كوردانی ئێزدی 74 جار تووشی كۆمەڵكوژی بوونەتەوە، گەورەترین كۆمەڵكوژیش لە رۆژی 3ی ئابی 2014 بوو لە لایەن تیرۆریستانی داعشەوە، كە بە شێوەیەكی كتوپڕ و وەحشیانە هێرشیان كردە سەر شنگال و زیاتر لە 6 هەزار كوردی ئێزدی رفێندران و دواتریش لە تشرینی دووەمی ساڵی 2015 و بە بەشداری زیاتر لە 7500 پێشمەرگە شنگال كۆنترۆڵكرایەوە. چوار ساڵ تێپەڕی بەسەر جینۆساید كردنی كوردانی دانیشتووی شنگالدا، لە جیاتی ئاوەدانكردنەوە و سارێژ كردنی زامی ئیزدییە ماوەكاند و گەڕاندنەوەی ئاوارەكان و ئەوانەی لە بن دەستی داعشدا ماون، چ عێراق و چ هەندێك لە هێزە سیاسییەكانی كوردستان بازرگانی بە قەزیەی ئێزدیەكانەوە دەكەن. شنگال پارووەكی چەور بوو بۆ هەندێك هێزی سیاسیی كوردی، ئەو رۆژانە ئەندامانی خۆیان دەخرێنە زیندانەكانەوە و نقەیان لێوە ناهێت و بۆ شنگالیش رۆڕۆیانە، ئەو هێزانەی لایەنگرانیان رۆژانە دەدرێنە بەر دەسڕێژی گۆلە و قەدەغەی هاتووچۆیان لێدەكرێ‌ و ناتوانن تەنها رێگەی گوندێك بكەنەوە، ئەمڕۆ وەكوو خەیتەڵ هاتوونەتە سەر جەستەی شنگالی بریندار و خوێنی جگەر سۆتاوەكانی شنگال دەخۆنەوە. چارەنووسی دەیان منداڵی ئێزدی لەدەستی داعش و هەندێك لە هێزە چەكدارەكانی دیكەی كورددا نادیارە و لەجیاتی درێژكردنی دەستی یارمەتی و سارێژكردنی زامەكان، منداڵەكان و كوڕ و كچەكانیان چەكدار دەكەن و دەخەنە خزمەت مەرامی ئایدولۆژیایەكی سەقەتی شكەستخواردوو. چەندین هێزی چەكدار چوونەتە نێو شنگال و بارودۆخی شنگالییەكانیان وێرانتر كردووە، بوونەتە بەربەست بۆ ئاوەدانكردنەوەی شنگال و گەڕانەوەی ئاوارەكان، ئەوەی خراپ ببوو خراپتریان كرد، لە جیاتی عاملی خێر بوونەتە عاملی وێرانكاری، سەری شنگالییەكان لێشێواوە و خۆیان نازانن بەرەو كوێ‌ بڕۆن؟. ئەگەر حەشدی شەعبی و چەكدارەكانی دیكە و رێكخراوەكانی دیكەش خەمی شنگالییەكانە، با فەرمۆن شنگال چۆلبكەن و هاوكار بن لەگەل حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ ئاوەدانكردنەوەی شنگال.
زیاتر لە شەش هەزار كوردی ئێزدیی كەوتوونەتە دەستی داعش و حكومەتی هەرێم زیاتر لە سێ‌ هەزاری لێ رزگار كردووە، چون پارتی و حكومەت زۆرترین هەولیانداوە بۆ رزگاركردنی ئەو ئێزیدیانەی دەستی داعش، دڵنیام ئەگەر بوار بدرێت حكومەتی هەرێمی كوردستان لە زووترین كاتدا شنگال ئاوەدان دەكاتەوە و شنگالییەكان دەگەڕێنەوە سەر ماڵ و حالی خۆیان، چونكە حكومەتی هەرێمی كوردستان هەمیشە بەهانای لێقەوماناوە چووە و بە زووترین كات خزمەتیانی كردووە، بەڵام مخابن لە جیاتی هاوكاری كردنی حكومەت، هەندێك لایەن و مفتخۆر هەر وەكوو داعش بە دەیان مێرد منداڵ و كوڕ و كچی ئیزدیان بردووە و بۆ مەرامی سیاسیی خۆیان بەكا دەهێنن، لە جیاتی رزگار كردن لە دەستی داعش و دڵدانەوە و ئاوەدانكردنەوەی شنگالی وێرنكراو، لەگەڵ حەشدی شەعبی بۆ بەرژەوەندی شیعە و خۆیان و ئیران و عێراق لە دژی هەرێمی كوردستان دەستیان یەك خستووە و ناهێلن شنگال ئاوەدان بكرێتەوە، بوونەتە رێگر لەبەردەم حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ ئاوەدانكردنەوەی شنگال و گەڕاندنەوەی ئاوارەكان، چونكە لەبەرژەوەندی سیاسی و چەكداری ئەواندا نییە. پێشمەرگە دەیان شەهیدی دا بۆ پاراستن و رزگار كردنەوەی شنگال و ئەوانیش شانبەشانی نەیاران لە دژی كوردە ئێزدییەكان شنگالیان وێران دەكردەوە.