ھەولەک بۆنەھێلانا تاک حۆکمرانیا ئالوودە بشۆفینیزمێ ل عێراقێدا
بەختیار عەلی
ھەکە تەماشەیدستوورێ عێراقا فیدرال بکەین ، ئەوێ لسالا ٢٠٠٥ پشتی گشتپرسیێ ھاتیە پەسەندکریێ دبینین وەکۆ بەلگەکێ گۆمان تێدا نەھەی سەرۆککۆمارژی دعێراقا فیدرالدا خۆدانێ دەسھەلاتا جێبجێکرنیە چنکۆ ھەکە چاڤبخشینین ماددێ ( ٦٠ / ئێکەم )ێ ژ دەستووری دبیژیت ” پرۆژێن یاسایان دھێنە پێشکێشکرنێ ژلایێ سەرۆککۆماری و ئەنجۆمەنێ وەزیرانڤە ” واتە دوپاتیا ھاوبەشیا سەرۆککۆماری د قوناغێن بەرھەڤکرن و پێشکێشکرنا پرۆژە یاسایاندا پێشانددەت ، وەکۆ بەلگە نموونەیەکا لسەر ڤی مژارێ کۆ ئەوژی ئەو گەنگەشەبوو ئەوا دسالانێن بووریدا دناڤبەرا دەسھەلاتا یاسا دانانێ کۆ ( پەرلەمانە ) و دەسھەلاتا جێبجێکرنێ کۆ سەرۆککۆمار و ئەنجۆمەنی وەزیرانە بھەڤرا ، و لوی دەمی ململانیا وانا گەھشتە وی راددەی کۆ ماددێ ( ٦٠ )ێ ژ دەستووری بھێتە ( تفسیرکرن ) ، ئەوبوو لسالا ٢٠١٠ دادگەھا ئیتیحادیا عێراقێ بریاردا کۆ پێشکێشکرنا پرۆژە یاسایان مافێ دەسھەلاتا جێبجێکرنیە و بتنێ کارێ پەرلەمانی خواندن و دەنگدانە لسەر وان پرۆژە یاسایێن ھاتینە پێشکێشکرنێ ژلایێ دەسھەلاتا جێبجێکرنێڤە ،یان ئەو یاسایێن ھاتینە ھەلبژارتنێ ئەوێن کۆ دەسھەلاتا جێبجێکرنێ نەچار نینە ڤەگۆھێزیت بۆ پرۆژە یاسایان ، لێ لڤێرێ پسیارێ دکم سەرەرای ھەر بەربەستەکێ چ ھەول ھاتینە دان بۆ ئەکتیڤکرنا رۆلێ سەرۆککۆماری ؟؟..
دیسان دماددێ ( ٦٦ ) ێدا کۆ ئێکەم ماددەیە ژ بەشێ دووێ یێ وی دستووری و تێدا ھاتیە ” دەسھەلاتا جێبجێکرنا ئێکگرتی پێکدھێت ژ سەرۆککۆماری و ئەنجوومەنێ وەزیران ، و ... ھتد ”...
ئەڤە ماددەکێ ئێکلاکەرە بۆ تێگەھشتن و بکارئینانا دەسھەلاتێن رەوایێن سەرۆککۆماری ژلایێ وی بخۆڤە ، واتەلگۆر ڤی ماددەی و چەند ماددەیێن دیتر یێن دارشتی دناڤا دەستوورێ عێراقێدا دپێناسەکرنا دەسھەلاتا جێبجێکرنێدا ، بکارئینانا دەسھەلاتا سەرۆککۆماری بتەمامی یەکسان دبیت دگەل دەسھەلاتا سەرۆک و ئەنجوومەنێ وەزیران و دەقەکێ روھن و ئاشکەرایە ، ئانکۆ لدویف وی ماددێ ناڤبری ھەر ئێک ژ سەرۆککۆماری و ئەنجۆمەنێ وەزیرانی دکەڤنە دناڤ بازنا دەسھەلاتا جێبجێکرنێدا ، لێ ئاشنا بوون بڤی دەسھەلاتی بتنێ د قالبەکێ دۆرپێچکریێ بناڤێ ( دەسھەلاتا تەشریفاتیدا ) دھێتە پێشاندان .
