هه‌ڵوه‌سته‌یه‌ك له‌سه‌ر به‌حزبی كردنى فه‌توا، رِاو سه‌رنجى زانایانى ئایینى سه‌باره‌ت به خۆپێشاندان-بەشی چوارەم
مه‌لاملحم محمدصالح
(هیئه كبار العلماء) له مه‌مله‌كه‌تى عه‌ره‌بی سعودى كه تاكه مه‌رجه‌عى فه‌توایه له‌و وڵاته‌دا، له به‌روارى 1/4/1432ى كۆچى، به‌رامبه‌ر به 6/3/2011ى زایینى له به‌یاننامه‌یێكدا خۆپێشاندان به حه‌رام و نا شه‌رعى ده‌زانێ و له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتووه: له‌به‌ر ئه‌وه‌ى مه‌مله‌كه‌تى عه‌ره‌بی سعودى پابه‌نده به قورئان و سوننه‌ت و به‌یعه‌ت و پابه‌نده به‌جه‌ماعه‌ت و تاعه‌ت، چاكسازى و ئامۆژگارى تێیدا به خۆپێشاندان و ئه‌و شێوازو رِێگایانه نابن كه ئیساره‌ى فیتنه‌و ته‌فره‌قه‌ى جه‌ماعه‌ت ده‌كه‌ن، ئه‌مه‌شیان ئه‌و مه‌بده‌ئه‌یه كه زانایانى ئه‌م وڵاته له كۆن و له ئێستادا ئیقراریان كردووه‌و به‌حه‌رامیان داناوه‌و هۆشداریان له‌باره‌یه‌وه داوه، (هیئه) له‌كاتێكدا كه جه‌خت له‌سه‌ر حه‌رامى خۆپێشاندانه‌كان ده‌كاته‌وه له‌م وڵاته، شێوازى شه‌رعى كه به‌رژه‌وه‌ندى ده‌سته‌به‌ر ده‌كات و هیچ مه‌فسده‌یێك به دووای خۆیدا ناهێت، ته‌نیا ئامۆژگارى كردنى یه‌كتریه، ئه‌مه‌ش ئه‌و رِێگایه‌یه كه پێغه‌مبه‌ر(د.خ) بۆ ئێمه‌ى داناوه‌و سه‌حابه به‌رێزه‌كان و رِێرِه‌وانیان به چاكه له‌سه‌رى رۆیشتوون.
هه‌روه‌ها موفتى گشتى عه‌ره‌بستانى سعودى (شیخ عبدالعزیز ئال الشیخ): له وه‌ڵامى پرسیارى په‌یامنێری گۆڤارى (الدعوة) ژماره(1916) سه‌باره‌ت به خۆپێشاندان ده‌ڵێت: خۆپێشاندان ته‌نیا ئاژاوه‌یه‌و، هى ئه‌و كه‌سانه‌یه كه بیركردنه‌وه‌یان هه‌ڵه‌یه‌و به‌كه‌مى به‌رژه‌وه‌ندى و فه‌ساد له‌یه‌كترى جیا ئه‌كه‌نه‌وه، داوا كردنى شتێك به‌رێگاى گونجاوه‌وه ده‌كرێت، به‌ڵام ئاژاوه‌گێرِى و ئه‌و جۆره خۆپێشاندانانه رِه‌وشتى ناموسوڵمانانه، موسوڵمانان ئاژاوه‌گێرِ نین، موسوڵمانان خاوه‌ن ئه‌ده‌ب و رِێزن و گوێگرو ملكه‌چن بۆ ده‌سه‌ڵاتداران...پاشان ده‌ڵێت: مه‌فهومى چاكسازى، بانگه‌وازو هاندانه بۆ چاكه، هاندانه بۆ به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر چاكه‌و تێكۆشان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان و چاكسازى به رِێگاكانى شه‌رعى، به‌ڵام ئه‌و چاكسازیه‌ى كه ئه‌وانه ده‌یانه‌وێت به رِێگاى فه‌وزاو ئاژاوه بیهێننه‌دى ، كه نامۆیه به واقیعى كۆمه‌ڵگاى ئێمه و نامۆیه به وڵاتى ئێمه، ئێمه به توندى ئینكارى ده‌كه‌ین و نارِه‌زاى له‌و باره‌یه‌وه ده‌رده‌برِین و، ئامۆژگارى برا موسوڵمانه‌كانمان ده‌كه‌ین كه تێبگه‌ن ئه‌م شێوازه هیچ ئامانجێك ناهێنێته دى ، به‌ڵكو ته‌نیا ئاژاوه بڵاو ده‌كاته‌وه.
