ئەگەر ڕاوەستاندنەکێ بکەین بۆ دیاردێن ڕۆژانەیێ جڤاکی دبینین کو ھند بووینە مەترسی ل سەر ل سەر کومەلگەھێ، ئێک ژ وانا ژی کو ئەوە ماددەیێن بێھۆشکەرە بوویە مەترسی ل سەر جڤاکێ کوردستانێ و وان کەسێن دھێنە ناڤ کورددستانێ، لێ تشتێ گرنگ ئەوە کو دڤێت سنوورەک بۆ ڤان جۆرە کارێن پیس و چەپەل بھێتە دانان بۆ ھندێ گەنجێ مە زێدەتر تووشی خرابییان و کارێن نەڕەوان نەبیت.
ھەروەسا دھێتە بھیستن و دیتن و یا دیارە ژی کو ئەو دەڤەر و وەلاتێ تووشی ڤان کاریارێن نەڕەوا بووین، ئەون کو زێدەتر دەڤەرا مە ژی کو کوردستانا مە بھێتە پاراستن، ڕاستە چ ئامارێن ڕاستە ڕاست یێن جھێن شولەژی بەردەستێ من نینن کو ھژمارا وان زێدەبوویە یان کێمتر دگەل ساڵا بۆری. بەلێ زۆر جاران ژ حھێن دیتر مە ھاژێ بوویە کو دبێژن ڕۆژ ب ڕۆژ ڕێژا وانا زێدەتر دبیت و بوویە جھێ مەتریسی ژی ل سەر جڤاکێ مە و لەوما یا گرنگە زێدەتر ھۆشیار بین، ئێک ژ مەترسیێن ھەرە مەزن یێن سەر ھەر جڤاکەکی ماددەیێن بێھۆشکەرن، وەکی مە دەستپێکێ گوتی کو ھەر وەلاتەکێ ماددەیێن بێھۆشکەر تێدا بەربەلاڤ ببن دێ ڕەوشت و تیتال و داب و نەریتێن خۆ ژ دەست دەت و ھەردەما ئەڤ چەندە نەما دڤێت بزانین کو مە جڤاکێ خۆ ژ دەست دایە و دێ تووشی کارێن مەترسی تر بن.
ئەڤە ژی ئەرکە ل سەر ملێن مە ھەمییان و تایبەت وان ڕێکخراو و جھێن بەرپرسیار د ڤی وارییدا کو زۆر ھۆشیار بن لسەر بکارئینانا وان و دوویرکەتن و ڕێگری لێ بھێتە کرن و ئەو کەس و گروپە ژی یێن ڤی کاری ڕادبن کو بھێنە سزادان و بگەھنە سزایێ خۆ ئەڤجا چ سزادانا تاوانباران بیت یانژی ڕێگری بیت ل ئەڤان کەسێن بازرگانیێ ب ماددەیێن بێھۆشکەر دکەن.
وەکی مە گوتی دڤێـت ئەو جیھەتە پەیوەندیدار بھێتە سەرخەت چ مامۆستا قوتابخانە و زانینگەھێ یان یێن ئاینی و کەسێن دیتر ئەو ڕابن ب ئەرکێ خۆ کو ئەو ژی خەلکی ھشیار بکەن ل سەر مەترسیێن ماددەیێن بێھۆشکەر، ھەموو دەمەکی مامۆستایێن زانینگەە و ئایینی ل ڕێزا پێشیێ بووینە ژ بۆ ھشیار کرنا خەلکی ژ زیانێن ماددەیێن بێھۆشکەر و کارێن دیتر یێن بووینە کاریگەرێن نەرێنی بۆ سەر جڤاکی بن، بەلێ دبیت ئەڤە ھندەک جارا تنێ ب ھشیارکرنێ و کارێن دیتر نەھێتە قەدەغەکرن بەلکو دڤێت قانوون ژی ڕۆلێ خۆ ڕابیت بۆ ھندێ ئەڤ کارێ مەترسی ل سەر خەلکی نەمینیت.
ھەر چەوا بیت ھندەک کەس ھەنە یان ژی کو بازرگانێن ماددەیێن بێھۆشکەر لسەر کیستێ خەلکی خۆ دەولەمەند دکەن و مالا خەلکی وێران دکەن ب ماددەیێن بێھۆشکەر، مخابن بکارئینان و بازرگانی کرن ب ماددەیێن بێھۆشکەر ل ھەرێما کوردستانێ گەھشتییە ئاستەکێ مەترسیدار و بوویە کارەسات و ڕۆژانە ھند گرۆپ و کەس دھێنە گرتن ل سەر ڤی کارێ پیس و دوویر ژ ڕەوشتێ مرۆڤایەتیێ، لێ ئەڤ کەسێن ھەنێ فێربووینە بکارئینانا وان بوویە ئێک ژ ئەگەرێن سەرەکی کو ھندەک لایەنێن ب ھەجەتا ھند کاران ڤی کاری دکەن و شارەزا بووینە ژی ل سەر بکارئینان و چێکرن و وان کەسانە، بەرھندێ گرنگە حکومەت زێدەتر ڕۆلێ خۆ ڕابیت بۆ ڕێگری کرنا ڤان کەسانە و نە کارمادەیێن بێھوشکەر بووینە مەترسی بەلکو ئەو چەندە کەتیە ناڤ خێزانێن مە ھەتا چینا گەنج و ناڤەندێن خاندنێ و زۆر جاران ئەو چەندە ژی دبینن کو زارۆکان بکارئینن بۆ ھندێ .
ئەڤ کارە ھەر چەوا بیت ژبلی خرابییا وێ و مەترسیا وێ ل سەر جڤاکی بوویە ئێک ژ کارێن دیتر کو نەخۆشی و نەئارامی ئێخستە ناڤا خێزانان و خەلکی و سنووران دا و ھەتا بەرێ زۆر کەسان دایە دەرڤەی وەلاتی یان کارێن کوشتن و خرابتر ژی و ناڤچونا خێزانان.
بەرھندێ فێری ڤی کاری بووین و دڤێت کار و پێنگاڤێن زێدەتر ژ جیھەتێن بلند بھێنە دان بۆ ھندێ ئەڤ کارە بەرەڤ نەمانێ و لاوازبوونی بچیت و خەلکێ مە بەرێ خۆ بدەتە کارێن باشتر و ببیت ئەگەرێ ھندێ جڤاکەک ساخــــلەم بھێتە ئاڤاکرن.