عیراق وەکی وەلات ھەر ل رۆژا پەیدابوونێ بەری نێزیکی سەد سالان دناڤ قەرقەشێن سیاسی و چڤاکی ژیێ خۆ بووراندی یە ، ژبەرکۆ پەیدابوونێ برەنگەکێ نەسۆشتی بوویە ، مینا زارۆکێن ێ نەگەھشتی و نە ل دەمێ خۆ ژدایک دبن ، چونکی پێکھاتا وێ پێکھاتە کا فرە نەتەوە و ئەتن و ئایینە ، بێ پسارا وان دەولەتا عیراقێ ھاتە دامەزراندن و پێکاھاتا سنی لسەر بنەمایێ خۆ سەپاندنێ لسەر دەسھەلاتێ دانایە ب تایبەت جڤاکێ کوردستانێ کۆ پێکھاتەکا سەرەکی عیراقێ بوو و دووەم نەتەوەیە ، ھە لسەر دەمێ میرنشینیێ ھەتا ژناڤچوونا رژێما سەدامی لسالا ۲۰۰۳ ێ یێ ، لێ ئەڤ رژێما بەعسا سەدامی ب زۆردارترین و دکتاتۆرترین رژێما سەردەمێ خۆ دھاتە ھژماردن ، تا گەھشتیە ئاستێ بکارئینانا چەکێ کیماوی و ئەنفلکرن و جینوسایدکرنا کوردا ، چڤاکێ شیعی ژی کۆ مەزنترین پێکھاتا مەزھەبیا عیراقێ یە ، لڤان ھەوان یابێ بەھر نەبوویە . لەوما ھەتا نھو عیراقێ تەناھی بخۆڤە نەدیتی یە و خەلکێ وێ ژی تاما بەختەوەریێ نەکریە ، ھەر ژبەر ڤێ نەساخلەمیا لدایک بوونا عیراقێ دەنگێن نەرازی بتایبەت کورد و شیعە پەنا برە بەر شۆرەش و سەرھەلدانا و پرانیا سەرکردە و شۆرەشگێرا بەرەڤ ئیرانێ چۆن و ھەوڵێن ڤەدیتنا چارەسەریێ دان و ھەردوو لایان بتایبەت گەلێ کورد فیدرالیەت و دموکراسییەت ب باشترین چارەرەس ڤەدت .
پشتی ژناڤبرنا رژێما دکتاتوریا عیراقێ بھاریکاریا ھەڤپەیمانان ئاشۆیێن چارەسەریا ڤی دەردی روون بوون ، ھەرچەنە ھەڕێما کوردستانێ ئەو دوازدە سال بۆ ئازاد بۆی و خودان سازیێن خۆ یێن ڕێڤەبرنێ بۆ ، لێ وەک نیاس پاکی نە تنێ درازی بوون ببنە پشکەک ل عیراقەکا فیدرال و دیموکراسی بەلکی بەرچاڤترین ئەکتە بۆ د ئاڤاکرنا عیراقا نوودا و کورد بۆنە ئەگەرێ قورتالکرنا عیراقێ ل مەترسیێن دژوار وەکی شەرێ ناڤخۆیی . رەنکە ئەم کورد ئەڤرۆ سەرکردێن خۆ گونەھبار بکەین ک بڤی ئەرکی رابۆنە ، لێ بۆ وی دەمی و وان کاودانا گاڤەکا ھەرە باش بوو ، چونکی نیاسزا لایەنێ بەرامبەر کۆ ئەو سەرکردێن شیعی بۆن یێن پێکڤە ھەڤپەیمان و ڕێکەفتن دگەل ھەی وەک نیاز پاکیا خۆ ددیت ، داکۆ عیراق بھێتە ناڵکرن و لدەمێ کارکرنێ دا ئەگەر بھەنگڤیت یان بەرپێنکا بدەنێ نە ئەو بکەڤیت نە بارێ خار ببیت ، گونکی ناڵکرن ئەگەرێ مۆکۆمکرنا پێن پێرۆیایە و پاراستنا پیایە ل ھە مەترسیەکێ . مخابن ل دووماھیێ دیار بۆ سمێن وان د