كۆنگرەی نیشتمانیی كوردیی سووریا تاكە چارەسەری قەیرانی بزووتنەوەكەمانە

كۆنگرەی نیشتمانیی كوردیی سووریا تاكە چارەسەری قەیرانی بزووتنەوەكەمانە
سەرۆكی ئەمریكا سەرسامە بە كوردو ئازایەتیی ئەو گەلە، وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتەش بە هەمان شێوەو زیاتریش دەڵێت: «پێویستە كوردی سووریا لە چارەسەری سیاسیدا رۆڵی هەبێت..» باشە. ئەوەی تا ئێستا روویداوە تەنیا چەند وشەیەكی سۆزدارەو ئەمریكای پێ ناچار ناكرێت ماف داخوازییەكانی كورد بپارێزێت و زەمانەتی پێویست بە دەستووری سووریا جێگیر بكات. هەروەها دەڵێت: «ئەگەر ئەو دەوڵەتە مەزنە مكوڕ و جددییە لەمەودوا دەیەوێت بڕوای پێ بكەین و خۆشەویستیی گەلەكەمان بۆ خۆی رابكێشێت، پێویستە ئەم كارانە بكات:
1- نەبێتە لایەنگر لە ناكۆكیی كورد-كورد وەك ئێستا دەیبینین، بەتایبەتیش ئەوەی پشتیان پێ دەبەستێت، مەبەستم -پەكەكەیە- رەوتێكی ئایدیۆلۆژیی سەر بە ناوەندەكانی هێزگەلێكی ئیقلیمییە، بەرامبەرە جیاوازەكەی رەتدەكاتەوەو شكستی هێناوە لە بەڕێوەبردنی ناوچەكە لە رووی سیاسی و ئابووری و تەنانەت پەروەردەییشەوە.
2- بە فەرمی هەڵوێستی خۆی رابگەیەنێت لەهەمبەر كێشەی كوردی سووریا و رێگاكانی چارەسەری ئەو كێشەیە.
3- دەستپێشخەری بكات بە پشتیوانیكردن لە پڕۆژەی كۆنگرەی نیشتمانیی كوردیی سووریا بە زۆرینەی سەربەخۆ، زەمانەتی بەستنیشی بكات لە ناوچەیەكدا، بەڵام بێ دەستتێوەردان، هاوكات هەر ئەنجامێكی لێ بكەوێتەوە لە بەرنامەو سەركردایەتییەكی هەڵبژێردراو كە نوێنەرایەتیی ئیرادەی كوردانی سووریا بكات.
4- بە قسەو كردار لەپاڵ سوورییەكان بوەستێت لە گۆڕانكاریی دیموكراسیدا، هەروەها نەهێشتنی ستەمكاری لەجیاتی ململانێ وەك داگیركار لەگەڵ رووسیا و ئێران و توركیای داگیركار.
ئەگەر ئەو دەوڵەتە مەزنە (ئەمریكا) جددی بێت و دەیەوێت بڕوای پێ بكەین با بۆ سەلماندنی نیازپاكییە لەرزۆكەكەی خۆی، چاو لەو دەستپێشخەرییە مێژووییەی پێشان بكات لەم بوارەدا، مەبەستم ئەوەی كە ئیدارەی سەرۆك كلینتۆن بە كەسی وەزیری دەرەوە مادلین ئۆلبرایت كردی لە رێككەوتننامەی واشنتۆن لەنێوان دوو حزبی كوردی كە ئەوكاتە لەگەڵ یەكدی لە شەڕدا بوون (پارتی و یەكێتی) لە 17-9-1998، بەم شێوەیە سنوورێك بۆ شەڕی نێوانیان دانرا، ئەم هەنگاوە بە كۆی دەنگ رەزامەندیی پەرلەمانی كوردستانی بە ئامادەبوونی مەدام میتران بەدەستهێنا، بەمەش بنەماكانی ئاشتبوونەوەو ئاشتی داڕێژرا، هەروەها رێككەوتن لەسەر پێویستی كشانەوەی چەكدارانی پەكەكە لە خاكی هەرێمی كوردستان، بە رەچاوكردنی جیاوازیی لە تایبەتمەندیی ئەو دوو حاڵەتە، لە پێشەوەی هەموو شتێك پابەندبوونی ئەمریكا بە ئاسایش و ئاشتیی گەلی كوردستانی عێراق و پشتگیریی فیدڕاڵییەت، ئەم سپۆنسەرە بۆ كوردی سووریا لەئارادا نییە، لە هەرێمی كوردستان پەرلەمانێكی شەرعی هەبوو، بەڵام لای ئێمە یەكەم شت و دوا شت پێویستە مەرجەعییەتێكی شەرعی بێتەئاراوە لەمیانی ئەو كۆنگرە كوردییەی كە ئاواتمانە لە چوارچێوەی دۆخێكی ئەمنی تا بتوانرێت ئیدارەی قەیرانەكە بكرێت و رووبەڕووی تەحەدییەكان ببینەوە.
