خەباتی سیاسی ئەركی سەرشانی لاوی كوردە...
هادی باڵەیی
بۆچوونگەلێك هەن دەربارەی ئەو قۆناغە، كە پێیان وایە لە 14 ساڵییەوە قۆناغی گەنجایەتی دەست پێ دەكات و لە تەمەنی 45 ساڵی بە كۆتا دێت.
پێم وایە لە تەمەنی 18 بۆ 40 ساڵی تایبەتمەندیە جەستەیی و دەروونییەكانی مرۆڤ ڕوو لەهەڵكشانەو گەشە دەكات، ئەو قۆناغە قۆناغی بنیاتنان و جێگیربوونی كەسایەتی مرۆڤە لە ڕووی جەستەیی و تا ڕادەیەكی زۆریش لە ڕووی دەروونییەوە.
هەروەها ئەو قۆناغە لە وڵاتێكەوە بۆ وڵاتێكی تر تەوفیری هەیە چونكە بە پێی ژینگەی جیۆپۆلۆتیك و بە پێی ئاو و هەوا هەڵدانی مرۆڤیش تەوفیردەكات، تەنانەت لە ڕووی نەژادو رەگەزیشەوە وایە، نەژادی وایە جەستەیان پان و پڕترو گەورەترە لە نەژادێكی تر، یاخود لە ڕووی جینسەوە كچ لە كوڕ زووتر باڵق دەبێت. بەڵام ئەو قۆناغەی لە سەرەوە باسم كرد هەندێ ناوەندی لەبەر چاو گرتوە.
جگە لە هەموو ئەوانەش گەنجایەتی هەر بە تەنیا تەمەن ناگرێتەوە، بەڵكوو هەندێك تایبەتمەندی لەو قۆناغەی تەمەنی مرۆڤ دا هەن كە لە قۆناغەكانی تری تەمەنی مرۆڤ دا كەمتر بەدی دەكرێن. نە حجول ی و جم و جۆڵ و ئەكتیڤی زۆر، بێ باكی، ئەوین و سەودا سەری، هۆگریی لە ڕادەبەدەر بەو دیاریدانەی بۆخۆی بەدڵیەتی، خەون و ئارەزوو……، ئەو تایبەتمەندیانە لە تەمەنی گەنجی و لاوی مرۆڤ دا لە لوتكە دان بە پێی هەموو پێوەرێك.
جارێك فەرماندەیەكی سەربازی هێزی دەریایی ئەمریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوین لە نامەیەكیدا بۆ هاوڕێیەكی نزیكی باسی گەنجایەتی دەكات كە زۆری سەرنج ڕاكێشام. ئەو لەو نامەیەدا دەنووسێ: “گەنجایەتی كاری بە تەمەن و چرچ و لۆچیی پێستی مرۆڤەوە نیە، مادام مرۆڤ دڵی پڕە لە ئەوین، بزۆز و سەر زیندوویە، با تەمەنی لەسەرەوەش بێ، گەنجە، بەو ڕادەیەی ترس و نائومێدی و وەڕەزی ڕووت تێ دەكا، پیری و بەو ڕادەیەش هیوادار و گەش بینی، گەنجی” بەڵام دەربارەی مانای سیاسەت دیارە من ڕێگە بە خۆم نادەم سیاسەت پێناسە بكەم، زانا و بیرمەندەكان پێناسەی جۆراو جۆریان بۆ سیاسەت كردوە. هەندێك دەڵێن سیاسەت هونەری مومكینە، واتە لەگەڵیدا ئەو شتانەی ئیمكانیان هەیە، یان دەگونجێن سەروكاری هەیە نەك لەگەڵیدا خەیاڵ و شتی ناواقعی و نامومكین. پێم وایە ئەوەش ڕوانگەیەكی واقیعگەرایانەیە بۆ سیاسەت.