کیفکی نە و ناھێنە ناڵکرن و بچوکترین بزمار لێبدەی دێ گەھنە گۆشتی و حەبەلۆتکا کەت و بچوکترین بار ۆ لسەر ناگریت . دیارە عیراق مەحالە ببیتە عیراقەکا وەسا گۆ ھەمبێزا ھەمی خەلکێ خۆ بکەت و وەک ھەڤی تێدا بژین . چونکی ئەو لایەنێ دگەل کوردا کۆ شیعەنە لبەرچاڤ ھەولا ناڵکرنێ ددا ، بنەپەنی ناڵێن پۆلایی یێن بەرھەڤرکی دکەل کەڤنە ناڵێن ژەنگی دگۆڕین ، ئەو بنەمایێن بۆ ئاڤاکرنا عیراقا دیموکراسی و وەک ھەڤیا نەتەوە و ئۆل و مەزھەبا د عیراقەکا فیدالی لسەر بنەمایێ دەستوور ی ، ھەرڤاندن و ڕەوشت و تیتالێن رژێما سەدامی د عیراقێ دا زیندی کرنەڤە و دەست ب کوشتن و جینۆسایدکرنا خەلکێ خۆ کر بتایبەت بەرمبەر کوردا ل کەرکوک و دەووبەر نەخاسمە پشتی خیانەتا نەتەوی و نشتیمانیا باڵێ دەسھەڵاتدار دناڤ ئێکەتیێ دا . ئەڤ رەوشا نھو عیراق تێدا دەرباز دبیت دیار دکەت کۆ پرانیا سەرکردێن عیراقێ دیموراستیەت و دەستوور و رێکفەفتنێن سیاسی یێن دناڤبەرا پێکھاتێن عیراقێ دا دکەنە بەھانە ب بجھـ ئینانا مەرامێن پێکھاتا زۆرینە کۆ پێکھاتا شیعەیە و بەرامبە بەرەیێ دیموکراتخواز کو ھەرێما کوردستانێ و کەمینەیەکا دناڤ جڤاکێ سنی دایە . رەنکە ژمارەکا خەلکێ عیراقێ ڤیانا دیموکراسیەتێ ھەربیت ، لێ سەرکردێن شیعەیان بۆ سەپاندنا ھزرا تائیفی کەفتینە بن کڤاشتنێن سیاسەتا شیعەگەری و مایتێکەریا ئیرانێ و عیراق ئێخستیە دناڤبەرا ناڵ و بزماراندا ، ھەر چەکوچەکێ دھێتە لێدان برینێن خەلکی کۆرتر دبن و پرسا دیموکراسیەتێ پارچە پارچە دبیت . بەردەوامیا رەوشا عیراقێ بڤی ئاوایی سمێن عیراقێ دێ وەریێن و نەشێت بچوکترین بال ھەلگریت و خۆ لسەر پێت خۆ ناگریت . عیراق دێ بیتە دووزەخەک بۆ ھەلگرێن ھزرا دیموکراسی و بۆ پێکھاتێن سنی ب کورد و عەرەبڤە ، لەوما گرنگە لسەر ئاستێ نافخۆیی و دەرڤە دیموکراتخواز و کورد و سنە ل عیراقێ بەراھیێ ئێک گۆتارای سیاسی یا نافخۆیی درۆست بکەت و پاشان ھەڤپەیمانیەکا ھێزێن دیموکرات خواز پێکبینن بۆ رێگریکرن لڤێ ھزرا ژەنگی یا شیعەگەری ببنە ناڵبەندێن راست و درست و پۆلایی . ئەز باوەرم ئەگەر ئێکگرتنەکا بڤی رەنگی پەیدا ببیت ، جڤاکێ نیڤ دەولەتی ژی دێ پشتەڤان بیت و عیراقێ دێ دناڤبەرا ناڵ و بزماران دا رزگاربیت و کراسێ دیموکراسیەتێ بۆ ھەتا ھەتا لبەر عیراقێ ھێتە کرن و ئەڤە د بەرژەوەندا خەلکێ عیراقێ و دەڤەرێ و جیھانێ دا .