ئێمە گەیشتووینەتە ئەو راستییە لە سۆنگەی بەدواداچوونمان و بەدرێژایی دەیەكانی رێڕەوی سیاسیی ئەمریكا لە ناوچەكە بەگشتی و لەهەمبەر كێشەی كورد بە شێوەیەكی تایبەت. ئەوانە پشتیان پێ نابەسترێت، بەڵكو هەمیشە و بۆ هەتاهەتایە لەگەڵ سیستەمە دیكتاتۆری و فاشییەكان بوون، ئەوانە لەگەڵ پەیمانەكانی سەعد ئابادو سەنتۆو بەغداو ناتۆ رێككەوتننامەی جەزائیر و موجاهیدانی ئەفعان و ئیخوان موسلمین بوون، بە دوای پاشكۆو خزمەتكارو قوربانییەكانی ئەجینداكانیاندا دەگەڕێن، بەردەوامن لە مانەوەی رژێمی ستەمكاری ئەسەد، دژی ئیرادەی گەلی كوردستانی عێراق وەستانەوە لە دیاریكردنی مافی چارەی خۆنووسین، تەنانەت یارمەتییاندان و تا ئێستاش لە ژێر حوكمڕانانی تاراندان كە تەحەكوم بە چارەنووسی عێراق و عێراقییەكان دەكەن، ئەوانە تەنیا لەگەڵ بەرژەوەندییەكانن، بەڵام ئەوەی پێشنیارمان كردووە تایبەت بە پشتیوانیكردن لە بەستنی كۆنگرەی نیشتمانیی كوردیی سووریا، تەنیا داواكارییەكە لە داگیركەر بۆ ناوچەكانمان، بە تەواوی وەك ئەوەی داوا لە توركی داگیركار كرا كە رێگە بە ئازادیی عەفرینییەكان بدرێت كە ئەنجومەنەكانیان دامەزرێنن، هاوكات بەرگری لە خاك و موڵكەكانیان بكەن، داواكەمان وەك ئاگاداركردنەوە بوو بۆ ئەوان كە بەرژەوەندیی گەلەكەمان لێرەدایە، ئێوە بەرپرسن لە هەر زیانێك كە بە گەلەكەمان بگات.
