر و ئه‌وانی تر.
مه‌به‌ست لێیره‌دا كورد وگه‌لی كوردستانه، له‌دوای ساڵی 1975 وه حزبی به‌عس و ده‌سه‌ڵاتی دیكتاتۆری به‌غدا كوردی( شیمالونا ئه‌لحه‌بیبی ) به كه‌مینه‌ی نه‌ته‌وه‌یی نه‌زان ونه‌فامی (هیچ وپوچ وگه‌وجه وجه‌یب ئه لعه‌میل و خه‌وه‌نه و عوسسات ) ناوده‌نا ، بۆیه‌ش هه‌ر به‌وناو وناتۆره و تاوانه وه ناوزه‌دیان كردین .
هه‌روا بوو ، له‌دواپرۆسه‌ی ئه‌نفالی هه‌شتدا ، له ئه‌نفالی بادیناندا ،كه به( خاتمه الانفال) ناسرا هه‌ربێژه‌ره ده‌مشڕه‌كه‌ی میدیای به‌غدا بوو بێ بێكانه و دوور له هه‌موو به‌هایه‌كی مرۆڤایه‌تی وپرنسیپه‌كانی مرۆڤ بوون ، نه‌ك هاوڵاتی بوون به مرۆڤی كورد و گه‌لی كوردستانی گوت :(سه‌دان هه‌زار-ئه‌زغه‌ر حه‌شه‌ڕه قاتیله – پێشكه‌و مێشووله‌ی كوشنده ) مان له‌ناو برد .
ئێستا وا له ته‌مه‌نی 32 ساڵه‌ی ئه‌نفالدا، 17 ساڵه له نێوئه‌زموونی ده‌وڵه‌تی تازه‌ی عێراقی دوای رژێمی به‌عس داین و كه‌یسه‌كانی ئه‌نفال وكیمیاباران وجینۆسایده‌كانی دیكه‌ی كورد، له‌دادگای باڵای تاوانه‌كانی به‌غدا ،به‌تاوانی نیوده‌وڵه‌تی ناسێندراون .
دوای ئه‌وه‌نده ساڵه هه‌ر چاوه‌ڕوانی ده‌ستی به‌غدا بین ..؟ یا خۆمان كارێ بكه‌ین و بۆسارێژكردنی زامی قوڵ و پڕله‌ژانی كوردستان ..؟
ئه‌ی چی بكه‌ین ،چ نه‌خشه‌رێگایێك بگرینه به‌ر وه‌ك جووله‌كه هۆلۆكۆس ، بیكه‌ینه كه‌یسێكی نێو ده‌وڵه‌تی و له‌سایه‌یدا ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆیی خۆمانی پێ دامه‌زرێنیین ..؟
ئایا دوای 17 ساڵ له‌ته‌مه‌نی عێراقی دوای رژێمی دیكتاتۆری به‌عس هه‌ر چاومان له‌وه‌بێت به‌غدا قه‌ره‌بووی كه‌سوكاری ئه‌نفال و جینۆسایدی كورد بكاته‌وه ..؟ كه هه‌ر قسه‌یه‌وبۆ میدیا فڕێییده‌دا و قه‌ره‌بووی ناكاته‌وه ..؟
ئه‌ی ئه‌وه هه‌ر به‌غدای دوای روخانی دیكتاتۆر نه‌بوو، بودجه‌و موچه‌ی لێبرین، له( پردێ و سحێلا ) گه‌مارۆی داین وبه له‌شكركێشی وهێڕشی بێ ئه‌مان وگه‌له‌كۆمه‌كی ئه‌م و ئه‌و بۆی بلوابوایه‌و بڕه‌خسابوایه و پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان و خه‌ڵكی شۆڕشگێرو خۆراگری كوردستان نه‌بوایه ئه‌نفالێكی دیكه و جینۆسایدێكی دیكه و كۆمه‌لكوژییه‌كی دیكه‌ی نه ده‌كردین ..؟؟
ئه‌ی ئه‌وه هه‌ر داعش و ماعش نه‌بوون له‌سه‌رده‌می عێراقی تازه‌ی دوای سه‌دام حوسێن ، له‌سه‌رده‌می مالكی و عه‌بادی جینۆسایدی شه‌نگاڵ و یه‌زیدییه‌كانی له‌رۆژی 30-8- 2014 ئه‌نجام دا ..؟
چاوه‌ڕێی چیتر بین ...؟؟
هه‌ر له ساڵی 1933 وه له‌شۆڕشی بارزانه‌وه، له‌وێرانكردنی زیاترله 40 گوندی ده‌ڤه‌ری بارزان وده‌وروبه‌رییه‌وه ، به‌هاوبه‌شی و به‌ده‌ستی سوپای به‌ریتانی وعێراقه‌وه تا جینۆسایدكردنی یه‌‌زیدییه‌كان له 2014 به‌ده‌ستی داعشه‌وه، واده‌بێ به(81) ساڵی ته‌واو هه‌رنه‌ته‌وه‌یی كورده و هه‌رخاكی كوردستانه به‌هه‌مووجۆروشێوه‌یێكه وه ك به (راگوێزان ،به‌عه‌ره‌بكردن ،به ره‌شبگیری وكۆمه‌ڵكوژی،به‌زینده‌به‌چاڵ كردن ،به روخاندن و وێرانكردنی گوندوئاوایی وكوێركردنه‌وه‌ی كانی وكانیاوره‌زو باغ به سوتماكردنی خاك ، تا كیمیابارانكردن و ئه‌نفالكردن ) سه‌رده‌م دوای سه‌رده‌م ، قۆناغ به‌قۆناغ به به‌رنامه جینۆساید ده‌كرێن وده‌كرێنه‌وه .
