مانگی نیسان و جینۆسایدی سێ نەتەوەی رەسەن كورد.. ئەرمەن.. جوو

مانگی نیسان و  جینۆسایدی سێ نەتەوەی رەسەن كورد.. ئەرمەن.. جوو
جینۆساید و رەشەكوژی بە درێژایی مێژوو ستراتیژیەتی داگیركەرێك بووە كە بە هۆیەوە هەوڵی سڕینەوەی میللەتێك دەدات و ئەو داگیركەرەش هەموو یاسا و رێساكانی مرۆڤایەتی پێشێل و رەت دەكاتەوە و دەخوازێت لەسەر حیسابی میللەتێكی تر خۆی بگەیەنێتە لووتكە و بەردەوامیش بە كورسیی دەسەڵاتی بدات و لەو رێگەیەشەوە ببێتە مشەخۆر بەسەر خوێن و ئێسك و پروسكی ئەو میللەتە بندەستەی.


لە 24ی نیسانی 1915 و لە جەنگی یەكەمی جیهاندا ئەرمەنییەكان لەسەر دەستی توركە عوسمانلییەكان بەشێوازێكی زۆر دڕندە و نامرۆڤانە جینۆساید و رەشەكوژكران، لە ئەنجامدا ئەو نەتەوە گەورەیە پارچەپارچە بوو و هاتە لێواری توانەوە و پەرتەوازەی ئەمەریكا و ئوسترالیا و تەواوی وڵاتانی دنیا بوون. لەدوای روخانی یەكێتی سۆڤیەت لە ساڵی 1989 ئەرمنیای فیدڕاڵ سەربەخۆیی خۆی راگەیاند و ئێستا لە UN وەكو دەوڵەت ئەندامە، ئەمڕۆ ئەرمەنەكان خاوەنی كیانی سیاسی و نەتەوەیی خۆیانن و هەموو ساڵێكیش لە 24ی نیسان تەنگ بە توركیا هەڵدەچنن كە ئەنجامدەری كۆكوژییەكە بوو، هاوكات داوای قەرەبووی زیانەكانیان دەكەن و هەر بەو هۆیەش رەزای گرانی توركیا لای ئەوروپییەكان گرانتر كراوە و توركیاش بە دانپیانانی پێموایە شتی زۆر گەورە لە دەست دەدات. زیاتر لە 100 ساڵ بە سەر ئەو كۆمەڵكوژییە تێدەپەڕێ، كەچی ئەوان ئەم یادە تاڵە بە كۆمەڵێك داواكاری سیاسی و ناچاركردنی توركیا بۆ قەرەبووكردنەوە یاد دەكەنەوە، ئەرمەنەكان ئێستا توانیویانە رای گشتی دونیا بۆخۆیان كێش بكەن و هەست و سۆزی پەرلەمانی ئەوروپیش بە تەواوی راكێشن و بەهۆیەوە ئێستا هەموو دونیا پاڵپشتی ئەرمەنیەكانە، ئەرمەنەكان بەوە تۆمەتباربوون كە پاڵپشتی ئینگلیزەكانن لە دژی توركە عوسمانلیەكان بەو بۆنەیەش بڕیاری قڕكردن و قەتڵوعامكردنیان درا.
