دیاردێن مرۆڤاتیێ، لدۆیڤ قۆناغابڕێڤەدچن، و ھەر قۆناغەک پشتی قۆناغا بەری خوە تێتن و ڕەفتار و کریارێن قۆناغا دویڤدا نابیتن وەکی یا بەری ھنگی بت. نابت زەلامەکێ (٣٠-٤٠) سالی و خۆدان زارۆک وەکی ھنگی ڕەفتار بکەت و بیتن، کۆ ھێشتا زارۆک و سنێلە، و چ ئەرک و بەرپرسیارەتی لسەر ملێ وی نەھەی. ھەکەر نە دێ ئاریشە دناڤبەرا وی و ئەندام و تایبەت ھەڤژینیێ دا پەیدا بیتن. ئەو بەرامبەر وێ خێزانێ بەرپرسیارە و مافێ وێ یە ئەو وەکی جارانا خوە دگەل دا ڕەفتار نەکەتن. ما دبیتن ژن و بچویک نیڤا شەڤێ یان دەمێ شیڤێ ل ھیڤیا وی بن، و ئەو وەکی کەسەکێ بەرھەلا ل کۆلانا بیتن و پارەی پویچ و پەلاچە بکەتن؟ پا ئەو خێزان چی؟ ما وان چ ماف تێدا نینە؟
فەیلەسۆفێ مەزن، عەلی وەردی، ڤێ نساخییا زەلامێ جڤاکێن مە، بدرێژاھی شرۆڤە دکەتن و ب تشتەکێ کرێت و نەشارستانی و دویر ژ بنەمایێن خێزانداریێ دھژمێریتن. لنک وی ئەگەرێن جۆدا و بتایبەت پەروەردەیی و دەروونی و جڤاکی ل پشت ڤێ لاوازییا کەسێن وەسایە و ئەگەرێن تووشبوون ب گەلەک ئاریشە و نەساخیێن دەروونی ل جڤاکا مە بۆ وان ڕەفتارا دزڤڕینیتن. چونکی ئەڤە قۆناغەک دیتە، نەک وەکی یا بەرێ.
لسەر ئاستێ سیاسی ژی ھەمان ئاریشە دھێتە دیتن. ئەڤرۆ کوردستان یا گەھشتیە قۆناغەکێ، تاک و جڤاک و سەرکرداتیا وێ ژی گەھشتیە قۆناغەک پێشتر، و ئاستێ یەرپرسیارەتییا وان ھاتیە گھۆڕین. نابیتن ئەم ھێشتا وەکی سالەک یان چەند سالا بەری نۆکە ھزر و رەفتار بکەین. نابت ھەتاھەتایە ئەم ھەر ل ( سفرێ ) بین و ژ وێ خالێ دەستپێبکین.
ئەڤرۆ ھەمی تشت دبێژن و نیشان ددەن ئەم یێن گەھشتینە قۆناغەک وەسا ھەکەر ئەم دەست و باسکا ھلنەدین، دێ خەلک مە ب لۆمەھیا خۆت، و یاریێن خوە ب مە کەن، و ئەم دێ بینە قاچکێ دەڤێ وان و پێتڕانکێ وان، و چونکۆ ئەم بدیتنا وان وەکی وی زەلامێ سەری دھێنە بەرچاڤ. ئێکەم کەس خێزانێن کوردستانێ دێ دلێ وان ژ مە مینتن. *بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگی و پەروەردەیی/فاکۆلتییا پەروەردە/ زانینگەھا زاخۆ