كوردو بزووتنەوە نیشتمانییەكانی سووریا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان و لە هەموو شوێنەكاندا بەدوای دۆستدا دەگەڕێن، هەروەها بەشداری دەكەن لە لابردنی چەوسانەوەی نەتەوەیی كە پێوەی دەتلێنەوە، ددانیش دەنێن بە مافەكانیان لە چوارچێوەی گۆڕانكاریی دیموكراسی لە سەرتاسەری سووریا. هاوكات پشتیوانیشیان دەكەن لە خەباتی رەوایان لەپێناو ئاشتی و پێكەوەژیانی نێوان سەرجەم گەلان و پێكهاتەكان لەسەر بنەمای چارەنووسی هاوبەش و بەشداریكردن لە بڕیاردا لەسایەی دەستوور. بەڵام ئەوەی لە رەفتاری زلهێزەكان تەنانەت بچووكەكانیشدا دەیبینین، بەتایبەتی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بەتەواوی جیاوازە لە رەوشت و مۆڕاڵی پابەندبوون بە پرەنسیپە باڵاكان دەربارەی مافی چارەی خۆنووسینی گەلان و مافی مرۆڤ، پێویستیش ناكات بگوترێت كە تاقمی حوكمڕان لە رووسیا لەپێشەوەی ئەوانەن كە دژایەتیی ئازادیی گەلان دەكەن و خراپترین نموونەیان لە بواری دژایەتی و داگیركاری و پشتوانیكردن لە ستەم پیشان داوە.
لەلایەكی دیكەوە ناكرێ هۆكارە بابەتی و خودییەكان پشتگوێ بخەین كە رێگرن لەبەردەم بەدیهێنانی هاوكێشەی هاوسەنگ لە پەیوەندییەكانی كوردی سووریا لەگەڵ خەڵكی دیكە لە ناوەوەو دەرەوەدا. لەپاڵ هۆكارە نیشتمانییەكان پەیوەست بە كێشەكانی گەلی سووریا بەگشتی و ئۆپۆزسیۆن و شۆڕش و پرسەكانی دیكە كە رۆژ لەدوای رۆژ لە هەڵكشاندان، یان بەهۆی سەختیی پرۆسەی پێداچوونەوە و بینادنانەوە، یان لەبەر ئەوەی هەندێ تاقمی چەكداری ئۆپۆزسیۆن دەبنە پاشكۆو پەڕگیر، یاخود هەندێ دەوڵەتی داگیركار دۆخی نائومێدی سووریا دەقۆزنەوە لەپێناو بەرژەوەندی و دەسەڵاتدا. هاوكات یان خۆبەهێزكردنی رژێم بە داگیركاران تاكو تاوانی دیكە دەرحەق سوورییەكان ئەنجام بدەن، بێگومان هۆكارە گرنگەكە كوردە كە لە دۆخێكی پەرتەوازەی نێو گۆڕەپانی نیشتمانیدایە، جگە لە لادانی حزبەكان لە هێڵی نیشتمانی و نەتەوەیی و دیموكراسی بەتایبەتیش ئەوانەی كە دەسەڵات و سامان و چەكیان لەبەردەستدایە.
ئەگەر حزبەكانی دەسەڵاتی ئەمری واقیع و ئەنجومەنی نیشتمانی بەپیر بانگەوازی نیشتمانپەروەرانی كوردەوە بهاتنایە كە سوورن لەسەر هاوكاریكردن لە دابینكردنی پێداویستییەكانی بەستنی كۆنگرەی گشتیی نیشتمانیی كوردیی سووریا كە بەرنامەیەكی سیاسی و كارنامەیەك و ئەنجومەنێكی سەركردایەتیی هەڵبژێردراوی شەرعی لێدەكەوێتەوە، ئەوا ئەمڕۆ پێویستیمان بە هیچ لایەنێكی دەرەكی نەدەبوو تا هۆكارەكانی بەستنی كۆنگرەكەمان بۆ دابین بكەن. هاوكات پێویستیمان بەوە نەبوو داوا لە ئەمریكاییەكان و خەڵكانی دیكە بكەین رێگەمان پێ بدەن لەنێو خاكی خۆمان كۆنگرەكەمان ببەستین، ئەمە هۆكارە سەرەكییەكەیە، فاكتەری خود، لەلایەكی دیكەوە ئەگەر لێكگەیشتن هەبووایە لەنێوان كوردانی سووریا بە هەموو حزب و بێلایەنەكانەوە، ئەوكات دەمانتوانی كۆنگرەكەمان لە هەرێمی كوردستانی عێراق ببەستایە، ئەویش بە پشتیوانیی براكانمان كە لە ساڵی 1970 یارمەتییان داین كۆنگرەی لەم شێوەیە لە ناوپردان ببەستین، هەروەها دەرگایان بۆ كردینەوە بۆ چەندین كۆبوونەوەی كوردانی سووریا و واژۆكردنی رێككەوتنەكان لە هەولێر و دهۆك.