لە 1/4/1933 لەسەر دەستی نازییە ئەڵمانییەكان یەكەم زەنگی هۆڵۆكۆست لێدرا بە بایكۆتكردنی سەرجەم بەرهەمەكانی جوو لە بازاڕەكانی ئەڵمانیا و دواتر داخستنی دوكان و كارگە و كێڵگەی جووەكان و لە 7/4/1933 سەرجەم جووەكانیان لە فەرمانگە و دەزگا حكومیەكان دەركرد و ئەستێرەی شەش لا (ئەستێرەی داودی)یان بە ڕەنگی زەرد لەسەر دەرگای ماڵە جووەكان نەخشاند و دەستیانكرد بە كوشتن و تیرۆر و رەشەكوژیی چالاكوان و سەرمایەدار و رۆشنبیر و زانا و پیاوە ئاینییەكانی جوو، لە 15ی نۆڤەمبەری 1938 چوونە قوتابخانەیان لە منداڵە جووەكان قەدەغەكرد، دواتر پرۆسەی(دوایین چارەسەر) كەوتە نێو فەرهەنگی سیاسەتی نازییەكان لەسەر زاری (ئەدۆلف ئایخمان) كە سەرپەرشتی پرۆسەی هۆڵۆكۆست بوو كە لە ساڵی 1961 لە دادگای ئیسرائیل بە سزای خۆی گەیەندرا، پاشان لە كۆنگرەی پارتی نازی پرۆسەی (دوایین چارەسەر) لە دەنگدانێكدا لەناوبردن و كۆمەڵكوژی جووەكانی لێ كەوتەوە، لە ساڵی 1942 جینۆساید و كۆمەڵكوژی هۆڵۆكۆستی جووەكەكان ئەنجامدرا كە تیایدا بە هەزاران جوو كرانە سووتەمەنی بیر و هزری شۆڤێنیانەی نازییەكان و بە هەزارانیان لە تاقیگە نامرۆییەكان و لە كانەكان كوژران و لە فڕنەكان سووتێندران، كۆمەڵكوژی و رەشەكوژی جووەكان گەیشتە رادەیەك كە ئەو كیشوەرە بەجێ بهێڵن و بەناچاری پەرتەوازەی هەموو دونیا ببن، تا ساڵی 1948 جووەكان دەوڵەتی عیبری- یان دروستكرد لەسەردەستی بیرمەندی گەورەی جوو (هرتزل) ئیتر جووی هەموو دنیا رووی لە وڵاتی ئەسڵی خۆیان (خاكی بەڵێنپێدراو) كرد و بەهۆی ئەو هەموو مەینەتی و راوەدوونان و راگواستن و كۆمەڵكوژییەوە بەتایبەتی هۆڵۆكۆست، بوون بە خاوەنی دەوڵەتی نەتەوەیی خۆیان و ئێستا بڕیارەكانی دەوڵەتی جوو (ئیسرائیل) لە هەموو دنیا پێگەی خۆی هەیە، جووەكانیش بەوە تۆمەتبار دەكران كە لەگەڵ هاوپەیمانان لە دژی ئەڵمانەكان كار و چالاكی ئەنجام دەدەن و ئادۆلف هیتلەر» بە سیخوڕ و تابووری پێنجەم و خوێنی پیس لە رەگی ئەڵمانیای پڕشكۆ ناوی دەبردن، ئەم هۆكارە تاكە هۆكاری نانەوەی جینۆسایدی هۆلۆكۆست بوو. هەروەها بۆ ئەوەی ئەم كارەساتە تاڵە هەركات لە بیر و هزری نەوەی نوێیان زیندووبێت لە ساڵی 1998 حەوت ملیار دۆلاریان وەكو قەرەبووی ئەو دیلە جووانە كە بەبێ كرێ لە كارگەكانی نازیەكان كاریان پێكرابوو لە ئەڵمانیا وەرگرت بەڵام ئێستا ئیسرائیل و ئەڵمانیا لە دوای رووخانی نازییەكان دۆستایەتی پتەویان لە نێواندا هەیە.
سێیەم نەتەوە كە بە نەتەوەی هەرە دێرینی رۆژهەڵات دەناسرێت و خاوەنی زیاتر لە 2700 ساڵ مێژوو و شارستانییەت و زمان و كەلتوور و خاكی خۆیەتی، نەتەوەی كوردە، دیسانەوە لە 14/4/1988 لە هەموو كونجێكی ئەم كوردستانە بڕیاری قڕكردن و سڕینەوەی ناسنامەی كورد بە هەموو شێوازەكانیەوە لەلایەن سەرانی بەعسی عەرەبی درا، كە پێشتر بە نهێنی ئەو پرۆسەیە لەكاردا بوو، واتا هەر لەو كاتەی كە سوپای عەرەبی ئیسلامی بۆ بە ئیسلامكردن روویان لەو ناوچەیەی كوردستان كرد دەستیان بە پەیڕەوكردنی ئەو پرۆسەیە كرد و درێژەیان پێیدا تاوەكو ئەو كاتەی كوردستان لەلایەن وڵاتە زلهێزەكانەوە بەش بەشكراو و لە هەر پارچەیەكی بە هەموو جۆر و شێوازەكانی هەوڵی قڕكردن و سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوایەتی كورد درا، بۆ ئەم مەبەستەش بەهیچ شێوەیەك سڵیان لە هیچ نەكردەوە و درێغییان لە تاوان نەكرد.
