دەما تەماشای سیناریۆ وپێشھاتیێن ڤی دۆماھیێ یێن رۆژھەلاتا ناڤین دکەین، دبینین گھۆرینێن بلەز وسیاسەتا لسەر بنەمایێ دیفاکتوێ ودویر ژبنەمایێن ویژدان ودادیێ سەرھلددەن وژگەلەک ئالیانڤە رۆژھەلاتا ناڤین یا دووچاری شلقانێ دبیت، ئەما بتنێ دێ فۆکسا بەشەکێ ڤی بابەتی لسەر تۆرکیایێ دانم کۆ لدویف خالا جیۆسیاسیا وی وەلاتی، ئارامیا رۆژھەلاتا ناڤین تا رادەکێ زێدە بەندە لسەر ئارامیا وی وەلاتێ .
ژبلی پالدەرێن ئایدولۆژیی و(خۆ ناساندنا سەرۆک کۆمارێ دەولەتا تورکیایێ بسەرکێشێ موسلمانێن سوونی مەزھەب دڤان سالێن دوماھیێدا)، مایتێکرنا تورکیایێ وگۆھارتنا رەوشا وان وەلاتێن کۆ بھێزا خۆیا لەشکەری داگیر دکەت، یانژی دبیتە فاکتەرێ راگرتنا ھاوکێشێ، بمەرەما چەسپاندنا ئەجیندایێن خوە بۆ ئامانجێن ئابووری، ئاگرێ دەڤەرێ خۆشتردکەت .
گەر بۆ چەندەکێ بتنێ بینەربین وبەرێ خۆ بدەین سیاسەت ودیبلۆماسیەتا تورکیایێ نەخاسم رەفتار وکریارێن وی ولاتی دبینین کۆ لسەر ئاستێ ناڤخۆیی وەکۆ ئێکەم خال عەقلیەتا عۆسمانیا نەک تەنھا خواستا گھۆرینا سیستەمێ سیاسیێ برێڤەبرنا دەولەتێ ھەبوویە، بەلکۆ ھەرچ زووی ئێکەم پێنگاڤ ھاڤێتن بۆ گەھشتنا ڤی ئارمانجێ (دامەزراندنا عوسمانیا نوی) وسیستەم ژپەرلەمانی بۆ سەرۆکاتیێ گۆھارتن ودگەل سەپاندنا ھێزێ ئەو چەند دچارچۆڤەکێ یاساییداجێگیرکرن ..
ل ڤی دۆماھیێ لسەر ئاستێ دەرەکی جمۆجوولێن دەولەتا تورکیا وبتایبەت ژلایێ لەشکەریڤە، چەندەک ژ رۆژھەلاتا ناڤین خستیە دغوبارەکێدا وبڤی چەندێ شیایە سەرەنجا ھاولاتیێن خوە ژپرسگرێک وکێشەیێن سیاسی وئابووریێن ناڤخۆییێ خوە بۆ غۆبارا ژدەرڤە راکێشیت، ئەو کێشەیێن کۆ ئەڤە چەندەکە ژبەر چەندین فاکتەران سەرھلداین وھەڤدەم دگەل نیازا دانانا ئیمبراتوریەتا عوسمانیان دخوازیت دووئامانجان بئێک شێوازێ سەرەدەریێ بدەستڤە بینیت، ئانکۆ بسەپاندنا ھێزا سەربازی ھەر ئێک ژ ئارمانجێن، دامەزراندنا دەولەتا بەرفرەە یا عوسمانیان وبدەستخستنا سامانێن زەبەلاح، داکۆ بشێت سەرکووتا سەرھلدانا کێشەیێن ئابووری یێن ناڤخۆدا بکەت .