ناوبراو له دوواهه‌مین خوتبه‌ى رِۆژى هه‌ینى له مزگه‌وتى( الإمام تركی بن عبدالله) له ریازى پایته‌خت جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه ئه‌وه‌ى به‌شدارى له‌و خۆپێشاندانانه‌دا بكات و رِێكیان بخات، له پێناو شه‌یتان و تاغوتدا شه‌رِ ده‌كات. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا كه ئه‌وانه دروشمى ساخته هه‌ڵده‌گرن، بۆ رِشتنى خوێنى كه‌سانى بێ تاوان و پێشێل كردنى كه‌رامه‌ت و تاڵان كردنى ماڵ و تێكدانى ئه‌من و ئاساییش و تێكدانى ئوممه‌ت و كیانى ئوممه‌ت.
هه‌روه‌ها گووتى: هه‌موو خاوه‌ن گومرِایی و مه‌بده‌ئێكى پیس، هه‌موو ئه‌وانه‌ى كه قین له دڵن به‌رامبه‌ر به ئوومه‌ت و قین له‌دڵن به‌رامبه‌ر به كۆمه‌ڵگاى موسوڵمان، گومرِایی و فه‌سادى خۆیان له ژێر كراسی چاكسازى حه‌شار ده‌ده‌ن و، زیان و فه‌سادو پیلانى نه‌گریسى خۆیان به چاكسازى داده‌نێن، ئه‌مه‌ش مه‌بده‌ئێكى ترسناكه‌و رِه‌وشتى مونافیق و دووژمنانى ئه‌م دینه‌یه.
هه‌ر له‌و خوتبه‌یه‌دا ناوبراو داواى كرد كه به‌هه‌موو شێوه‌یێك خۆپێشاندان قه‌ده‌غه بكرێت و، داواى كرد هه‌ر ئێستا هه‌موو رِێگایێكى له‌به‌رده‌مدا دابخرێت و رِێگا به‌هیچ كه‌سێك نه‌درێت به‌م كاره هه‌ستێت، چونكه هه‌مووى شه‌رِو به‌ڵایه‌و نه له‌دوورو نه له نزیك خێری تێدا نییه.
