پشتی دەرکەفتنا ڕێکخراوا تیرۆریستییا داعشێ ل جیھانێ تڕوبچمێ وان و نەخاسمە ڕھێن وان یێن بێ زەڤەر و بێ ڕامان خۆ ل جیھانێ کرە مۆدێلەک. دیارە دیاردا مۆدێلان ژی، بڤی ئاوای و گەلەک نموونێن دیتر، ھیچ نرخەکی بۆ بۆھایێن مرۆڤی دانانیتن. ھندەک جوامێر مامۆستایێن ئایینی نە و ھەبوونا ڕھا لنک وان تشتەک ئاساییە. بەلێ دەمێ ڕە وەک مۆدێلەک ژ داعشیان دھێتە وەرگرتن ئەو کاودان پەیدادبیت ئەوا ناڤێ وێ پیسبوونا سایکۆلۆژییە. وەک چەوا پیسبوونا ژینگەھێ کارتێکرنێن خراب لسەر مرۆڤان دکەتن و گەفەیە بسەر ژیانا وی، ب ھەمان رەنگ ژی ھەبوونا مۆدێلەکێ ژ ڤی رەنگی زیانێ دگەھینیتە جڤاکی و نەخاسمە ئەوێن ڕاستەوخۆ قوربانیێن تیرۆرێ و داعشان بووینە. ئەڤ مۆدێلێ وەرگرتی ژ داعشان بیرا ھندەک مرۆڤان ل کارەسات و روویدانێن دلتەزینێن کۆشتن و ڕەڤاندن و سۆتن و سەربڕینا مرۆڤان و کاولکرن و وێرانکرنا گۆند و باژێڕان دھینیتن. پیسبوونا سایکۆلۆژی تنێ ئەو نینە مرۆڤ ب ھەبوونا ھندەک ساخلەتێن وەکی کەرب و کینە و ڕک و تۆلڤەکەریێ، بێھنتەنگی، دەمارگیری، تووندوتیژی و حەسودیێ و...ھتد، زیانێ بگەھینیتە خۆ و خەلکا دیتر، بەلکۆ ئەڤ مۆدێلێ ڕەزیل ژی ھەمان ڕوڵێ خراب دگێڕیتن. ئەڤ مۆدێلە دلێ ھندەکا دکۆزرینیتن. مە کوردستانیان پترتر ژ ھزار و پێنج سەد شەھید و زێدەتری ھەفت ھەشت ھزاران بریندار دان دا خۆ ژ ئاگر و تڕوبچمێ داعشیان دویر بێخین و بپارێزین. ئەڤرۆکە ھزاران ئافرەت ل کوردستانێ بیژنن و ھزاران زارۆک دەولەسەرێ ڕھێن داعشیان ھێتیم و سێوینە. باشە چەوا ھندەک مرۆڤ کۆر فەھم و گێژۆکن و ڤێ چەندێ نابینن بەلێ وان ڕھێن پیس و چەپەل دبینن و لناڤ ھەڤال و جڤاکی شانازیێ پێڤە دکەن؟ شانازیێ بکیرا وان ڕھا دکەن؟ خوەلی سەر! ئەڤە چ سەروبەرە تە بۆ خوە چێکری و خوە کرییە سینەما ل کۆلانان؟ تو ب ڕھێن بابێ خوە دکەنی. کێ مالا خوە و یاتە خراب کرییە گۆتیە: تو جوانی؟ خۆدیکا تە تارییە. (فەرقا) تە و بزنەکا چیڕ نینە! باوەربکە!
ھەر گرووپ و تاخمەک ژ کۆمەکا بھایێن ھاوشێوە و ھەڤپشک دروست دبن، چ لسەر ئاستێ ھزری و چ لسەر ئاستێ سەرڤەیی. تەماشەی وان داعشان بکە ھەمی ژ ھزرێ و سەروبچم و جل و بەرگا وەکی ئێکن. ھەبوونا ھەر خالەکا ھەڤپشک پشکەکە ژ قۆناغا نێزیکبوون ل تاخم و گرووپەکێ. ھەڤالێن جۆقەکێ ل کۆلانەکا مە ھەمی یان گەلەک ژ وان بیروباوەر و رەفتارێن وەک ئێک یێن ھەین. ئەڤ خالە ھەمی پێکھاتێن جۆداجۆدایێن پرۆسێسەکا جڤاکی- سایکۆلۆژییە بناڤێ پێگەھاندنا جڤاکی، کە د ئاڤاکرن و دەیناندنا بناغێ کەساتیا مرۆڤی ب گرنگ دھێتە ھژمارتن و زانا تەکەزێ لسەر ھەستیارییا وێ دکەن. ل وەڵاتەکێ ئاسیا ناڤین پێنگاڤێن دژوار دژی ھزرا تیرۆریستێن داعشێ ھاتن ھاڤێتن و ئەڤە ل ئەلمانیا ژی زیندانەکا تایبەت بۆ ھشکباوەران ھاتە ڤەکرن. مخابن ل کوردستانێ، ئەو جھێ سینگێ شەڕێ داعشێ و تووندڕەویێ یە، ئەڤرۆکە ل فەرمانگەە و دام و دەزگەھێن کەرتێ تایبەت و میری و نەخاسمە یێن پەروەردەیی و مامۆستا و قوتابی بڤی مۆدێلی و سەروبەرێ کرێت و بێی ھیچ ڕێزەکێ بۆ قۆربانیێن ڤی وەلاتی و کەس و کارێن شەھید و برینداران بگرن، لبەر چاڤێن مە و ڕێڤەبەر و مامۆستایێن خوە دھێن و دچن و کەس پرسیارا وان ناکەتن ئەڤە چ سەنی و مەنیکن ھوین ژ خوە چێدکەن؟ ئەڤا ئەم دبێژین نە بەرتەنگکرنا ئازادییا تاکەکەسییە، بەلکۆ تێھەلدانا وان بێدماخانە ئەوێن بڤی مۆدێلی ئازادییا ھزری و جڤاکی و سایکۆلۆژییا تاکێ کوردی بن پێ دکەن و ب پیسکرنا ژینگەھا فیزیکی- جڤاکییا جڤاکا مە دبنە ئەگەرێ سەرھلدانا پیسبوونا سایکۆلۆژییا خوە و چاڤێن مە بەردەوام ھزرا مە لبن وێنێ خۆ یێ نەشرین و کرێت و تڕوبچمێ خوە شاش و تاری دکەن و ئێش و ئازارێن جڤاکا مە، سەرباری ھەمی ڤان قەیران و دوژمن و کۆل و کۆڤان و خەم و خەیالان ھندا دیتر زێدەتر دکەن. پێدڤییە لایەنێن ئایینی و پەروەردەیی و ئاسایشێ سنوورەکێ بۆ ڤان تۆخمە کەسان دەینن و ئەڤە پێنگاڤەکە بۆ ڕێگری ل بەلاڤبوونا پیرۆزییا ھزر و بیروباوەرێن تیرۆرێ و بەلکۆ ژی گەھشتنا ڤان تۆخمە مرۆڤانە بۆ ناڤ ڕێزێن داعشێ.
*بسپۆری پێداگۆگی و سایکۆلۆژیایێ/ زانـــینگـــەھا زاخۆ