سەرگرتنا سەرهەلدانا پیرۆزا گەلێ کورد ل باشوور ل ئادارا ساڵا ۱۹۹۱ بەری هەر تشتەکی ب پشتەڤانیا خودێ مەزن و دلۆڤان بوو ، ئەو سەرهەلدانا لرۆژا ( ٥ ) ئادارێ ل باژارێ رانیێ ( راپەرین ) ئێکەم چریسکا وێ هەلبووی و لشەڤا نەورۆزا جەژنا نەتەویا کورد ب رزگارکرنا کەرکووکا دلێ کوردستانێ بداوی هاتی .

ئێکەم جارە د دیرووکا گەلێ کورد دا سەرهەلدانەکا سەرتاسەری دهێتە بەرپا کرن و سەرگرتن . ئەڤەژی ژ ئەنجامێ ئێک ڕێزیا گەلێ کورد و هێزێن سیاسی یێن کوردستانی بوو . ئەڤەژی موعجیزەکا مەزنە چونکێ کورد هەر وەکی سەرۆک مەسعود بارزانی د گۆتنەکا خۆدا کەرەم کری ( سەرهەلدانێ راستیەک دیار کر کۆ هەر دەمێ مللەتێ کورد ئێک رێز بیت دشێت موعجیزا درۆست بکەت ) ب نە ئێک رێزیێ و دو بەرەکیێ دهێنە نیاسین ، لێ د سەرهەلدانێ دا دیار بوو گەلێ کورد هەژێکەرێن ئێک رێزیێ نە و هەر نەتفاقیەکا دناڤ دا هەبیت پیلانێن دوژمنانە ، چونکی دوژمن زێدەتر مە گرنگی و کاریگەریا ئێک رێزیا کوردا دزانن .
ژلایەکێ دی وێ ئێک ڕێزیێ سێ فاکتەرێن سەرەکی هەبوون ، یا ئێکێ : حەزا گەلێ کورد بۆ ئازادی و رزگاریا گەل و وەڵاتی .
دو : گەهشتنا زوڵم و زۆرداریا رژێما بەعسا دەسهەڵاتا وی دەمی یا ئیراقێ بۆ کۆپیتکێ .
سێ : هەبوونا بەرەیەکێ کوردستانی ل هەمی پارتیێن سیاسی یێن کوردستانێ کۆ پێشمەرگەهێن کوردستانێ لخۆ گرتن بوو .
هەرچەندە وێ سەرهەلدانا پیرۆز هەمی هیڤی و ئارمانجێن خەلکێ کوردستانێ دابین نەکرن ، لێ ئارمانجا سەرەکیا سەرهەلدانێ هاتە بجهــ ئینان ، ئەو ژی ئازادی و رزگاریا پڕانیا باشوورێ کوردستانێ کۆ بوویە هێڤێنێ دامەزراندنا پەرلەمان و حکومەتا هەرێما کوردستانێ و سازیێ ڕێڤەبرنا وەڵاتی و بفەرمی بوونا ڤێ هەرێمێ دناڤ دەستوورێ هەردەمێ ئیراقێ دا ، لسەر ئاستێن نیڤ دەولەتی ژی هەرێما کوردستانێ بوویە خودان پێگەهەکێ مەزن و تایبەت .
ئەڤرۆ پشتی بوورینا بیست و نەهــ سالا بسەر ڤێ سەرهەلدانا پیرۆز گەلێ کورد و هێز و ئالیێن سیاسی و سازیێن هەرێمێ وەک پەرلەمان و حکومەت پێتڤی ب زڤراندنێ هەیە بۆ وی گیانێ ئێک رێزیێ یێ سالا ۱۹۹۱ ، چونکی زۆر دوژمن و نەیاریێن کوردستانێ د بەردەوامن ل پیلانا بۆ ژناڤرا ڤان دەسکەفتێن نەتەوی و نشتیمانی یێن باشوورێ کوردستانێ ژناڤ ببەن ، چ درێکێ لەشکری بیت ، یان سیاسی و جڤاکی . هەولێن سەرنەگرتیێن سەرۆک وەزیرێ راسپاردیێ کابینا نوو یا حکومەتا ئیراقێ ( محمد توفیق علاوی ) ئێک بۆ ژ وان هەولان . ژبلی هەولێن وان یێن سەرنەگرتی لساڵێن چوویێ ژلایێ لەشکری و دوبەرەکیێ .