کەسانێن شارەزا د ڤی بیاڤیدا دزانن کۆ ( و ) یا دناڤبەرا ھەردوو دەسھەلاتادا ھاتی بۆ کۆمکرنێ ھاتیە ، لێ د ژێوارێ ئەڤرۆ دا دەسھەلاتا جێبجێکرنێ بتنێ ژلایێ سەرۆک و ئەنجۆمەنێ وەزیرانڤە دھێتە برێڤەبرن و براستی ئەوا ئەم دبینین ، عێراقا نە سەقامگیرا نۆکە وەکۆ وی ترۆمبێلا بارھەلگرە ، ئەوا دبارەکێ ( رجف ) ێدا ئانکۆ لەرزینێداکاردکەت کۆ دبێژنێ ( یابوویە تەک ... ) و وەھادلەرزیت کۆبەردەوام دانشتیێن وی ترۆمبێلێھەست بنە ئارامیێ دکەن و ھەکە ژ ڤی نموونێ دەرکەڤین دشێین بێژین کۆ ھاولاتی مینا ھاولاتیێن ھەرێمێ دبن قوربانیێ حۆکمرانیا حکۆمەتا ئیتیحادی .
،لەورا حکۆمەتا ئیتیحادیا عێراقێ و بتایبەت سەرۆکێ ئەنجۆمەنێ وەزیران کۆ شۆفێریا ڤی بارھەلگرێ ھندە مەزن دکەت سوودی وەردگریت ژ وی دەلیڤێ و لژێر ئاماژە وگۆشار وملکەچبوونا بفرمانێن ژدەرڤە ژبۆ زێدەکرنا دەنگێئاژاوێ ، تا دێت گڤاشتنێن زێدەتر لسکلیتەری دکەت و بفرمانێن ژدەرڤە ژ رێرەوا راست لاددەت .
دیسان زێدەتر تیشکان دئێخم لسەر ڤی بابەتی ودبێژم دماددێ ( ٦٧ ) ێ ژ دەستوورێ ھەمیشەییێ عێراقا فیدرالدا ئاماژە بھاوبەشیا دەسھەلاتێن سەرۆککۆماری ھاتیە داین و تەکست لسەر پاپەندبوونا بدستوورێ ھاتیەکرن، لێ ژبەر لھەڤھاتنێ ( کۆ نە تەنھا ئەڤرۆ بەلکۆ ژ مێژە چۆ واتا بۆ وی لھەڤھاتنێ و تەوازونێ و یەکسانیێ نەمایە د عێراقێدا ) دڤێت لسەر ئەردێ ژێواری ھەول بدەین لدویف وی بەھرا ھەلبژارتنێ کۆ ئەو پۆستە ددەستێ مەدایە بھەر رەنگەکێ بیت رۆلێ سەرۆککۆماری لدویف دەستووری بەرجەستە بکەین دعێراقا نویدا ...
لڤێرێ ئەو پسیارا کۆ بۆ خۆ بنەچاری دزانم بئینمە سەر زمان ئەوە ، ئایا بۆچی دەسھەلاتا سەرۆککۆماری دجێبجێکرنێدا یێ ئەکتیڤ و کارا نینە ؟؟؟
ھەکە شاشنەبم نڤاندنا دەسھەلاتا سەرۆککۆماری دبوارێ جێبجێکرنا یاسایێدامحکۆمە بلھەڤھاتنێ ( توافق )ێ !!!...
باشە لھەڤھاتن دگەل کێ ؟؟... و ژئەڤرۆ پێڤە دێ مە چدیتنا دی ھەبیت بۆ پرەنسیپا لھەڤھاتنێ و باوەرکرنێ ژ بەغدا ؟
ئەڤ غرۆر و شانازی بخۆ برن و حۆکمرانیا تەک لایەنانە ژلایێ حکۆمەتا ئیتیحادیڤە ئەو دەرھاڤێژن ئەوێن ھندەھا سالە ژئەنجاما لھەڤھاتنێ دەرکەفتین و دەسھەلاتێن سەرۆککۆماری مینا بارمەتێ سر کرین و یێن بوینە بەربەست د راھتنا دەسھەلاتێن سەرۆککۆماری یێن فێعلی ..