ئەگەر چ لەشکەر کێشیا تورکیایێ لسەر بەشێ کوردستانا رۆژئاڤا ببەھانا درۆستکرنا ناڤچەکا ئارام ژبۆ کێمکرنا بارگرانیا تێچوویا پێتڤیێت ژیانێ یێن پەنابەرێن سووریێ لسەر ملێ دەولەتێ ولدۆماھیێژی ژبەرمافێ سەروەری وبەرگریکرنێ ژ خوە، نەرازیبوونێن نیڤدەولەتی لدویف خوەرا ئینان، لێ رژدی وسۆربوونا تورکیایێ بۆ ھاڤێتنا ڤی پێنگاڤێ رەوش ژگووتنێ بەرەڤ پراکتیکی کرنێڤە بر، ئەڤجا برێکا لھەڤھاتنێ وپاراستنا بەرژەوەندیێن چەندلایەنانە، ب غوبارێ یاسایێن نێڤدەولەتی لبەرچاڤێن جیھانێ پەردەپۆشکر..ولئەنجامدا کریارێن تالان کرنی ودزیێ وسەرداگرتنا مال وملک وئازاردانا خەلکێ، بتایبەت کوردێن سڤیلێن سووریێ لدویف خوەرا ھێلان ..!؟
بزاڤێن سەرۆک کۆمارێ تورکیایێ بۆمەبەستا ساخکرنا عوسمانیا نوی یە کۆ پێتڤی بدیسان داگیرکرنا وان ناڤچانە ئەوێن کۆ دوی سەردەمیدا بن ددەسھەلاتا واندا بوون، ھەروەکی وی گووتارا من ئەوا درۆژناما ئەڤرۆ یا ژمارە (٢٦٦٣)ێ، رێکەفتی ٢٣/٩/٢٠١٩ ھاتیە وەشاندن، یا ژھەمیێ کاریگەرتر نیازا تۆرکیایێ گھۆرینا دیمۆگرافیا ناڤچەیە، وئەڤ چەندە گەلەگ رامانان بخۆڤە دگریت و ژدیارترین بەلگەیان بۆ ساخکرنا ڤی راستیێ ھەولا چەسپاندنا ئالایێ تورکیایێ وبکار ئینانا دراڤێ تۆرکی وگھۆرینا پەرتووکێن خواندنێ وگھۆرینا ناڤێن گۆند وباژێرۆکان ژناڤێن کوردی بۆ ناڤێن تورکی لرۆژئاڤایێ کوردستانێ، ... ولدویف راپۆرتێن دەولی ورێکخراوێن نەحکۆمی یێن نێڤدەولەتی ئەوێن لسەرانسەری جیھانێ داکۆکیێ ژ مافێن مرۆڤان دکەن، ببەلگە داینە دیارکرن کۆ تورکیایێ بھەڤکاریا گرۆپێن سەر ب وانڤە تاوانێن جەنگی ئەنجامداینە، لەورا وەکۆ ئەرکێ سەرەکی یێ ئەنجوومەنا ئاسایشیا نەتەوێن ئێکگرتی وپشتبەستن ب ماددێ (١٣)ژ سیستەمێ بنەرەتی یێ دادگەھا تاوانێن نێڤدەولەتی یێ ناسیار بسیستەمێ رۆما وبرێکا داواکارێ گشتی یێ ڤی دادگەھێ بپێتڤی داینە زانین کۆبەلگە بھێنە کۆمکرن وبەرپەرێن دیفچوونێ بھێنە ڤەکرن بۆ ئاراستەکرنا تۆمەتا ئەنجامدانا ڤان تاوانێن ھەرە مەزن یێن دەولی ژبۆ وان تاوانبارێن بئەنجامدانا ڤان تاوانان رابووین، وپشتی برێڤەبرنا ڤی کەیسێ بسوود وەرگرتن ژرێکارێن یاسایی ژبۆ دادگەھکرنا وانا وسەپاندنا سزایێ دادپەروەرانە لسەر تاوانباران، لێ ژبەر لھەڤھاتنا تورکیا دگەل وەلاتێن زلھێزێن جیھانێ دناڤا ئەنجوومەنێ ئاسایشێ وتا رادەیەکێ بێ رۆلیا جڤاکا نێڤدەولەتی، تورکیایێ بۆیاغەکا یاسایی بۆ ڤی لەشکەر کێشیێ فەراھەمکر، ئەڤ چەندە ژبلی وی راستیا کۆ تورکیایێ عورفێ خوسەپاندن کریە ژێوار، چدی ناسەلمینیت ..
