دیارە زوربەیا دەڤەرێن ئێزیدی لێ د ئاكنجی دكەڤنە بەرماددا (140) یا دەستوورێ عێراقا فیدرال كو قەول بوو ل سالا (2007)ێ ب هەرسێ قۆناغا ڤە (ئاسایی كرن ـ سەرژمێری ـ راپرسی) بێتە جێبەجێ كرن، بەلێ حكومەتا عێراقێ بەر بەست دروست كرن و ل سالا (2014)ێ هۆڤایەترین رێكخراوا تیرۆرستی (داعش) كەفتیە عیراقێ و زۆربەیا هەر یا زۆر وان دەڤەرا داگیركرن پشتی كو چەكێ لەشكەرێ عیراقێ و ئالاڤێن لەشكەری یێن پارێزگەهێن (موسل ـ تكریت ـ رمادی) د چەند دەمژمێرێن كێمدا بێ شەر بێ جودا كرن كەفتینە دەستێن داعش و پشتی هنگی هێرش كرینە سەر ناوچێن كوردستانی لدەرڤەی ئیدارا هەرێمێ و كوم كوژی و مەرگە سات ل قەزا شنگار و دەوروبەرا چێبوین و خەلكێ مە ئاوارەی هەرێما وردستانێ بووی و ناحیا باشیك و بەحزان و كۆمەلگەها بابیرێ و گوندێن خەتارێ و سریچكا و دوغاتا و هەموو گوندێن نێزیكی هێلا شەری چۆل بوین و خەلكێ وان قەستا هەرێما كوردستانێ كری زێدە باری ئاوارێن پارێزگەهێن دی یێن عیراقێ و ژ سالا (2011) ێ ڤە خەلكەكی زۆر ژ سوریا پەنابەر بوینە ل هەرێما كوردستانێ كو دەڤەر بگشتی كەفتبوو مەترسی یەكا مەزن بەلێ سوپاس بۆ خودێ و حیكمەتا سەركرداتیا كوردستانێ ب تایبەت جەنابێ سەرۆك (مسعود بارزانی) و زەندو باسكێن پێشمەرگێن قەهرەمان كو ئەفسانەیا رێكخراوا داعش ل سەر دەستێن وان هاتە تێكشكاندن و پارێزگەهێن دهۆك و هەولێر و سلێمانی و كەركوك ب ئاوارە و پەنابەر ڤە هاتنە پاراستن.
بێگومان قوربانیێن زۆر مەزن هاتنە دان د وی شەری د اكو (3) سالا ڤەكێشای و د بارەكی ئابوری یێ لاواز د اكو بودجا هەرێمێ ژ دەستپێكا سالا (2014) ێ ڤە هاتبوو برین و هاریكاریا خەلكێ كوردستانێ بۆ پێشمەرگەی د وان كاودانا دا جهێ رێز و سوپاسیەكا مەزنە هەر وەسا پشتەڤانیا هێزێن هەڤپەیمانا ب فرۆكێن جەنگی و پر چەك كرن و مەشق دانا هێزێن پێشمەرگەهی جهێ سوپاسیێ یە.
پشتی شەرێ داعش ب دوماهیك هاتی هێز و لایەنێن سیاسی ل كوردستانێ لسەر پێشنیارا جەنابێ سەرۆك مەسعود بارزانی پاشان ب بریارا پەرلەمانێ كوردستانێ ریفراندوما سەربەخویا كوردستانێ ل (25/9/2017) ێ هاتە ئەنجام دان كو خەلكێ مە ب هەموو پێك هاتا ڤە كو كوردێن ئێزیدی ژی ل ناوچێن دەرڤەی ئیدارا هەرێمێ ژی ب جۆش و خرۆشەكا مەزن ب كەرنەڤالێن ئاهەنگان دەنگێ خۆ دان بۆ سەربەخویا گوردستانێ برێژا زێدەتر ژ (93%).
بەلێ حكومەتا عیراقێ ب پشتەڤانیا هێزێن وەلاتێن هەرێمی تایبەت ئیران و توركیا و هندەك وەلاتێن زل هێز و خیانەتا بەشەكی لایەنەكی دیار یێ سیاسی ل هەرێما كوردستانێ كەفتنە گێرانا پیلانا بۆ نەهێلانا هەرێما كوردستانێ و رودانێن (16) ئوكتوبەرا (2017) ێ بونە ئەگەرێ جارەكا دی داگیر كرنا زۆربەیا هەر یا زۆرا ناوچێن ماددا (140).