گرنکە خەلکێ کوردستانێ ڤان راستیا بزانیت و ب دوربینی و بیرمەندی هەول و پیلانێن دوژمن و نەیاران بخوونیت ، باوەر بۆ زمان لووسیا وان نەکەت .
و ب چاڤێ غەرەز و ئێکتر شکاندن و دوژمناتیێ ، سەرەدەریێ لگەل بیر و بۆچوونێن جودا یێن حزبی و ئایێنی و مەزهەبی نەکەین . بەلکی ب گیانەکێ نشتیمانیانە و هەستکرن ب بەرپرسیاریێ سەرەدەریێ لگەل بیر و بۆچوونێن جودا یێن سیاسی بکەین ، ب تایبەت تەخا ڕەوشەنبیر و راگەهاندکار و سازیێن ڕاگەهاندنێ ، چونکی ل دوماهیێ ئەم هەمی کوردستانی دبن سێبەرا ئێک سەیوان دا کۆم دبین ئەو ژی وەڵاتە و بەرژەوەندێن مە هەمیا یێن دبن ڤێ سەیوانێ دا .
راستە کێماسی و نەدادوەری ل شێوازێ رێڤەبرنا وەڵاتی دا هەیە ، لێ پێتڤی یە لگەل دەسهەڵاتێ د هاریکار بین بۆ چاکسازیێن نەڕەتی و زڤراندنا دادوەریێ ب ڕەخنێن ئاڤاکەر .
جهێ دلخۆشیێ یە ڤێ کابینا نهۆ یا حکومەتا هەرێمێ بسەرۆکاتیا مەسروور بارزانی ب بەرنامێن خۆ یێن چاکسازی و دادوەری ئۆمێدەک بۆ خەلکی زڤراندی یە و پێتڤی یە ئەم هەمی ب هەمی بیر و بۆچوونێن سیاسی ڤە پشتەڤان بین بۆ سەرگرتنا ڤان بەرنامان ، ئەگەر ئەو پارتیا مە باوەری پێ هەی ژی یا زەرەرمەند بیت .
پێتڤی یە حکومەت و دەسهەڵات ژی گاڤێن رژد و بلەز بهاڤێژیت بۆ ئەنجامدانا چاکسازیێن بنەڕەتی و چەسپاندنا دادوەریێ و دابینکرنا پێتڤیێن خەلکێ کوردستانێ و رەخنێن ئاڤاکەرێن خەلکی ب گرنگ و سینگەکێ بەرفرەهــ وەربگریت و خەلکی ل راستیان ئاگادار بکەت .
ژلایەکێ دیتر ئێک گۆتاریا نوونەرێن کورد ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بەرامبەر هەڵوەشاندنا پیلانەکا مەزن لسەر هەرێما کوردستانێ بەرامبەر ( محمد توفیق علاوی ) و پشتەڤانێن وی کۆ بەرهەمێ وان کۆمبوون و راسپاردێن سەرۆکێ هەرێما کوردستانێ نێچیرڤان بارزانی بۆ ، ئەڤەژی بەلگەکێ دیترێ گرنگیا ئێکرێزیێ یە .
لەوما دبێژین ب هەلکەفتا ساڵڤەگەرا سەرهەلدانا پیرۆزا گەلێ کورد یا ئادارا سالا ۱۹۹۱ بلا ب هەڤرا ب خەلکی و دەسهەڵات ڤە بۆ گیانێ ئێکرێزی و نشتیمانیێ وێ سەرهەلدانێ بزڤرین داکۆ دەسکەفتێن مە یێن نەتەوی و نشتیمانی بهێنە پاراستن و مەزنتر کرن و خەپک و پلانێن دوژمنا بهێنە هەڵوەشاندن .