کەرکووک وەکی باژارەکێ کوردستانێ د زۆر قۆناغێن دژوار دا دەرباز بوویە ، دڤان قۆناغان دا لسەردەمێ حکومەتێن ئێک لدیف ئێکێن عیراقێ ئەڤ باژارێ کوردستانی یێ زەنگین ب سامانێن سرۆشتی بتایبەت نەفتێ ، نە تنێ ھاتیە فەرامۆشکرن ، بەلکی ھەوێن تەعریبکرن و ئەنفالکرنا دەڤەرێن وێ بەردەوام من .
ئەڤ بارژارێ دێرین و زەنگینێ کوردستانێ گەشەبوون بخۆڤە نەدیتی یە و ب داھات و سامانێ خۆ ھاتیە وێرانکرن .
سەردەمێ زێرینێ کەرکووکێ و کەرکووکیان دناڤبەرا سالێن ٢٠١٤ ھەتا ٢٠١٧ لسەر دەمێ حکومەتا ھەرێما کوۆدستانێ ب سەرۆکاتیا رێزدار نێچیرڤان بارزانی .
دڤی دەمی دا ڕەوشا کەرکووکێ بەرۆڤاژی دەمێن دیتر بوو ، ژلایێ ئابووری دڤێ ناڤبەرێ دا کەرکووکێ گەشەبوونەکا زۆر بخۆڤە دیت چونکی حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ھەیڤانە کۆژمێ ( ١٠ ) مەلیۆن دۆلارا بۆ ئاڤەدانیێ و پرۆژێن خزمەتگۆزای خەرج دکرن ، بڤی کۆژمەی ب سەدان وەلاتیێن کەرکووکێ ھاتنە دامەزراندن ، ژلایێ پەروەردەیی ژی خواندنا کوردی زۆر بھێز کەفت و بەردەوام د پێشڤەژوونێ دا بوو .
ژلایێ ئێمناھی ژی سەرەرای ھەولێن بەردەوامێن گۆرپێن تیرۆرستی و شوفینی یا بۆ تێکدانا رەوشا کەرکووکێ , سازیێن ئێمناھی یێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ شیان ئێمناھی یا ب پارێزن .
ئەڤ گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ لسەر دەستێ نێچیرڤان بارزانی ، چەندین ڕامانان ددەت ، ژ وانا تەکەزیکرن لسەر کوردستانیبوونا کەرکووکێ و خەمخۆریا جەنابێ وی بۆ وەلاتیێن وێ و چەسپاندنا دادوەریا جڤاکی .
ژبلی ڤێ چەندێ ھەرێما کوردستانێ ب گشتی و حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ب تایبەت ، شەرێن سیاسی و ئابووری و چەکداری ژ پێخەمەت پاراستنا کەرکووکێ و کوردستانیبوونا کرینە و ھەردەم خۆ ل کەرکووک و کەرکووکیان کریە خودان .
ئەڤان گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ کاریگەریەکا زۆرا ئەرێنی لسەر تاکێن کەرکووکێ کربۆ ، ژلایێ پابەندبوونا نشتیمانی و نەتەوی ، خەلکێ کەرکووکێ ھەست دکر کۆ خودان پشتەڤان و پارێزڤانن ، لەوما د راپرسیا سەرخۆبوونا کوردستانێ دا ، پڕانیا وان ب کەرنەڤال و درۆشمێن نەتەوی ب سیبەرا ئاڵایێ پیرۆزێ کوردستانێ مینا جەژنەکێ ب دەنگێن بەلێ بۆ سەرخۆبوونا کوردستانێ تێدا پشکدار بوون .
ب رەنگەکێ گشتی ئەو سەردەمێن زێرینێن خەلکێ کەرکووکێ بوون ، چونکی د دیرۆکا وی باژێری دا ئێکەم جارە ب وی ڕەنکی خزمەت لێ دھێتەکرن و گەشەبوونا ئابووری و ئاڤەدانی و جڤاکی و پەروەردەیی و نەتەوی بخۆ دبینیت .
ھەر ل سالا ١٩٢٧ ھەتا نھو حکومەتێن عیراقێ پشکا داھاتێ پترۆلێ نەدایە کەرکووکێ و داھاتێ وێ بۆ خزمەتا رژێمێ و دەڤەرێن دیتر یێن عیراقێ مەزانختی نە و کەرکووک فەرامۆش دکر .
پشتی خیانەتا ١٦ ێ ئکتۆبەرا سالا ٢٠١٧ یا دەسھەلاتێن ئێکەتیا نشتیمانی کوردستانێ ، جارەکا دی کەرکووک ھاتە داگیرکرن و ڕەوشا وێ ژلایێ ئێمناھی و جڤاکی و پەروەردەیی و ..ھتد زۆر ئاڵۆز بوو . ھەوێن تەعریبکرنا کەرکووکێ دووبارە برەنگەکێ بەرفرەە و ئاشکرا دەسپێکرنەڤە و خەلکەکێ زۆر ئاوارە و دەربدەر بوو ، بلندکرنا پاڵایێ پیرۆزێ کوردستانێ ھاتە قەدەغەکرن و مەترسی لسەر خاندنا کوردی ژی ھەیە و دەسھەلاتەکا سەربازیا ڕەگەز پەرستی و مەزھەبی لسەر ھاتیە سەپاندن .
پرۆژێن خزمەتگۆزای و نووژەنکرنەڤە ھاتنە ڕاگرتن و حکومەتا عیراقێ پشکا داھاتێ پترۆلێ ژی نادەتە کەرکووکێ .
نھو ژی پشتی وێ خیانەتا نشتیمانی و نەتەوی یا شازدێ ئکتۆبەرێ ، گاڤێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ د بەردەوامن بۆ دەربازکرنا کەرکووکێ دڤێ ڕەوشا دژوار دا و زڤراندا وێ بۆ وی دەمێ زێرین ب چەسپاندنا مادێ ١٤٠ ێ دەستووری .
ئەز باوەرم مانەڤا کەرکووکێ بڤی رەنگی دێ ڕەوشا کەرکووکێ و کەرکووکیا بەرەڤ ئاڵوزیێن مەزنتر بەت و لدووماھیێ خەلکێ وێ ب ھەمی نەتەوە و ئۆل و ئەتنە ، دێ داخاز کەت کەرکووک بۆ وی سەردەمی بزڤریت ، چونکی ئەو سەرەدەریا مرۆڤ دۆستی و دادپەروەریا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ب سەرۆکاتیا نێچیرڤان بارزانی خزمەتا وان ھەمیا دکر بێ جوداھی ، نە تنێ یا کوردان .