هه‌روه‌ها (شێخ عبد العزیز بن باز) كه گه‌وره زانایانى ئایینى زۆرجار بۆ رِاو سه‌رنج و فه‌تواكانى ده‌گه‌رِێنه‌وه، له‌وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌دا كه ئاخۆ خۆپێشاندان له‌دژى ده‌سه‌ڵاتدار، به‌شێكه له بانگه‌واز؟ ده‌ڵێت: (گرتنه‌به‌رى شێوازى باش، باشترین رِێگه‌یه بۆ قه‌بوڵ كردنى حه‌ق، شێوازى خراپ و توندیش ترسناكترین رِێگه‌یه بۆ گه‌رِاندنه‌وه‌ى ماف و قه‌بوڵ نه‌كردنى حه‌ق...ئه‌و خۆپێشاندانانه‌ى كه هه‌ندێ كه‌سیش ئه‌نجامى ده‌ده‌ن و ده‌بێته هۆی خراپه‌یێكى گه‌وره له‌سه‌ر بانگه‌وازكاران، ده‌چێته ئه‌م خانه‌یه‌وه، چونكه رِێپێوان و هوتاف كێشان له‌سه‌ر شه‌قام، هه‌رگیز رِێگا نییه بۆ چاكسازى و بانگه‌واز، به‌ڵكو رِێگاى دروست ئه‌وه‌یه سه‌ردانیان بكرێت و نامه‌یان بۆ بنێردرێ به شێوازێكى جوان و، ئامۆژگارى سه‌رۆك و ئه‌میرو شێخى قه‌بیله بكرێت، نه‌ك به توندوتیژى و خۆپێشاندان، چونكه ماوه‌ى (13) ساڵ پێغه‌مبه‌ر له مه‌ككه ماوه‌یه‌وه به‌بێ ئه‌وه‌ى خۆپێشاندان و رِێپێوان بكات، هه‌رِه‌شه‌ى له‌خه‌ڵكیش نه‌كرد كه ماڵیان كاوڵ ده‌كات و رِه‌شه‌كوژیان ده‌كات، گومانى تێدا نییه ئه‌م شێوازه زیان به بانگ و بانگه‌وازكار ده‌گه‌یێنێ و وا له سه‌رۆك و گه‌وره پیاوان ده‌كات به‌هه‌رچى له‌ده‌ستیان دێت، دووژمنداریان بكه‌ن و له دژیان بوه‌ستنه‌وه، هه‌رچه‌نده ئه‌وان به‌و شێوازه نیه‌تى خێریان هه‌یه، به‌ڵام پێچه‌وانه‌كه‌ى دێته دى...هتد.
هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: من پێم وانییه ئه‌و خۆپێشاندانانه‌ى كه ژن و پیاو پێی هه‌ڵده‌ستن چاره‌سه‌ر بێت، به‌ڵكو هۆكارى فیتنه‌و شه‌رِه...). به‌نه‌قل له (شریط بعنوان مقتطفات من أقوال العلماء(.
هه‌روه‌ها (شێخ محمد بن عوسێمین) ده‌ڵێت: خۆپێشاندان شتێكى نوێیه، نه له‌سه‌رده‌مى پێغه‌مبه‌رو نه سه‌رده‌مى خوله‌فاى راشیدین و سه‌حابه‌كاندا نه‌بووه. پاشان ئه‌و فه‌وزاو ئاژاوه‌گێرِیه‌ى كه تیایاندا دروست ده‌بێت، واى لێده‌كات رِێگه‌پێدراو نه‌بێت، چونكه شكاندنى ده‌رگاو په‌نجه‌ره‌و تێكه‌ڵى ژن و پیاوو، گه‌نج به پیرو چه‌ندین خراپه‌و شتى ناشه‌رعى تر تیایاندا دروست ده‌بێت...بۆیه ئێمه پێمان وایه كه خۆپێشاندان شتێكى خراپه، سه‌باره‌ت به‌وه‌ش كه ده‌گوترێت خۆپێشاندانه‌كان ئاشتیانه‌ن، له‌وانه‌یه له‌سه‌ره‌تادا ئاشتیانه بن، به‌ڵام دوواتر ده‌بنه خۆپێشاندانى ته‌خریبى. بۆ درێژه‌ى فه‌تواكه برِوانه: (الجواب الأبهر لفۆاد سراج) ێ75.