پێناسەی تر ئەوەیە كە سیاسەت بە چۆنیەتیی بەڕێوەبردنی خەڵك و كیان دەزانێ. پێناسەكان هەرچیەك بن سیاسەت زانستە و وەك هەر زانستێك چ بە تیۆری و چ بە ئەزموون بۆ فێربوون دەبێ. شارەزای سیاسی لەگەڵیدا كاری سیاسی هەمیشە پێكەوە نین. ئەوە بەو مانایەیە كە نەهەموو شارەزایەكی سیاسی كاری سیاسی دەكا و نە هەموو ئەوانەی كاری سیاسی دەكەن شارەزای سیاسەتن بە تەواوی ماناوە. خۆم وا لە سیاسەت تێدەگەم و واشم قبووڵە كە بە پلەی یەكەم ئامانجی سەرەكی سیاسەت بریتی بێ لە چۆنیەتی ئیدارەی وڵات و خزمەت بە كۆمەڵگا. بە پلەی دووەم بەدەست هێنانی دەستەڵات لە رێگەی بەهێزترین بنەمای دیموكراسی “هەڵبژاردن” ئەوەش بە بەدەستهێنانی پشتیوانیی زۆرینەی خەڵك بۆ ئەوەی بتوانی بەرنامەو پڕۆژە سیاسییەكانت بەڕێوە بەری، واتە دەستەڵات پەوەندیی راستەوخۆی بە ڕادەی پشتیوانیی خەڵكەوە هەبێ نەك توانای نیزامی و زەبر و هێزو كودەتای سەربازی…
ئەو ڕایەم زۆر قبووڵە كە دەڵێ ئەو دەوڵەتانەی پشتیوانیی خەڵكیان لە پشت نیە، بەڵام لە سەربازیدا چەك و هێزی زۆر بە توانان، ئەو وڵاتانە بە لاواز دێنە هەژمار. ئەوە بۆ حیزبێكی سیاسیش هەر وای دەبینم. بەو ڕادەیەی حیزبێكی سیاسی دەتوانێ سەرنجی تەواوی خەڵك بۆلای خۆی و پڕۆژەی كاری سییاسی راكێشێ، بەو ڕادەیەش بە هێزە. گەلۆ وەك ئاگادارین لاوانمان هەر لە سەردەمی شۆرشی ئەیلولەوە و لە قۆناغی لاوێتیەوە كاری سیاسیان كردوەو تا ئێستاشی لە گەڵدابێت، بەرهەمی ڕەنج و ماندوێتی ئەوانە شەن و كەو دەكەین و لاوان بەردەوامن لە كاری سیاسەت كردن و خزمەتكاری گەل و وڵاتەكەیان، وە زەڕوریەتێكیشە بۆ هەر زڕوفێك كە گەنجان و لاوان لە ڕیزی پێشەوەی وەدەستدانی سیاسی و سییاسەتدا بن.
ڕاستی من وەك خۆم هەتا تەمەنی 25 ساڵی هیچ جۆر كارێكی سیاسیم نەكردوەو بیریشم لێی نەكردۆتەوە، شایەت فامیشم نەكردبێت. بەڵام كاتێ دەستم بەخوێندنەوەی كتێب كردوو فامم كرد. هۆگرییەكی لە ڕادەبەدەرم بە ڕێبازی پیرۆزی بارزانی نەمر و جەنابی سەرۆك مەسعود بارزانی و حیزبەكەی هەبوو.
نامەوێ بیكەم بە منەت بە سەر هیچ كەس و بڵێم هەر لە تەمەنی گەنجایەتییەوە هەستی شۆڕشگێڕانەم هەبووە و بڕیارم داوە دەست بە خەبات بكەم و ئامادەم قوربانی بدەم لە پێناو جەنابی سەرۆك و ڕێبازە پیرۆزەكەی بارزانی باوك. نا، زۆر ڕاستگۆیانە پێتان دەڵێم ئەگەر باوكم (ڕەسول باڵێ) پێشمەرگە ئاسا نەبووایەو بەسەرهاتەكانی شۆرشی ئەیلول و دڵسۆزی و مەردایەتی و خەمخۆری لە ڕادەبەدەری مستەفا بارزانی نەمری بە گوێمدا نەچپاندباو ماڵباتەكەم هۆشیاریان پێم نەدابا، رەنگ بوو قەت كاری سیاسی نەكەم و نەهاتبام وەك كادیرێكی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان دەست وەخەبات و كاری سیاسی بدەم. بەڵام كە وەعدو پەیمانی وەفام دا لە گەڵ ماڵباتەكەم بەردەوامبم لە ڕیزەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان وەك كادیرێكی سیاسی، سەركەوتوانە كاری حیزبایەتیشم كرد و ئەو پەیوەندیەو هۆگرییەی هەمبوو لەسەرەتای بڕیاری هاتنە ناو ڕیزەكانی پارتی، بوو بە هەوێنی خەباتی سیاسیم و شانازیشی پێوە دەكەم. هیوادارم ڕۆژێك گەلی كوردستان بە جێگەیەك بگات كە گەنجەكانمان بۆ خۆیان بڕیار بدەن كە كاری سیاسی بكەن یاخود نەیكەن، لە ئێستادا گەنج و لاوی ئێمە وەك فەردێك لە نەتەوەی كورد لە چوارپارچەكەیدا هەر كە چاوی كردەوە لەگەڵ ستەم و زوڵمداری نەتەوایەتی بە هەموو لایەنەكانیەوە ڕوو بە ڕوو دەبێ، بیەوێ و نەیەوێ، بزانێت یان نەزانێت، قوربانیی ستەمی ساسییە و ئەگەر كاریشی بە سیاسەت نەبێت، سیاسەت كاری پێیەتی و چارەنووسەكەی دیاری دەكات. بەڵام لە وڵاتێكی ئازاد و دیموكڕاسیدا كە خاوەن كیان بێت و ئیرادەیەكی سەربەخۆی هەبێت، فەزایەكی زۆر هەیە كە گەنجان و لاوان دوور لە سیاسەت بژین هەڵبەت ئەگەر خۆی بییەوێت، بۆیە پێم وایە لەو قۆناغەدا تا گەلی كوردستان بە ئازادی و سەربەخۆیی دەگات، گەنج و لاوەكانمان ئەركی سەر شانیەتیان كاری سیاسی بكەن. ئەوە ئەركێكی مێژوویییە بۆ ئەوەی نەسڵی گەنج و لاو لە داهاتوودا ناچار نەبێ كاری سیاسی بكات و بە گەنجایەتی خۆشی رابگات.