دیسان تورکیا بپشتگۆھخستنا یاسا ورێکەفتننامەیێن زێدەتر ژدوولایەنانە دھێتە تۆمەتبارکرن پشتی نیازھەبوو بۆ لڤاندن وگەھاندنا ھێزا سەربازی یا وی دەولەتێ بۆلیبیایێ بۆھاریکاریکرنا حکۆمەتا بناڤێ ( وفاق ) وپشتەڤانیکرنا وی، ڤی ئێکێ وەکر کۆ تورکیا بەرێ قیبلەنمایێ ١٨٠ پلەیان بزڤرینیت ویادداشتنامەکا لێکتێگەھشتنێ دناڤبەرا خوە وحکۆمەتا تەرابلووسێدا ئیمزاکربۆ ھنارتنا ھێزا لەشکەری بۆوی وەلاتی، رەنگە بەرامبەر نیازا دەست لسەرداگرتنا سامانێن نەفتی دناڤا کویراتیا دەریایا ناڤەراستدا ئەڤە چەندە گرێدابیت ..!!
ئەوا من دڤێت ئاماژێ پێبدم ئەوە کۆ تورکیایێ تا نۆکە ئیمزا لسەر وی رێککەفتننامێ نەکریە، ئەوێ نەتەوێن ئێکگرتی بۆ یاسایا دەریایان ( قانون البحار ) لسالا ١٩٨٢ ێ گرێداین، ئەو رێککەفتنناما کۆ کەفتیە دبوارێ جێبجێکرنێدا لسالا ١٩٩٤ ێ، ولدویف ڤی رێککەفتننامێ سنوور بۆ ئاڤا ھەرێمی یا وەلاتی ھاتیە دەستنیشانکرن ب (١٢) میلا ددەریایێدا، ودیاسایێن دەولیدا، رێککەفتننامە وەکۆ ئێکەم ژێدەرێ یاسایێن نێڤدەولەتی دھێتە ھەژمارتن, ھەروەسا سنوورێ ناڤچا ئابووری یا تایبەت بوی وەلاتی ھاتیە دەستنیشانکرن کۆ (٢٠٠) میلە، ئانکۆ لگۆری وی رێککەفتننامێ خاوەنێ ناڤچا ئابووری دێشێت داخازا مافێ نێچیرێ ولێگەریانا سامانێن ژێر ئاڤی بکەت .
ئەگەر ئاوریەکێ بدەینە سەرەدەریا تورکیایێ دگەل وەلاتێن دەورۆبەران دبینین کۆ نەک نۆکە بەلکۆ دبەرپەرێن مێژووێ ھەر ژکەڤن وەرە وبتایبەت لڤان سالالێن ڤی دوماھیێدا نەخاسم پشتی جەنگێ جیھانیێ یێ دووێ ژبەر بەرژەوەندیێن ئابووری ئەڤ عەقلیەتە لدەف وانا ورارێ دکەت، لەشکەرکێشیا تورکیایێ بۆ قوبرسا یونانی ھەر ژسالا ١٩٧٤ نموونەیەکە لسەر ڤی چەندێ ..وژبەر دانپێدانا دولی بتایبەت دانپێدانا ئێکەتیا ئەورۆپا ونەتەیێن ئێکگرتی ب قۆبرسا یونانی ئەڤ مافە بۆ وی وەلاتی ب رەھایی دھێتە زانین نەک بۆ قوبرسا تورکیا کۆ بتنێ ژلایێ ئەنقەرەڤە دانپێدان پێ دھێتە کرن کۆ ھەر ژبەر ڤی ئێکێ زەندکێ یاسایی یێ تورکیایێ ھاتیە خاڤکرن ئەوێ شداندی دشەرێ لێگەریانا سەرچاڤکێن وزەی ل دەریایا ناڤیندا ...
* یاسا ناس *