یۆتۆپیایا داعشێ دناڤبەرا وەھم و کەتواریدا
د.نەسرەدین ئیبراهیم گۆلی*
ئەڤرۆ دبینین کە گرووپ و تاخمەک بڤی ڕەنگی و لسەر ڤی بنەمایی دڤێتن ھەمان خەلەتیێ دووبارە بکەتن و دڤێتن یۆتۆپیایەکێ ئاڤا بکەتن و کە تێدا " گۆرگ و میە پێکڤە بچەریێن" و قۆناغا خیلافەتێ بزڤڕینن بۆ جیھانا ئەڤرۆ، ئەو خیلافەتا وەک جڤاکناسێ بەرنیاس عەلی وەردی دبێژیتن و دیرۆک گۆڤانی وێیە تنێ ل قۆناغا ھەر چھار خەلیفەیێن ئێکەمدا تا ڕادەیەکێ ئاسایی و سروشتی بوون و شیان ھندەک پابەندی بۆھایێن مرۆڤاتیێ بن و ل قۆناغێن دویڤدا و پشتی ( مالێ دونیایێ) و پارە و پۆل و ژن و سامان ھاتیە گۆڕەپانا ژیانا وان، ھێدی چ تشتەکی ھیچ ڕامانا خۆ نەما و ئەو خەلیفە ژی ژ پشتی ھنگی وەرە و ھەتا خەلیفەیێن ئەمەوی و عەباسی و پاشی خەلیفەیێن دۆماھیک سەدەیێن بۆری ل جیھانا ئیسلامێ ، ئانکۆ خەلیفەیێن ئۆسمانی، مژویلی کۆمکرنا پارەی و ( مالێ دونیایێ) و مەزنکرنا حەرەمسەرایێن خۆ یێن تەژی ژن بووین، و تنێ د ھندەک قۆناغێن دەگمەن دا نەبیتن ژبلی ڤێ چەندێ ھیچ خەلیفەیەکێ نەشیایە خەونا دەولەتا ئیسلامی و خیلافەتێ و بەلکۆ ژی یۆتۆپیایا ئیسلامی بجە بگەھینیتن یان نێزیک ژی بکەتن، و ئەڤە ژی ژبەر ھندێ تام و چێژا ھزرا ( دونیایێ) بسەر ھزرا ئایینی و ژیانا دۆماھیکێ دا زال دبیتن و ڤان خەلیفەیا بنەمایێن ئایینی پاشگۆە ھاڤێتینە یان کرینە ڕێک و ئالاڤەک بۆ گەھشتن ب مەرەم و مەبەستێن خۆ ل ڤێ جیھانێ و ماینە ب لایەنێن دیتر ڤە.
ئا لڤێ قۆناغێ دا ڤێ گرووپا تیرۆریستا دەولەتا ئیسلامییا داعشێ و ھاوشێوەی وان تالیبان ل ئەفغانستانێ و ئەلقاعیدە ل ھەمی جیھانێ و بۆکۆ حەرام ل نیجێریا و ئەلشەباب ل سۆمال و ... ھتد، دڤێتن وێ قۆناغا زێڕین بزڤڕینن یاکۆ ھەر سێ چھار خەلیفەیێن ئێکەم تێدا دژیان و شیایین تاڕادەیەکی بسەر ( ھەوایێ نەفسا ) خۆ زال ببن و لسەر وان بنەمایا بچن ئەوێن پیامبەرێ وان (س) ئیناندی. بەلێ ئەڤرۆکە کەتوارێ ژیانا سەردەم بۆ جێبەجێکرنا ڤێ یۆتۆپیایێ ھند یێ لەبار و بەرھەڤ نینە و تەکنەلۆژیایا ھەڤچەرخ ھەمی سنوورێن شەرمێ و خۆگرتنێ و خۆپارێزیێ یێن شکاندین و دەلیڤە بۆ ھاتنا سەردەسھەلاتا ڤێ یۆتۆپیایێ یێ ژناڤبرین، و ژبلی ھندێ ھەر ئەڤ تاقمێن د خەما ڤێ یۆتۆپیایا وەھمی و خەیالیدا دژین بخۆ ھندەک کار و کریار و ڕەفتارێن کرێت یێن مەزن یێن ئیناندینە د بەرپەڕێن دیرۆکێدا کە مرۆڤایەتی شەرمێ دکەتن بەحسێ وان بکەتن و دیار نینە ئەو ب یاسایی ( و شەرعی) کرنا وان ڕەفتاران پشتا خۆ ب چ بەلگەیەکێ زانستی و ئایینی و جڤاکیڤە گرێددەن بەلێ ئەڤ کریارە ھەر ژ کۆشتن و تالانکرن و بڕین و سەرژێکرن و بازرگانیکرن ب مرۆڤ و ڕۆح و گیان و بوونا مرۆڤان و ھەتاکۆ بازرگانیکرن ب ئێک ژ مەزنترین دوژمنێن مرۆڤاتیێ، کە دەرمان و مادێن سڕکەر و بێھشکەر بیتن، ھندەکن ژ بچویکترن و بسانەھیترین وان ڕەفتاران لنک تاکەکێ ناڤ ڤان ڕێکخراو و تاخمێن تیرۆریستی. ھەرچەندە ئەڤ ڕێکخراوە د دۆماھیک قۆناغێن ھزری دا یا گەھشتیە ڕاستیا درەوا خۆ و یا بەلاڤکری کە ھێدی ئەڤ پارچەیا جۆگرافیایی ( عێراق و سوریا) بەرھندێ ناکەڤن ئەو خەمێ ژ ئاڤاکرنا ڤێ دەولەتا وەھمی خەیالی یۆتۆپیایی ژێ بخۆن و یا دەستپێکری کە سنوورێن وێ دەولەتا ھەڕفتی ڤەگۆھێزنە جھەک دیتر ( وەک لیبیایێ)، و دیارە وان دڤێتن وەک چەوا ئەڤ دەڤەرا مە، یاکۆ خۆدانێن وێ یێن ڕەسەن و بەرێ کورد و ئەرمەن و ڕۆمی و پارس بووینە، خراب کری، وی وەلاتی ژی دووبارە و سێ بارە ژ خۆدانێن وێ یێن ڕەسەن، کە بەربەر و فینیقی بن، بستینن و داگیر بکەن و بسەر واندا ژی خراب بکەن. بەلێ بلا بچن و بخێر نەچن " بلا تەژی دۆنیایێ ... بن بلا بۆھستەکێ ژ مە دویر بن"!
*ئەڤ بابەتە ل ژمارا (١٨٦٣) رۆژناما ئەڤرۆ ل (٢٦/٤/٢٠١٦) بەپەڕێ (١٣) ھاتیە بەلاڤکرن.
*مامۆستایێ ئەکادیمی/بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگی و سایکۆلۆژی/زانینگەھا زاخۆ