كورد وەكو نەتەوە لە هەر سەردەمێك و بە شتێكەوە تۆمەتبار كراوە، بۆ نموونە لە سەردەمانی هاتنی سوپای ئیسلام بە مەبەستی فتوحات و داگیركردنی ناوچە بەهەشتییەكانی ئێمەی كورد، كورد بەوە تاوانبار دەكرا كە لەگەڵ لایەنی دژ كاردەكات، ئەگەر ئاوڕێك لە راپەڕینی كوردە بابەكییەكان بدەینەوە ئەو راستییە دەسەلمێ كە وەك چۆن (محەمەد تەبەری) لە پەرتووكە مێژووییەكەی (تاریخ الطبرانی) باسی لە راپەڕینی بابەكییەكان و دەشتی شارەزوور كردووە بەرامبەر بە سوپای عەرەبی ئیسلام، كە لە دوای بوون بە ئیسلامیشیان كەچی لەبەر نەدانی باج و سەرانە لەلایەن كوردەوە هەركات سەركوت دەكران. تاوانێكی ئەوسا بۆ كورد ئەوە بوو كە نەتەوەیەكی (مەجوس) واتا زەردەشتین و بە (موالی و شعوبیە) واتا غەیرە عەرەب دەناسران، بەو بۆنەیەش دەبوایە لە شەڕگەكانیش كورد و غەیرە عەرەب قەڵغانی بەرگری بن، بۆیان نەبوو وەكو عەرەبەكان بە سواری وڵاخ و وشتر بڕۆن، دەبوایە پیادە بن، چونكە (موالی) بوون، ئەم پرۆسەیە پێشخرا، تا گەیشتە ئاستێك دوای دروستبوونی دەوڵەتی عێراق لە ساڵی 1920 كە ئەوسا هەستی نەتەوەیی كوردی لاواز بوو، بەڵام لە هەمان كاتدا شۆڕش و راپەڕینەكان بەردەوام بوون، سەرەڕای ئەوەی ئەو بەشەی باشووری كوردستان بە زۆرەملێ لكێنرا بە عێراقی عەرەبی، لەهەمان كاتیش بەئاشكرا و نهێنی پرۆسەی سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوەیی پیادەدەكرا لەلایەن شۆڤێنییانی عەرەبی.
لە 1948 كاتێك جووەكان دەوڵەتی خۆیان راگەیاند، ئیتر لەو بەشەی كوردستان پشكی شێری بەركەوت لە ترس و تۆقاندن بەوەی نەوەك (البوابة الشرقیة للوطن العربي) بشكێندرێ و بكەوێتە مەترسییەوە و لە ناوچەكە ئیسرائیلێكی تر دروست ببێت، بۆیە بەهەموو شێوازەكان كەوتنە خۆیان بۆ چەسپاندنی تۆمەتی ئەوەی گوایە كورد ژێربەژێر لەگەڵ دەوڵەتی جوو دەستیان هەیە، یاخود كورد بۆ ئایندەی عەرەب لە ناوچەكە جێگەی مەترسین و لەگەڵ جووەكان دەبن بە هاوپەیمانی ستراتیژی و دەیان و سەدان تاوانی تری هەڵبەستراوی دوور لە راستی، بۆیە دەبینین لەو ساوە تا پیادەكردنی ئەنفال بە ئاشكرا، بۆ ئەوەی هەست و سۆزێ بۆ دۆزی كورد دروست نەبێ لە شەقامی عەرەبی، یان بۆ سەركوتكردنی هەر شۆڕش و سەرهەڵدان و داخوازییەكی كورد لەو بەشە بێ سێ و دوو تاوانی (ئیسرائیلی دووەم)یان داوەتە پاڵی، بەوەش توانیویانە ئەوە بۆ شەقامی عەرەبی بسەلمێنن كە كورد شایەنی هەموو قڕكردن و لەناوبردنێكن، چونكە رەنگە لە ئایندەدا ببن بە ئیسرائیلێكی تر لە ناوچەكە.
