رێككەوتنی سان پترسبۆرگ زەنگی ئاگاداركردنەوەی بەغدا و كوردستان

رێككەوتنی سان پترسبۆرگ زەنگی ئاگاداركردنەوەی بەغدا و كوردستان
رێكەوتێكی سەیرە، هەرێمی كوردستان لە 1/6/2017 رێككەوتنی درێژخایەن بۆ گەڕان و پشكنین و دەرهێنان و ناردنە دەرەوەی نەوت، لەگەڵ كۆمپانیای رووس نەفت ئیمزا دەكات، لە 1/6/1972 خۆماڵیكردنی نەوتی عێراق لەلایەن ئەحمەد حەسەن بەكری سەرۆكی ئەوكاتی عێراق راگەیاندرا، بەغدا لە رۆژگارێكدا ئەو جووڵەیەی كرد، چوار ساڵ ماوەی ئاشتیی 1970 – 1974 بوو، بەهۆی رێككەوتننامەی 11 ی ئاداری 1970 ی نێوان شۆڕشی ئەیلوول بەڕابەرایەتی بارزانیی نەمر و حكوومەتی عێراق بە سەرۆكایەتی ئەحمەد حەسەن بەكر، عێراق لە ماوەی ئەو چوار ساڵەدا، بەهۆی نەوتەوە توانی خۆی بەهێز بكات، لە 9/4/1972 پەیمانی دۆستایەتی و هاریكاریی لەگەڵ یەكێتیی سۆڤیەتی ئەوكات ئیمزا كرد، لە 1 ی حوزەیرانی ئەو ساڵەدا نەوتی خۆماڵی كرد، لە 16/7/1973 بەرەی نیشتمانی و نەتەوەیی راگەیاند، ئامانج لەو بەرەیە دابڕینی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، چونكە لەو چوار ساڵەدا بەغدا خۆی بەهێز دەكرد و كاری بۆ ئەوە دەكرد لە رێككەوتننامەی 11 ی ئاداری 1970 پەشیمان بێتەوە، لە مانگی 10 تا 12 ی 1973 بەشی ئەمەریكا و هۆڵەندا و پورتوگالی لە كۆمپانیای نەوتی بەسڕە خۆماڵی كرد، بەم شێوەیە پشتی لە رێككەوتننامەی 11 ی ئادار كرد و لە 11/3/1974 تاكلایەنە یاسای ئۆتۆنۆمیی ناوچەی كوردی راگەیاند، بەمەش شەڕی دژی كوردستان دەست پێكردەوە.
لە كاتێكدا شەڕی داعش بەرەو كۆتایی دەچێت، دەوڵەتە بەهێزەكانی جیهان و ناوچەكە، خەریكی خۆ ئامادەكردنن بۆ قۆناغی دوای شەڕ، ئاشكرایە جووڵەی بەغدا بە هاوكاری هێزی ئیقلیمی، بەو ئاقارەیە كە ئابڵۆقەی زیاتر بخرێتە سەر هەرێمی كوردستان و بواری ئەوەی نەدرێتێ، بپەڕژێتە سەر خۆ ئامادەكردن بۆ قۆناغی دوای شەڕ، بەشداریی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان بەڕێز نێچیرڤان بارزانی، بە سەرۆكایەتیی شاندێكی باڵای حكوومەتی هەرێمی كوردستان كە لە بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران و شاندێكی یاوەری پێكهاتبوو، لە كۆڕبەندی ئابووریی جیهانیی سان پترسبۆرگ لە رووسیا و دیدار و كۆبوونەوە لەگەڵ بەڕێزان فلادمیر پۆتین سەرۆكی ڕووسیای فیدراڵ و سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوە و بەرپرسانی هەردوو كۆمپانیای گاز پرۆم نەفت و رووس نەفت و ئیمزاكردنی رێككەوتن لەگەڵ كۆمپانیای رووس نەفت، بۆ كوردستان ئاماژەیەكی گرنگە.
بەغدا بەو رێككەوتنەی نێوان هەرێمی كوردستان و كۆمپانیای رووس نەفت كە گەورەترین كۆمپانیای نەوتی رووسییە نیگەرانە، بەغدا بۆیە نیگەرانە، چونكە نەیتوانی ببێتە پایتەختی عێراقی بەناو نوێ، بەڵكو هەر بە درێژەپێدەری پایتەختی حكوومەتەكانی پێشوو و قبوڵ نەكردنی بەرامبەر و نەخوێندنەوەی واقیعی سیاسی و گۆڕانكارییە گەورەكانی جیهان مایەوە، كێشەی گەورەشی ئەوەیە كە خۆی لەبەرەی ئێران و رووسیادا دەبینێتەوە، كۆمپانیاكەش وەك كۆمپانیاكانی ئەمەریكا و وڵاتانی دی نین كەرتی تایبەت بێت، بۆیە كە رووس نەفت لەگەڵ هەرێمی كوردستان رێك دەكەوێ، مانای وایە رووسیای ئەندامی هەمیشەیی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی لەگەڵ هەرێمی كوردستان رێككەوت، بۆیە ئەم رێككەوتنە چەند لە رووی ئابوورییەوە گرنگە، زیاتریش لە رووی سیاسییەوە گرنگە، چونكە كوردستان خەریكی تەداروكاتی ریفڕاندۆمە بۆ سەربەخۆیی.
ئەم رێككەوتنە چەند پێویستە بەغدا لێی حاڵی بێت، دە هێندەش بۆ ناوخۆی هەرێمی كوردستان گرنگە، چونكە سەرەتایەكی باشە بۆ تێپەڕاندنی قەیرانی دارایی و گەڕاندنەوەی متمانە بۆ كۆمپانیاكانی دیكەی جیهان، هەقە ببێتە هۆیەك بۆ ئەوەی لایەنە سیاسییەكان بە هەڵوێستی خۆیاندا بچنەوە، بە لێڵی رووداوەكان نەبینن، ئەو ئاماژەیە لە ئان و ساتی كۆتایی هاتنی شەڕی داعش، بۆ خۆ ئامادەكرن و رۆیشتنی سەربەرزانە بەرەو قۆناغێكی نوێ، قۆناغی هێنانەدیی ئامانجی رەوای گەلەكەمان، بخوێننەوە و وەبەری بهێنن.
Top