هه‌روه‌ها عه‌للامه(صالح بن غصون) له‌وه‌ڵامى پرسیارێكدا، كه به‌و شێوه‌یه ئاراسته‌ى كرا: له‌دوو ساڵى رِابردوودا گوێمان له‌هه‌ندێ بانگه‌وازكار ده‌بێت سه‌باره‌ت به رِێگاكانى بانگه‌وازكردن و گۆرِینى خراپه‌كارى، خۆپێشاندان و رِه‌شه‌كوژى و رِێپێوانه‌كان ده‌خه‌نه ژێر ئه‌م حوكمه‌و جارى وا هه‌یه ده‌یخه‌نه ژێر بابی جیهاد، تكامان وایه بۆمان رِوون بكه‌یته‌وه ئاخۆ ئه‌مانه رِێگاى شه‌رعین ؟ یانیش ده‌چنه نیتاقى بیدعه‌ى مه‌زموم؟
له‌وه‌ڵامدا ناوبراو ده‌ڵێت: ئه‌وه‌ى ئه‌مر به‌چاكه و نه‌هى له‌خراپه ده‌كات پێویسته ئارام بگرێت و ئومێده‌وار بێت به پاداشت و، پێویسته دان به‌خۆیدا بگرێت به‌رامبه‌ر به‌و قسانه‌ى كه له‌وانه‌یه به‌رگوێی بكه‌وێ ، یانیش خراپه‌یێكى پێی ده‌گات، به‌ڵام گرتنه‌به‌رى رِێگاى توندوتیژى و ئاژاوه‌و ململانێ و خیلاف و ته‌فریقى وشه، كارو كرده‌وه‌ى شه‌یتانین و بنه‌ماى بانگه‌وازى خه‌واریجه‌كانه، ئه‌وانن به‌چه‌ك رِێگا له خراپه ده‌گرن، ئه‌وانن به شه‌رِو خوێن رِشتن و ته‌كفیرى خه‌ڵك رِێگه له‌و كاروكرده‌وانه ده‌گرن كه لاى ئه‌وان په‌سه‌ند نییه‌و پێچه‌وانه‌ى بیروباوه‌رِى ئه‌وانه...هتد.
هه‌روه‌ها (شێخ مُقبل الوادعی) ده‌ڵێت: سوپاس بۆ خوا پێشتریش سه‌باره‌ت به‌و خۆپێشاندانانه له وتاره‌كانى جه‌ژن و وتاره‌كانى هه‌ینیدا من هۆشداریم داوه، هه‌روه‌ها فه‌تواى (هیئه كبار العلماء) له‌وڵاتى عه‌ره‌بستانى سعودى به‌ژماره (19936) جه‌خت له‌وه ده‌كاته‌وه‌و تیایدا هاتووه: ئێمه هه‌روه‌كو چۆن ئامۆژگارى تۆ ده‌كه‌ین، ئامۆژگارى هه‌موو ژن و پیاوێكى موسوڵمانیش ده‌كه‌ین كه له‌و خۆپێشاندانه ئاژاوه‌گێرِیان دوور بكه‌ونه‌وه كه نه رِێز نه ماڵ و نه له‌گیان و نه‌له‌كه‌رامه‌ت ناگرن...هتد.
هه‌روه‌ها(شێخ صالح الفوزان) سه‌باره‌ت به خۆپێشاندانه‌كان ده‌ڵێت: ئایینى ئێمه ئایینى فه‌وزا نییه، به‌ڵكو ئایینى رِێك و پێكى و هێواشی و ئارامیه، خۆپێشاندانه‌كانیش كرده‌وه‌ى موسوڵمانان نین و موسوڵمانان ئه‌م شێوازه‌یان به‌كارنه‌هێناوه، ئایینى ئیسلام ئایینى رِه‌حمه‌ت و ئارامیه، نه‌ك ئایینى ئاژاوه‌و هه‌ڵگیرساندنى فیتنه...خۆپێشاندانه‌كان خوێنیان تیادا ده‌رِژێ و كاوڵكارى تیادا دروست ده‌بێت، كه‌واته: ئه‌م شێوازانه دروست نین.