هەر لەگەڵ دەستپێكردنی شەڕی نێوان عێراق و ئێرانیش بەعسیەكان تاوانێكی تریان بۆ كورد زیادكرد، كە ئەگەر بە وردی لێی بكۆڵینەوە ئەوا كاڵفامی و نەزانی دەسەڵاتدارانی بەعسمان بۆ روون دەبێتەوە، پێیان وابوو و كورد لەلایەن ئیسرائیلەكانەوە پاڵپشتی شۆڕشەكەیان دەكرێت بۆ لێدانی بەعس و هەر بانگەشەی ئەوەشیان دەكرد، لە هەمان كات ئەوەشیان بڵاودەكردەوە كە كورد هاوپەیمانی فارسە ئێرانییەكانن لە دژی عێراق، تاوانی پاڵپشتیكردنی كوردان لە ئێران و لە شەڕی هەشت ساڵەی نێوان عێراق و ئێران، كیمیابارانی هەڵەبجە و ئەنفالكردنی 182000 ئافرەت و مناڵ و پیر و گەنج و جینۆسایدی 8000 بارزانی و بێسەروشوێنكردنی سەدان هاووڵاتی سڤیل و وێرانكردنی سەدان دێ و دێهاتی كوردی لێكەوتەوە، واتا بەو تۆمەتباركردنە شەرعیەتیان بەخۆیان دەدا بۆ ئەو كۆمەڵكوژییانە، ئەم تۆمەتەش لە دادگاییكردنی سەدام و سەرانی بەعسی فاشی بە روونی رەنگی دایەوە، سەرەڕای ئەمانەش كوردان وەكو جوو و ئەرمەنییەكان دووچاری سیاسەتی پاكتاوی رەگەزی بوون، جینۆسایدكران، بە زۆرەملێ لە گوند و دێهاتەكانیانەوە لە سەر ماڵ و موڵكیانەوە بۆ ئۆردوگا زۆرەملێكان راگوێزران، سەروەت و سامان و ماڵ و موڵكیان دەستی بەسەردا گیرا و بوون بە (غنیمة الحرب) و زەوت كران، سەرەڕای هەموو ئەمانەش كچ و ژنانی كورد بە تاڵان و فەرهوود دەبردران و دەفرۆشرانە وڵاتە عەرەبیە موسڵمانەكان، هاوكات بە جۆرێك كوردیان پەرتەوازە كرد كە لە رۆژهەڵاتەوە بۆ رۆژئاوا و لە باكوورەوە بۆ باشووری گۆی زەوی كوردی لێ پەرتەوازە بوو، ئەوە تەنیا نموونەی باشووری كوردستان (كوردستانی لكاو بە عێراق)ـە، لە پارچەكانی تریش ئەگەر وەك ئەمە نەكرابێ، ئەوا لە ئەنفال زیاتریش كراوە بۆ سڕینەوەی ناسنامەی كوردی.
ئەوەی جێی داخە، دوای ئەم هەموو قوربانیدانە، لەدوای سەدەیەك خەبات و تێكۆشانی ئێمەی كورد، نەمانتوانیوە وەكو ئەم دوو نەتەوە زیندووە لە ژێردەستەیی و زۆرەملێیی لكاومان بەعێراقی عەرەبی رزگارمان ببێت، بەڵكو لە سەدەی 21 جارێكی تر لە شنگال جینۆساید دەكرێینەوە، ئێمە بەقەد ئازادی و سەربەخۆیی سێ تا چوار دەوڵەت قوربانی و شەهیدمان داوە، بەقەد مێژووی گەلانی ناوچەكە خەبات و تێكۆشانمان هەیە، بەقەد دەرفەتەكانی سەركەوتنیش هەلمان بۆ رەخساوە، بەقەد ژمارەی شەهیدەكانیشمان، بڕوامان بە دۆزی رەوای نەتەوەكەمان و ئایندەی خۆمان و توانستی خۆمان هەیە، ئیتر نازانم بۆچی ئەو گرێ كوێرەی مێژوو تا ئێستا بۆ كەس نەكراوەتەوە كە بۆچی ئێمە نەمانتوانیوە بە ئامانجە ستراتیژیە نەتەوەییەكانمان بگەین..؟؟!!