ژ بەرگەھشتنا مەبقەناعەتەکا وەسا مۆکم بشۆفینیزمیا حۆکمرانیا عێراقێ دنھادا یا فەرە ئەم وان بەربەستان بشکێنین ئەوێن کۆ ئەم گرێداین دبکارنەئینانا وان مافێن دستووریدا ھەکە ھاتوو لدۆماھیێ بەغدا رازیبوو لسەر دیالۆکێ و روینشتنا لدۆر مێزا گفتگوێ نەخاسم دەمێ ئەو بابەتێ پێتڤیاتیا ھەموارکرنا دستووری دئیننە پێش، یانژی گەر نەخوازیارانە ، نەچار بووین برێکا دادگەھا دستووری یانژی بھەر فشارەکا دیتر کۆ ژلایێ ئەندام پەرلەمان و نوینەرێن کوردستانێ لبەغدا یانژی ژلایێ ھەول و بزاڤێن سەرۆککۆماری بخۆڤە کاری بۆ ڤی ئێکێ بکەین چۆنکە چو واتا بۆ تەوافق و شەراکەتێ نەمایە ، واتە پێتڤیە ئەو ھەول کارتێکەر بن بۆ ھلگرتنا وی بەربەستێ د چەسپاندنا ماددە و بەندێن دستووریدا ، تەنانەت ھەکە ئێکەم پێنگاڤ داخازا روھنکرنێ بیت لسەر ڤان ماددێن دەستووری ژلایێ دادگەھا دەستووریڤە ، کەواتە بتنێ گرفت دڤی پرسێدا ئەوە کۆ چۆ ئالیاتێن یاسایی یێن وەھا ئاشکەرا نینن کۆ ڤی چەندێ بگۆھۆریت بۆ مۆھیمەکا قانوونی چنکۆ براستی مە ماف ھەیە بپرسین لگۆر ماددێ ( ٦٧ ) ێ ژ دستوورێ ناڤبری ، ئالیەتا قانوونی یا سەرۆککۆمارێ عێراقێ چیە و کیشکە بۆ بکارئینانێ ژبۆ گرەنتیکرنا پابەندبوونێ بدستووریڤە ، کۆ لئەڤرۆدا مەزنترین گرفت ئەوە حکۆمەتا ناڤەندی پابەند نینە بدۆستووری حەتا ھەکە رازیبیتژی ب گفتگو و دان و ستاندنێ ؟!!...
گەر مە نەشیا دارا خرش ئەوا بێ بەرھەم ھشک بکەین لێ لباوەرێمە کۆ دشیانێن مەدانە ھەر چنەبیت چەق چەق وی دارا بێ مفا ببرین ، چنکۆ براستی ئەڤرۆیا نۆکە نە وەکی چەرخێ بیستێ یە ،لجیھانا ئەڤرۆدا دونیایێ ئاگەە ژ دەنگێ مە ھەیەواتە دێشێن رویێ راستەقینەیێ حکۆمەتا عێراقێ پێشانی جیھانێ بدەین..!
دەرگەە ھەمی ناھینە گرتن و بەغدائەو مافە نینن برەنگەکێ ( حێری )ھەرسێ دەسھەلاتا بگرتە دەست ، ئانکۆ ئەم دێشێن ئێکەم پێنگاڤ بئێکدەنگی و ئێکھەلویستی و برێکێن یاسایی و دستووری دپێشێلکرنا دەستورێ عێراقێدا و دپابەندنەبوونا حکۆمەتا ئیتیحادی بدەستوورێ ھەمیشەییێ عێراقێ بکێماتی سکالا لدویف سکالایان تۆمار بکین و نیازخرابیا عەقلیەتا حۆکمرانیا عێراقێ بسەلمینین و یاساییانە پیشانی نەتەوێن ھەڤگرتی و جیھانێ بدەینو سەرەرای وان ھەول و کۆششێ بەرچاڤ دێشێین زێدەتر برێکا نوینەرایەتیێن حکۆمەتا ھەرێمێ ڤی ئێکێ بلند بکین ، تاکۆ بەغدایێ نەچاربکین وەک وی گووتنێ ئەوا دبێژیت ( بلا دبەر مرنێ را بکین دا دبەر تایێ را بچن..!!) بێ گۆمان بمەرجێ ئێکدەنگی و ئێکھەلویستیێ .*بسپۆردیاسایێن نێڤدەولەتیدا