و باوەر دكەین ئەگەر شەرێن (پردێ ـ سحێلا ـ تللسقوف ـ مەحمودیێ) پێشمەرگەی بەر سینگێ وان هێزا نەگرتبا هەرێما كوردستانێ هەموو بەرەف وەزعەكی زۆر خراب دێ چووبا.
و پشتی ئەو پیلان هاتیە ژ ناڤبرن ب حیكمەت و دبلوماسیەتا حكومەتا هەرێمێ تایبەت جەنابێ كاك (نێچیرڤان بارزانی) كو سەرۆكێ حكومەتێ بوو د وەختی دا سەنگێ كوردستانێ ل ناف جڤاكێ نیف دەولەتی بەرە بەرە زڤراندەڤە و وەزع بەرەف باشیێ ڤە بر لسەر ئاستێ عیراقێ و هەرێمایەتی و جیهانی و دیارە نوكە فشارەك لسەر حكومەتا عیراقێ هەیە ژ لایێ نەتەوەیێن ئێكگرتی ڤە و وەلاتێن زل هێز كو گرنگی ب دەڤەرێن بەر شەرێ داعشێ كەفتین بێتە دان و ئەو خەلكێ ئاوارە بزفرتە ڤە جهێن خۆ.
بێگومان مەرجێ سەرەكی بۆ زڤرینا وی خەلكی پەیدا كرنا ئارامیێ یە و پێشكێشكرنا پرۆژێن خزمەت گوزاری یێن گرنگ بۆ ژیانێ. لدەڤەرێن ئێزدیا یێن وێران بووین ب تایبەت قەزا
شنگار و دەور و بەرا و هەبوونا هێزێن نەرێكخستی و نەكونترۆل كری ژ لایێ دەولەتێ ڤە و هەبوونا هێزێن ژ دەرڤەی سنورێ عیراقی هاتین نە ئارامی یەكا مەزن ل وان جها پەیدا كری یە لەوما نزیكی (85%) ژ خەلكێ دەڤەرا شنگار تا نوكە د كەمپا دا د ژین و ل ناف باژیر و دەڤەر ێن هەرێما كوردستانێ دا دژین و دخازن پێشمەرگە وان ب پارێزت ل دەمێ زڤرینا وان بۆ سەر دەڤەر و وارێن وان لەوما زڤرینا پێشمەرگەی بۆ دەڤەرێن مادا (140) بگشتی بۆ پاراستنا هەموو پێكهات و نەتەوا زۆر یا فەرە و ئەگەر وەكی بەری (2014) ێ ژی بت كو ب هاوبەشی دگەل هێزێن دۆستا و لەشكەرێ عیراقی یێ فەرمی و پۆلیس و دەزگایێن ئەمنی یێن هەرێمێ و عیراقا فیدرال ژی بن.
بتایبەت كو نوكە حكومە تا تازە یا هرێما كوردستانێ بسەرۆكاتیا ڕێزدار مسرور بارزانی دقوناغا دان وستاندنا دابە دگەل بەغدا بۆ چاره سه ركرنا كێشه یا دناڤبن را هرێمێ وبه غدا دا.پیتڤی یه ب هشیارانه سه ره ده ری بێته كرن وبۆ ناوچێن ماددا ١٤٠ وهه لبژارتنێن داهاتی هه وڵێن شوفینیزمێن عه ره ب بۆ مه حروم كرنا پاڕتێن ٤ سال بۆرین كۆنگرێ خۆ گرێنه دای یان ئاوارێن وان ده ڤه را ده نگ نه ده ن كو رێژه كا زۆرە بهێنه ژناڤبرن.وپێویسته حكومه تا هرێمێ لده مێ پێویست كارێن خزمه تگوزاری یێن فەر وپیتڤی پێشكێش بكه ت بۆ ده ڤه رێن كێشه لسه ر وئێمناهی بێته پاراستن داكو ئاوارە بزڤڕنه ڤه جهێن خۆونوینه راتیا كوردان ل حكومه تێن خۆجهی یێن وان ده ڤه را بڕێژه كا به رچاڤ وواقعیانه بیت










رۆشنبیری كوردی ئێزدی- ئەلقوش