گومانی تێدا نییە ئەوەی قەیرانەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستانی سەخت تر و مەترسیدارتر كردووە نەبوونی پێشبینی و پێشهاتە ئابوورییەكان بوو بۆ ئەگەری كەوتنەوەی كێشەو گرفتە دارایی و ئابوورییەكان، لەكاتێكدا دەبوو بەڕێوەبەرانی ئابووری و دارایی لەم هەرێمەدا خۆیان بۆ خراپترین ئەگەرەكان ئامادە بكردایە، هەروەكو چۆن حوكمڕانی زیرەك لەرۆژە ئاساییەكاندا خۆیان بۆ ئەگەرە چاوەڕوان نەكراوەكان ئامادە دەكەن، چونكە هیچ نەتەوەیەك نییە لە (سوڕی رەورەوەی ئابووری) دا بە بێبازاڕی و سستبوونی ئابووریدا تێپەڕ نەبێت هەروەك چۆن بەگەشەو بوژانەوەشدا تێپەڕ دەبێت. هەرچۆنێك بێت وەزیری پلاندانان و ستاف و شارەزایانی ئەو وەزارەتەو ئەنجومەنی باڵای ئابووری لەئەنجومەنی وەزیران و ئەو حكومەتە بنكە فراوانەی كە هەموو حزب و لایەنە سیاسیەكان تێیدا بەشدار بوون توانای پێشبینی و ئەگەرەكانیان نەبوو لەناو عێراقێكی ئاخنراو بەكێشەو گرفتی ئیتەنی و حزبی و ناوچەیەكی پڕ لەكێشمەكێش و نائارام دا ، لەكاتێكدا هاوڵاتیەكی ئاسایی ئەو هۆشیارییەی هەبوو كە شەڕی داعش و هاتنی ملیۆن و نیوێك ئاوارەو پەناهەندەو ململانێكانی حزبە سیاسیەكانی كوردستان و گەمارۆی ئابووری بەغدا لەسەر حكومەت و خەڵكی كوردستان ئەگەرەكانی ئاڵۆزبوونی گرفت و كێشە دارایی و ئابوورییەكانی زیاتر كردووە. نەبوونی ئەو كاراماو لێهاتووەو كابینەیەكی حكومی ناوازەی پڕ لە موزایەدەو ئۆپۆزسیۆن و بەخشینەوەی تۆمەتی هەڵەكان وایكرد ئەو راستیەمان بەئەزموون بۆ دەركەوێت كە حكومەتە بنكە فراوانەكان لە جیهاندا حكومەتێكی بەهێز نین چونكە ناوەندەكانی بڕیارو لێهاتووی تێدا نییە و كوردەواری ( ئۆخەی ئۆخەی هەر كەس بۆ خۆی و كەس بە دۆی ناڵێت ترشە)ی لێدەكەوێتەوە، كەواتە بۆ رووبەرووبوونەوەی ئەم قەیرانە مسەختە كە مەترسیەكانی لەشەڕی داعش كەمتر نییە پێش هەموو شتێك پێویستە هەردوو پارتی سەرەكی ( پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان) بەو پێیەی دوو ناوچەی ( زۆنی زەردو سەوزیان ) لەبەردەستدایە لەناو حكومەت و لەناو حزبەكەشیانەوە كار بۆ هێوركردنەوەی دۆخەكە بكەن و پلان و بەرنامەیان بۆ چارەسەركردنی زۆر لە قەیران و كێشەكانیان هەبێت هەروەك چۆن دەبێت بۆ ئەگەری خراپتربوونی دۆخەكەش خۆیان ئامادە بكەن دەبێت فێری بەڕێوەبردنی قەیران بین بەتایبەتی بۆ ئێمەی كورد كە لەناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و عێراقێكی ئاخنراو بەگرفتی ئیتنی. هەموو ئابووریناسانی كوردستان ئەو راستیە دەزانن كە هەرێمی كوردستان سەربەخۆ نییە و لەتوانایدا نییە پارە چاپ بكات یاخود سیاسەتی نەختینەیی پەیڕەو بكات یا بەنا بۆ یەدەگی دراوو بانكی ناوەندی بەرێت یا لەبانكی نێودەوڵەتی قەرز وەربگرێت. رۆژ لەدوای رۆژیش حكومەتە شیعەكەی بەغدا ئابڵوقەو فشارەكان لەسەر هەرێمی كوردستان قورسترو زیاتر دەكات بەڕادەیەك لەهەموو بەناو چاكسازی و گۆڕانكارییەك گورزێكی نوێ لەكوردستان دەدات ئەمەش وەكو جەنگێكی ئابووری وایە تاوەكو لەكۆتایی دا لەرووی ئابووری و دارایی و ئیدارییەوە هەرێمەكە كە وەكو نەیارێك سەیری دەكات ئیفلیج بكات، هەربۆیە پێویستە سەركردایەتی كوردستان