لە پەیوەندیی بە فاكتەری خودەوە داوا لە هەموو رۆشنبیرو نووسەرانی نیشتمانپەروەری كوردی سووریا دەكەم، ئەوانەی كە گرنگیی زۆر دەدەنە كێشەكان لە بەشەكانی دیكەی كوردستان و لە رووی فیكری و رۆشنبیرییەوە راستەوخۆ بەرپرسیارێتییان لە ئەستۆدایە، كە هەست بە مەترسییەكە بكەن و زیاتر بایەخ بە كێشە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان بدەن، لە رێی نووسینی شیكاریی رەخنەگرانە دەربارەی بارودۆخی سیاسی بە بوێریی و شەفافییەتی زیاترەوە. هاوكات بە داهێنانی هونەری و رۆشنبیری بە بەكارهێنانی شێوازگەلێك كە شایەنی پیرۆزیی كێشە چارەنووسسازەكانمان بێت دوور لە جنێو و سووكایەتی.
بەڵێ، بزووتنەوەی نیشتمانیی كورد لە قەیرانێكی سەختدایە، گەلیش مەینەتبارە، كێشەكەشمان لە پاشەكشەدایە، بەرپرسیارێتییەكەش گشتییە، بەڵام سەركردایەتییە حزبییەكان پشكێكی زۆریان لە ئەستۆدایە، مافی هەموو مرۆڤێكی كوردی نیشتمانپەروەرە ئەم واقیعە رەتبكاتەوە، رەخنەی بنیادنەریش بگرێت بێ ئەوەی كێشە گەورەكە بە شەخسیی بكات، دەبێت بە بەرپرسیارییەوە مامەڵە لەگەڵ ئەو پڕۆژانە بكات كە بۆ رزگاركردنی خراونەتەڕوو، پێشنیاریش پێشكەش بكات و بەدوای رێگاكانی رزگاریدا بگەڕێت، هەندێ كەس پڕۆژەو بەڵگەنامەیان بۆ بنیادنانەوەو كۆنگرەی گشتیی نیشتمانیی كوردی پێشكەش كردووە، مەبەستم (بزاڤ)ە، یان پشتگیریكردن لەم پڕۆژەیە و پەرەپێدان و بەجێهێنانی لەسەر ئەرزی واقیع، یان پێشكەشكردنی پڕۆژەیەكی چاكتر تاكو بە هەمووان پەسندی بكەن.
لێرەدا پێویستە دەرك بەو راستییە بكەین و لەبەردەم خەڵكدا ددان بەوەدا بنێین كە بەردەوامبوونی دۆخی كوردی سووریا بەم شێوەیەی ئێستا لە پەرتەوازەیی و دابڕان و ململانێی قورسی حزبایەتی و گوێ پێنەدانی سەركردایەتیی حزبەكان بە بانگەوازی یەكێتیی و یەكبوون كە (بزاڤ) لە رێی كۆنگرەی چاوەڕوانكراودا رایگەیاندووە، تەنیا مەینەتی و ماڵوێرانی بۆ گەلەكەمان دێنێتەدی، هەروەها كێشەكەمان بەرەو چارەسەری دادپەروەرانە ناچێت، جگە لەوەی بزووتنەوەكەمان كە لاوازو دابەش بووە هیچ رۆڵكی كاریگەر ناگێڕێت لە هەردوو كێشەی سووریاو كورددا. هاوكات بە نەرێنی دەشكێتەوە سەر پەیوەندییەكانمان لەناو كوردستانی دراوسێماندا، تەنانەت زیانێكی زۆر بە ئێستاو ئایندە و دەستكەوتەكانی براكانمان دەگەیەنێت لە هەرێمی كوردستانی عێراق.
Top