له شوێنێكى تردا ده‌ڵێت: ئیسلام دان به خۆپێشاندانه‌كاندا نانێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى فه‌وزا دروست ده‌بێت و بارى ئه‌منى تێكده‌چێت و گیان و ماڵ به‌فیرِۆ ده‌رِوات و سووكایه‌تى به ویلایه‌تى ئیسلامى ده‌كرێت، ئایینى ئێمه ئایینى رِێك و پێكی یه‌و ئایینى دوور خستنه‌وه‌ى خراپه‌كاریه، خۆ ئه‌گه‌ر مزگه‌وته‌كان به‌كارهێنران بۆ له‌وێوه ده‌ست پێكردنى خۆپێشاندان و رِێپێوان، زیاتر كردنى خراپیه‌كه‌یه‌و سووكایه‌تى و ژێرپێ كردنى حورمه‌تى مزگه‌وته‌كانه‌و ترساندنى ئه‌و كه‌سانه‌یه كه بۆ نوێژ كردن و زیكرى خوا رِوویان تێده‌كه‌ن...هتد. (جریده الجزیره العدد (11358)
و(شیخ صالح آل الشیخ)ى وه‌زیرى كاروبارى ئیسلامى ده‌ڵێت: هه‌ر رِێگایێك كه مرۆڤ پێی وابێت سه‌ركه‌وتووه، دروست به كرده‌نى په‌ناى بۆ ببات، بۆ نموونه: خۆپێشاندانه‌كان: ئه‌گه‌ر ده‌سته‌یێكى زۆر گووتیان: ئه‌گه‌ر ئێمه خۆپێشاندان بكه‌ین، ئه‌وا ده‌بێته هۆى گوشار له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتدارو له ئه‌نجامدا خۆى چاك ده‌كات، چاكسازى ده‌سه‌ڵاتداریش شتێكى باشه‌و (الغایه تبرر الوسیله)، ئێمه ده‌ڵێین: ئه‌مه‌یان بیرۆكه‌یێكى نادروست و پووچه‌و چونكه وه‌سیله له بنه‌رِه‌تدا حه‌رامه، وه‌كو چاره‌سه‌ر كردنى نه‌خۆش به شتێكى حه‌رام تاوه‌كو شیفاى بۆ بێنێ.
هه‌روه‌ها(شیخ صالح اللحیدان) ده‌ڵێت: خۆپێشاندان و رێپێوانه‌كان به‌شێك نین له رِێگاكانى شه‌رعى و...پێویسته له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات رِێگا به‌م جۆره كارانه نه‌دات). برِوانه: (جریده الریاض) ژماره (12918).
و (شیخ علی بن عبدالرحمن الحذیفی) ئیمامى مزگه‌وتى پێغه‌مبه‌ر ده‌ڵێت: ئه‌و ژاوه‌ژاوه جێگه‌ى سه‌رسورِمانه، چۆن ده‌ستبه‌ردارى عه‌قڵى خۆیان ده‌بن و په‌له ده‌كه‌ن بۆ به‌شداری كردن له رِێپێوان و خۆپێشاندانه‌كان له شه‌قام، بۆ ئاراسته كردنى سێبه‌رى شه‌رِ به رِێگاى فاكس و ئینته‌رنێت به پاساوى چاكسازى، ئه‌م جۆره خۆپێشاندانانه به‌شێكن له فه‌ساد، به‌ڵام چاكسازى به قورئان و سوننه‌ت به‌رِێگاى ده‌سه‌ڵات و زانایانه‌وه ده‌كرێت، خۆپێشاندانه‌كانیش به‌هیچ شێوه‌یێك دروست نین، بۆ ئێمه‌ش نییه به‌دروستیان بزانین، چونكه ئێمه ئه‌هلى شه‌ریعه‌تین، ئه‌و كاوڵكارى وخۆپێشاندانانه‌ى كه له‌سه‌ره‌تاى ده‌ركه‌وتندان، له‌سه‌ر هه‌موومان پێویست ده‌كات، چ ده‌سه‌ڵاتدارو چ هاوڵاتى بۆیان له‌كه‌مین دابین تاوه‌كو به‌ته‌واوى له‌به‌رچاو ون ده‌بن، ئه‌مه‌ش هه‌م به‌هێزى به‌ڵگه‌و قه‌ناعه‌ت پێ هێنان و هه‌میش به‌هێزى ده‌سه‌ڵات.