بڕیاری یەكلاكەرەوەو وەڵامی بەهێزی هەبێت بەوەی سەرجەم پرۆسەی ئابووری و دارایی و سیاسی و سەربازییەوە لەگەڵ عێراقدا ببەستێتەوە بەیەكترەوە ئامادەیی هاوكاری بەغدای نەبێت تاوەكو دەسەڵاتدارانی بەغدا واز لە عەقڵیەتی نەوەدەكانی زەمەنی گەمارۆی ئابووری سەر كوردستان نەهێنن ، هاوكات لەناوخۆی هەرێمدا روو لەكۆمەڵێك گۆڕانكاری و چاكسازی بكات كە كاریگەری لەسەر گەڕانەوەی متمانە لەنێوان حكومەت و خەڵكدا دەبێت. لەمەشدا زۆر پێویستی بەئابووریناسانی ناوخۆ هەیە چونكە ئەم ئەزموونەو واقیعە لەلای زۆربەی ئابووریناسە بیانیەكان روون نییەو ناشارەزاییان تێدایە، بوونی ئەو ژمارە زۆرەی فەرمانبەرو ئابوورییەكی نیمچە سەربەخۆ و ئەو هەموو واقیعە ئابوورییە كە لەناو ئابوورییە جیهانیەكاندا بوونی نییە ئەزموون و واقیعە ئابوورییەكە ناوازە كردووە چارەسەرەكەشی بە گفتوگۆو ئەو بڕیارانە دەبێت كە پەلەكردنی پێوە دیار نەبێت نەك وەكو ئێستا هەر رۆژەی بەرپرسانی وەزارەتی دارایی بڕیارێك دەردەكەن و دوای ماوەیەكی كەم یا جێبەجێ ناكرێت یا بەناچاری بڕیارەكە دەگۆڕدرێت. مەسەلەی حزبە سیاسیەكانیش كە زۆربەی جار وەكو بەڵایەك لەبەردەم چارەسەرەكان و گۆڕانكاری و چاكسازییەكان دەردەكەوێت چونكە وادیارە ململانێ حزبی و شەخسیەكان كە رەگ و ریشەی قووڵی هەیە ئەوەندە لەكوردستاندا قووڵ بووەتەوە هەمموانی كردۆتە بەشێك لە چارەسەرو كەس خۆی بەتاوانبارو شەریك لە شكستەكاندا دانانێت. لەم پرسەشدا نابێت هەروا بەئاسانی و خێرایی دووبارە كەرتی تایبەت بكرێتە بەشێك لەچارەسەر چونكە ئەو كەرتە خۆی لەخۆیدا ئاخنراوە لەگرفت و بگرە هۆكارێكیش بووە بۆ قەبە بوونی گەندەڵی لەكوردستاندا. هەربۆیە سەرەتا پێویستە كەرتەكە راست بكرێتەوەو مۆركی نیشتمانپەروەری و زانستی پێوە بلكێنرێت نەك وەكو ئێستا لەكۆی زیاتر لە 22 هەزار كۆمپانیا تەنیا 10 هەزار كۆمپانیا باج بەحكومەت بدەن.
هەرێمی كوردستان خاوەنی 45 ملیار بەرمیل یەدەگی پێترۆڵەو زیاد لە 59 بلۆكی نەوت و غازی سروشتی تێدایە 3 پاڵاوتگەی هەیە، ئەمە جگە لەگەڕانەوەی لە 90%ی خاكی كوردستان كە دەوڵەمەندە بەنەوت و غاز، لەشەڕی پاراستنی كوردستانیشدا پێشمەرگە ناوبانگێكی وای بە كوردستان بەخشی كە دۆستان و لایەنگرانی هەرێمەكەی لەناوەندە دارایی و ئابووری و سەربازی و سیاسیەكاندا زیاتر كردووە،كەواتە دەرفەتەكان ئەگەر بەراستی و دروستی بقۆزرێتەوە ئومێد بەدەربازبوون لەقەیرانەكە دەبێت نەك وەكو ئێستا سەركردایەتی سیاسی ئەوەندەی سەرقاڵی دانوستاندن و گفتوگۆبێت لەنێوان حزبە سیاسیەكان سەرقاڵی چارەسەركردنی گرفتی قووتی بژێوی هاوڵاتیان نەبێت ئەو هاوڵاتیانەی ئەوان بڕیاری ریفراندۆم و سەربەخۆیی و پاراستنی ئەزموونەكەیان هەیە، ئەمڕۆ بەدەگمەن لەكوردستاندا هاوڵاتیەك هەیە ویستی مانەوەی لەناو عێراقێكدا هەبێت كە فاشیل و ئاخنراوە بەكێشەی ئیتەنی بوغز لە كوردستانی، بەڵام ئەمە ئەوە ناگەیەنێت كە هاوڵاتیان نارازین و مافی خۆیانە ناز بەسەر سەركردایەتی سیاسی كوردستان و بگرە رەخنەو گلەیی لێبكەن تاوەكو دۆخەكەی بۆ چارەسەر بكات نەك بەبەرنامەو پلانێكی سەقەت لەرێگەی كەرتێكی تایبەتی گەندەڵەوە گرفت و كێشەكانیان بۆ زیاتر بكرێت.