ئه‌رێ هه‌تا كه‌ی هه‌ر مه‌حكومی راگوستن ، به‌عه‌ره‌بكردن ، ره‌شبگیری وكۆمه‌ڵكوژی وزینده‌به‌چاڵكردن،كیمیا باران وئه‌نفالكردن و جینۆسایدكردن بین ..؟
وا داعشمان بینی و واپۆست داعشیش ده‌بینین ، تاكه‌ی مه‌حكومی ناته‌بایی و دووبه‌ره‌كی و چاوله‌ده‌ستی ئه‌م و ئه‌وبین و مه‌زنی وگه‌روره‌یی وته‌بایی و یه‌كریزی خۆمانمان پێ گرنگ نه‌بێ ..؟
وائاشیی جینۆساید به هه‌موو شێوه‌كانییه‌وه ( جه‌سته‌یی ، بایۆلۆجی ، كه‌لتوری ، ئابووری وجوگرافی ) هه‌شتاویه‌ك ساڵی ره‌به‌قه ده‌مانهاڕێت ، كه‌یفی چیمان به وان بێ ..؟ تاكه‌ی چاومان له‌ده‌ستی ئه‌م و ئه‌و بێ ..؟ .
جووله‌كه‌كان ، چه‌نده‌هۆشمه‌ندبوون ،چه‌نده یهك ده‌ست وته‌با ویه‌كریزبون ، چه‌ند زوو به‌خۆهاتنه‌وه.
وێرای ئه‌وه‌ی له‌چه‌ندین نه‌ته‌وه‌یی جیاوازی وڵاتانی ئه‌وسه‌ر و ئه‌مسه‌ری دونیایێ ده‌ژیان وزۆر دوور بوون له‌یه‌كتری ،له دوورییاندا كیشه‌وه‌رییان نێوان بوو،كه‌چی هۆلۆكۆست
هه‌موویانی له‌ژێرچه‌تری ده‌وڵه‌تی به‌هێزی سه‌ربه‌خۆیی جوولهكۆكرده‌وه .
خۆ ئێمه‌ی كورد ، ئه‌وه‌نده دوورنین له‌یه‌كتری نێوانی هه‌ولێر وسلێمانی ، هه‌ولێرو مه‌هاباد ،هه‌ولێرو دیاربه‌كر،هه‌ولێروقامیشلو ،دووكاژێرو چوار كاژێرو شه‌ش كاژێرو هه‌شت كاژێره و هه‌موو له‌نێو ئه‌و بستۆكه‌یه، وه‌ك هێمنی شاعیرگوته‌نی دوژمن ناوی ناوه (سنوور) .
سنووری چی ..؟ له ئێستای سه‌رده‌می ته‌كنه‌لۆجیای گه‌یاندندا كوانێ سنوور..؟ گه‌ر خۆمان خۆمان سنووردار نه‌كه‌ین و نه‌بینه گۆشه‌گیری مه‌رگه‌سات و كاره‌ساته‌كانمان هه‌ر له نێوبازنه‌ی قوربانییه‌كانی جینۆسایدو ئه‌نفاڵی بێگانه كرده ، و ئازارچه‌شته‌ی شه‌ڕی خۆكرده بخولێینه‌وه.. بێ ئاگا له‌خۆمان سه‌ره‌ئه‌نجام ده‌بین به‌نه‌ته‌وه‌یه‌كی ده‌روون نه‌خۆشی (سادی، مازۆخی،ماسۆشی)، چێژوله‌زه‌ت له( خیانه‌ت ،ته‌عریبكردن، ته‌فریسكردن ، ته‌تریككردن وهه‌مووشێوه‌كانی جینۆساید كردن )مان وه‌رده‌گرین وله‌تاك و كۆمه‌ڵگایه‌كی دروست وته‌ندروسته‌وه ده‌بین به تاك وكۆمه‌ڵگایه‌كی ده‌روون په‌شۆكاوی شپرزه‌ی عه‌مه‌لمه‌نده‌ی نادروست و ناته‌نده‌روستی مازۆخی .
ده‌گه‌ڕێمه‌وه سه‌ر نیوه‌دێری ناونیشانه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی وتاره‌كه :
له پێناو به نێوده‌وڵه‌تی كردنی ئه‌نفال و جینۆسایدی كورد ، خودی ئه‌م رسته‌یه كه نیوه‌دێری ناونیشانی وتاره‌كه‌یه ، په‌یامی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه له یادی سامناكی پڕ له‌مه‌رگه‌ساتی 32 ساڵ به‌ر له ئه‌مرۆی ئه‌نفالدا و راشكاوانه واده‌ڵێ :
ده‌بێ له‌مه‌ودوا له حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا كاربكه‌ین بۆئه‌وه‌ی كه‌یسی جینۆسایدو ئه‌نفاله‌كان به‌نێوده‌وڵه‌تی بكه‌ین .
به‌نێوده‌وڵه‌تی كردنی پرس و كه‌یسی ئه‌نفاله‌كان و جینۆسایدی كوردستان هۆكارێكی گرنگن بۆ دروستكردنی زه‌مینه‌یه‌كی پته‌و و چه‌ترێكی به‌هێزی نێوده‌وڵه‌تیی بۆ نیشتیمان و وڵاتی سه‌ربه‌خۆی كوردستان .
ئاخر، با تین بده‌ینه به‌خۆمان و بوێربین و راشكاوانه بڵێین :
كاره‌ساتی هۆلۆكۆستیش بۆجووله‌كه په‌رته‌وازه‌كانی هه‌موودونیا یێ ، هه‌رواكه‌وته‌وه وده‌وڵه‌تی ئیسرائیلی پێ له‌دایك بوو .