هه‌روه‌ها(شیخ صالح السدلان) ئه‌ندامى (هیئه كبار العلماء) له كۆرِێكدا له(جمعیه ڕحیاء التراث الإسلامی) له‌كوێت، كاتێك سه‌باره‌ت به خۆپێشاندان پرسیارى لێكرا، گووتى: له‌سه‌ر ئه‌وكه‌سانه‌ى كه خواى گه‌وره هیدایه‌تى داون بۆ نه‌هج و رِێگاى رِاست، پێویسته ئامۆژگارى خه‌ڵك بكه‌ن و فێریان بكه‌ن...هه‌روه‌ها له‌سه‌ریان پێویسته بۆ خه‌ڵك رِوون بكه‌نه‌وه كه ئه‌م جۆره كارانه له ئیسلامدا دروست نین، به‌ڵكو ئه‌وانه هى غه‌یره موسوڵمانانن، به داخه‌وه ئێمه‌ش له ئه‌وانمان وه‌رگرتووه، هه‌روه‌كو چۆن چه‌ندین شتى ترمان لێ وه‌رگرتوون، بۆیه له‌سه‌رمان پێویسته ده‌ست به نه‌هجى قورئان و سوننه‌ته‌وه بگرین...هتد).
هه‌روه‌ها عه‌للامه(أحمد النجمی) له میانه‌ى تێبینیه‌كانى سه‌باره‌ت به (اخوان المسلمین)، له تێبینى بیست و سێ دا ده‌ڵێت: رِێكخستنى رِێپێوان و خۆپێشاندان، ئیسلام دان به‌م جۆره كارانه‌وه نانێت، به‌ڵكو بیدعه‌یه‌و له كاروكرده‌وه‌ى كافرانه‌و له‌لاى ئه‌وانه‌وه بۆ ئێمه گواستراوه‌ته‌وه، ئایا هه‌ركارێك كافره‌كان بیكه‌ن ده‌بێت ئێمه‌ش دواى ئه‌وان بكه‌وین؟
هه‌روه‌ها (شێخ أبو اسحاق الجوینی) سه‌باره‌ت به خۆپێشاندان ده‌ڵێت: خۆپێشاندان شتێكى نا شه‌رعیه‌و هه‌موو زانایانمان له‌سه‌ر ئه‌و رِایه‌ن، به ته‌جروبه بۆمان ده‌ركه‌وتووه كه ئه‌م خۆپێشاندانانه هیچ نرخێكیان نییه‌و هیچ مافێكى زه‌وتكراو ناگه‌رِێننه‌وه، هه‌روه‌ها سووتاندنى ئاڵاى ئیسرائیلى و ئه‌مریكى و وێنه‌ى سه‌رۆكه‌كان، هیچ برِیارێكى سیاسی ناگۆرِێت، به‌ڵكو ته‌نیا گرتن و برینداركردن و كاره‌سات ده‌ره‌نجامى ئه‌م خۆپێشاندانانه‌ن.
ئه‌مه‌و چه‌ندین زانای ناودارو خاوه‌ن پله‌و پایه‌ى زۆر به‌رزى زانستى، خۆپێشاندان به‌هه‌موو شێوه‌یێك به حه‌رام ده‌زانن و به توندى به‌رپه‌رچى ئه‌وكه‌سانه ده‌ده‌نه‌وه كه رِێپێوان و خۆپێشاندان به كارێكى شه‌رعى ده‌زانن، له‌به‌شی داهاتوودا ئه‌گه‌ر خوا حه‌ز بكات تیشكێكیان ده‌خه‌ینه سه‌ر.
