ئایا لووته‌ی عه‌ره‌بی ئه‌مجاره ده‌بێته لوته‌ی یه‌تر ناسیین بۆ سه‌رۆه‌ان؟
یونس حه‌مه‌د
له‌ه‌ڵ هاتنی ساڵی 2011 شه‌قامی عه‌ره‌بی ه‌ش و هه‌واییه‌ی تازه‌ی به‌خۆیه‌وه دیت و سه‌ره‌تا له‌توونس ده‌ستی ێردو ئاامه‌ه‌شی هه‌ڵاتنی زێن ئه‌لعابدین بن عه‌لی لێه‌وته‌وه و ئێستاش شه‌قامی میسری به‌تووندترین شێوه ده‌بینرێت و ئاامه‌ه‌شی زۆر تاریك به‌راوده‌ه‌وێت و سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی له‌زۆربه‌ی شه‌قامه‌انی عه‌ره‌بی له یه‌مه‌ن و جه‌زایر و باووری سوودان و مۆریتانیا جمووجۆڵی نائاسایی ده‌بینرێت و ه‌ند ووڵاتێی دیه‌ی وه‌ك سووریا و مه‌غریب و ئوردنیش ترسیان ه‌یشتووتێ و له ئێستاوه باس له‌اسازی و نه‌مانه‌وه له ده‌سه‌ڵات ده‌ه‌ن . له‌ڕه‌وانه‌ی فه‌لسه‌فییه‌وه زۆر بۆوون له‌سه‌ر ئه‌م خۆنیشاندانه‌ی شه‌قامی عه‌ره‌بی هه‌ڵوه‌سته ده‌ه‌ن و زۆربه‌شیان ئه‌م ئاسته بۆ بوونی ئابوورییه‌ی لاواز و ه‌ره‌سه‌ندنی ه‌نده‌ڵی و لایه‌ه‌ی دیه‌شدا نه‌بوونی دیمۆراتی و ئازادی ده‌ه‌ڕێننه‌وه ، شه‌قامی عه‌ره‌بی له‌ڕووی ئابوورییه‌وه حاڵه‌تێی مه‌ترسیدار ده‌بینێت و خاڵه به‌راوه‌انی ئه‌م لاوازییه له ه‌نده‌ڵی خۆی نیشان ده‌دات و ئێستاش ئه‌ه‌ر دیقه‌ت له‌و خۆنیشاندانانه برێت سه‌ره‌تا به به‌رزردنه‌وه‌ی نان و ئاو ده‌ست ێده‌ات و له‌اشاندا به‌ره‌و ڕووخانی ڕێم هه‌ناو ده‌نرێت .. ئه‌مانه‌ی ه ئاماه‌یان ێرا حاڵه‌تێه ئه‌ه‌ر بۆ نه‌ته‌وه‌انی دیه‌ی سه‌ر زه‌وی ئاسایی بێت ،به‌ڵام بۆ نه‌ته‌وه‌ی عه‌ره‌ب هی جۆره ئاساییه‌ك به‌خۆیه‌وه نابینێت ،به‌هۆاری ئه‌وه‌ی وه‌ك زانراویشه عه‌ره‌ب حاڵه‌تێی نائاسایی له‌یاندا هه‌یه ئه‌ویش ( خۆشه‌ویستی ده‌روونی ) هه‌یه و له‌لایه‌ی دیه‌وه بڕوا نه‌بوون به ئاسته‌انی دیمۆراتیه‌ت ه به‌ده‌مه‌ن ده‌بینرێت عه‌ره‌بێك بتووانێت له‌ه‌ڵ به‌رامبه‌ره‌ه‌یدا باته ئامانج له فتووۆدا ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ی لای عه‌ره‌ب اشه‌شردن و نه‌رم نوواندن به‌واتای خایانه‌ت و مله بوون بۆ دوومن ، ئه‌مه‌شیان له‌ده‌روونی تاك و ۆمه‌ڵی عه‌ره‌ب به‌ڕوونی دیار و به‌راوه‌و به‌ڵام نازانرێت ئه‌م ده‌روونه تاه‌ی وه‌ك هه‌ڤاڵ له‌ه‌ڵ ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه درێه‌ی ده‌بێت .. داواردنی ۆڕینی سه‌رۆه‌ان له‌لایه‌ن شه‌قامی عه‌ره‌بی شتێی زۆر تازه‌یه‌و له‌هه‌مبه‌ردا سه‌رۆه‌انیش وه جاران ووتار ناخوێننه‌وه‌و لێدوان ناده‌ن و زۆربه‌یان ئاماه به‌وه ده‌ه‌ن و دبێن ئه‌مه‌یان دوا خۆ اڵاوتنمانه بۆ سه‌رۆایه‌تی و له‌م ووتارانه‌ش میلله‌ت ناڕه‌زاییه و ێیان وایه ئێستاه ۆشی سه‌رۆایه‌تی جێبهێلن باشتره نه‌وه‌ك اوه‌ڕوانردن تا واده‌ه‌یان ۆتایی ێ دێت ئه‌مه‌ش ئاماه‌یه‌ه ه‌شه‌قامی عه‌ره‌بی هی باوه‌ڕیان به فت و به‌ڵێنی سه‌رۆه‌انیان نیه‌و نه‌ماوه . ماوه‌یه‌ی دیه‌ش وه‌ك اوه‌ڕوان ده‌رێت لووته‌ی عه‌ره‌بی ببه‌سرێت و له‌م لووتانه‌دا زۆربه‌ی سه‌رۆه‌ان به‌شداری تێدا ده‌ه‌ن و هه‌ندێیان ئه‌وه زێتر له 40 ساڵه سه‌رۆن وه‌ك میوانێی هه‌میشه‌یی ئاماده‌ن له‌لووته‌انی عه‌ره‌بی و نموونه ووڵاتانی لیبیا و یه‌مه‌ن و میسر و جه‌زایر و سووریا ه‌ماوه‌یه‌ی ه‌م نیه له‌ده‌سه‌ڵاتن و ئێستاش له‌شه‌قامه‌وه داوایان لێ ده‌رێت ۆشی سه‌رۆایه‌تی جێبهێڵن و بووار بۆ ه‌سانی دیه بده‌ن ، به‌به‌رده‌وامی داوااری شه‌قامی عه‌ره‌بی بۆ ڕووخانی ڕێمه‌ان رسیار بۆ لێنه‌ی ئاماده‌اری لووته‌ی عه‌ره‌بی درووست ده‌بێت ئاخۆ ئه‌م لووته‌یه وه‌ك جاران رسی فه‌له‌ستین و لوبنان یا ئه‌وه‌تا ئێڕاق له سه‌رمێز فتووۆی له‌سه‌ردا ده‌رێت یا ئه‌وه‌تا شه‌قام سه‌رۆه‌ان ده‌ۆڕێت و سه‌رۆی تازه دێنه سه‌ر ده‌سه‌ڵات و له‌م لووته‌ی عه‌ره‌بیدا باس له‌هی رسێك ناه‌ن ته‌نیا سه‌رۆه‌ان ده‌ست له‌ناو ده‌ست ده‌نێن وته‌وقه‌ی یه‌تر ناسین ئه‌نجام ده‌ده‌ن ،ئه‌مه‌یان رسیاره له‌لووته‌ی عه‌ره‌بی داهاتوودا وه‌ڵامه‌ه‌ی ده‌بینرێت.