ئێمە بە شەرمەوە لە بەردەم نەیارەكانمان داوای قەرەبووی جینۆساید دەكەین و بە شەرمیشەوە بازرگانی حزبی پێوەكراوە و تەنانەت لە بری هەموو ئەو داواكارییانە داوای پێكەوەژیانی و پتەوكردنی گیانی برایەتی نێوان خۆمان و میللەتی سەردەستی داگیركەر كە دەسەڵاتی حوكمی عێراقیان بۆ ماوەی 35 ساڵ لە دەست بووە و لە ئاوارەیی دەیانلاوێنینەوە و لە ژێر هەمان ئاڵاش دەوڵەتیان بۆ بونیاد دەنێینەوە و وانەی حوكمڕانیان فێر دەكەینەوە، تەنانەت ئەنفالچیەكانیش داڵدە دەدین و گەورە پیاوانی بەعسیش نان دەدەین، كەچی جووەكان تەرمی گەورە تاوانبارەكانی نازیەكانشیان لە گۆڕ دەرهێنا و دادگایان كردنەوە و تا ئەم ساتەش لە هەموو كون و قوژبنێكی دنیا(مۆساد) بە دوای تاوانبارانی هۆڵۆكۆستە و رۆژانە دەستگیردەكرێن و لەبەردەم كامیرای رۆژنامەنووسان ریسوا دەكرێن و دابرێنە بەردەم دادگا جیهتنییەكان.
ئەوە ماوە بڵێم كە ئەم سێ پرۆسە نامرۆییە بۆ سڕینەوە و لەناوبردنی ئەم سێ نەتەوە زیندووەی خاوەن خاك و نیشتمان و زمان و كەلتوور و شارستانیەتە زۆر لەیەكتر نزیكن بە هەموو شێوازەكانیان، هەرسێكیان لەمێژوودا زوڵمیان دەرهەق كراوە، بەڵام هەردوو نەتەوەی جوو و ئەرمەن بە ئامانجی خۆیان گەیشتن و هەلی زێڕینی خۆیان قۆستەوە بۆ چێكردنی دەوڵەت و تەنها ئێمەی كورد بەسەر ئەو هەلە زێڕینانەمان بازدا و نەمانتوانی سوودی لێ ببینین و نەشمانتوانی بەری رەنج و خەبات و قوربانییەكانمان بدوورینەوە. لەكاتێكدا فیلمی زنجیرەیی دادگای كەیسی ئەنفالیش تەواو بوو، خەلیفەی ئەنفالچییان لە سێدارە درا، كەچی ئێمە چ وەك سەركردایەتی سیاسی كوردی و چ وەك سیاسەتمەدارانمان و چ وەك شەقامی كوردی لەو پەڕی ساردی و خەمساردیداین، بۆیە پێموابێ كاتی ئەوە هاتووە لەو بازنە داخراوە دەربچین و قفڵی هەموو دەرگا سەختەكانی سەر رێگامان بشكێنین بە كەیسی ئەنفال و كاركردن لەسەری لەپێناو وەدیهێنانی مافە رەواكانمان بەتایبەتی دەوڵەتی سەربەخۆ و جیابوونەوەمان لە كۆماری داتەپیوی عێراقی عەرەبی خەڵتانی شەڕی تائیفی و مەزهەبی تەواوی هەوڵەكانمان وەگەڕ بخەین...!!

*نوێنەری كوردانی جوو لە وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئایینی


سەرچاوەكان:
- قتل أمة..عن المذابح الارمنية فى تركيا/ هنري مورغنطاو..
- مسألة إبادة الأرمن أمام المحكمة أو ((قضية طلعت باشا)) تفاصيل جريمة إبادة الشعب الأرمني
أمام المحكمة في برلين ــ ألمانيا / الطبعة الثانية/ ترجمة : مراجعة: غسان نعسان فاضل كريم احمد
-إمبراطورية الرمال/ المؤلف : صلاح شكيرو
- ماڵپەڕی www.knesset.gov.il
-ماڵپەڕی مۆزەخانەى جينۆسايدى هۆلۆكۆست لە ئۆرشەليم/ www.yadvashem.org
- تفكيك دولة الخوف/ المؤلف: أ.د.عز الدين المناصرة/الناشر: دار الراية للنشر و التوزيع
- فتوح البلدان / أحمد بن يحيى بن جابر بن داود البلاذري/ دار ومكتبة الهلال- بيروت
http://saddamscruelty.blogspot.com/2009/02/blog-post_16.html
http://www.angelfire.com/wizard2/nechteman/AlanfalKurd1988SaddamArabic.html?

Top