خاڵی گرنگی كوردستان ئەوەیە، كێشە ناوخۆییەكانی زادەی پێكەوەهەڵنەكردنی پێكهاتەكان نین، بەڵكو زادەی ناكۆكیی حزبین، هەرچەندە پایتەختەكانی دەوروبەر هەوڵی دروستكردنی ناكۆكیی نەتەوەیی و ئایینی و مەزهەبی و حزبی لە كوردستان دەدەن، بەڵام چارەسەری ناكۆكیی حزبی لە ناكۆكیی نەتەوەیی و ئایینی و مەزهەبی ئاسانترە.
ئەگەر ریشەی ناكۆكیی سوننە و شیعەی عێراق، بۆ ناكۆكیی 1400 ساڵەی نێوان ئەو دوو مەزهەبە بگەڕێتەوە، ئەوا ناكۆكیی حزبیی كوردستان، بۆ نیو سەدە دەگەڕێتەوە، سەردەمی سەرهەڵدانی جیابوونەوە لە پارتی ناوەڕاستی شەستەكانی سەدەی بیست، ئەگەر نیوەی ئەو تەمەنەی ئاكۆكی لە دوای راپەڕینی 1991 ـەوە وەربگرین، لاپەڕەی جوان و لاپەڕەی رەشی بەخۆوە بینیوە، دەسكەوتی گەورە لە پێكەوە كاركردن و شەڕیش لە لێكدووركەوتنەوە هەیە، هەروەختێك ئیرادەی خێر و ویستی لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندیی باڵا زاڵ بووبێت، لە تروسكاییدا ئومێدی گەورە هەڵچنراوە، بە پێچەوانەشەوە لە پاشەكشەی ئەو ئیرادەیەدا، بەری تروسكایی گیراوە و ناكۆكییەكە بە ئاقارێكی خراپدا رۆیشتووە.
ئێستای كوردستان لە رووی پەیوەندیی دیپلۆماسییەوە، لە هەموو قۆناغەكانی پێشووتر گرنگترە، چونكە ئاستی ئەو پەیوەندییە زۆر بەرز بۆتەوە، سەرۆك و سەركردەی وڵاتان سەردانی هەرێمی كوردستان دەكەن، لەگەڵ ئەوەشدا لە پاڵ شەڕی داعش و قەیرانی دارایی و گوشارەكانی بەغدا، دۆخی سیاسیی كوردستان بەهۆی ناكۆكیی حزبییەوە، خەڵكی كوردستانی بێزار كردووە و بە كۆسپێكی گەورەی دەبینێ، هەندێ كەس و گرووپ و میدیا دەبینی، هەست دەكەی هەمیشە خەریكی ئەوەن ناكۆكیی حزبی قووڵتر بكەنەوە، هەر تروسكاییەكی لێكنزیكبوونەوەیان بینی بەری دەگرن، ئەوەی مایەی ئومێدە ئەوەیە، هەرچەند هەوڵی هێشتنەوەی دۆخی نەخوازراو بدرێت و هەبن ئەو دۆخە بۆ شەڕ بگوازنەوە، لە بەرامبەردا هەوڵی سەرۆك بارزانی هەیە كە بڕیاری داوە هەموو توانای خۆی بخاتەگەڕ و لێنەگەڕێ جارێكی دی شەڕی ناوخۆ دروست بێت.
سەركردایەتی رۆڵی سەرەكی لە نەهێشتنی دۆخی نەخوازراو هەیە، ئەگەر سەركردایەتیی لایەنەكان خۆیان كۆبكەنەوە و رێگە لە تەشەنەكردنی ناكۆكی بگرن، ئەوا هەرگیز بارودۆخ بەرەو خراپی نابرێ، لێ گرفت ئەوەیە، بەشێكی ئەو سەركردایەتییەی، بڕیاری رێگریی لە تەشەنەكردنی ناكۆكیی بەدەستە، پەرت بووە، ئەمەش دوای جیابوونەوەی باڵی ریفۆرمی ناو یەكێتی و دواتر دامەزراندنی بزووتنەوەی گۆڕان و سەرهەڵدانی چەند باڵێك لە ناو یەكێتی دوای نەخۆشیی مام جەلال، ئەگەر جاران سەرۆك بارزانی و مام جەلال، ئاسانتر كۆنتڕۆڵی گرژییان كردبێ، ئەوا ئێستا باری تەندروستیی مام جەلال، پەرتبوونی بڕیاری لێكەوتۆتەوە، كاری دووقۆڵی بڕیاری گرنگیان لە ساتەوەختی هەستیاردا داوە، دوای راگەیاندنی ئەنجامی یەكەم هەڵبژاردنی كوردستان لە 19/5/1992 ئاڵۆزی و گرژییەكی زۆر دروست بوو، بە جۆرێك بۆنی هەڵگیرسانی شەڕی لێدەهات، بەڵام بڕیاری پارتی و یەكێتی ئەوەبوو لایەنگرانی هەردوولا پێكەوە ئاهەنگی سەركەوتنی هەڵبژاردن بگێڕن و دۆخەكە ئاسایی بۆوە.
هیوادارم هۆیهاكانی كاتی رێوڕەسمی بەخاكسپاردنی كاك نەوشیروان مستەفا بۆ چەند كەسایەتییەكی سیاسی، دواتر لابردنی تاجەگوڵینەی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی لەسەر گڵكۆی رێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان، هەڵچوونی كاتی بن، چونكە خەڵك چاوی لەوەیە ئەو رووداوە ماتەمینییە ببێتە هەوێنی یەكترقبووڵكردن، نەك خوانەخواستە خەڵكی كوردستان بێ ئومێد بكرێ و ئەو تروسكاییەی هەیە بەری بگیرێ، چۆن دەبێ هەموو جیهان و ناوچەكە بەتایبەتی، چاو ببڕێتە قۆناغی دوای داعش و هەر یەكە و پلان و بەرنامەی خۆی هەبێت، دەرفەتێكیش بۆ كورد هەبێت، كەچی خەڵكی كوردستان بە ناكۆكیی ناوخۆوە سەرقاڵ بكرێت؟