ئەگەر ددان بەو راستییەدا بنێین كە لە ناو كۆی ئەو سیستمەی لە كوردستاندا كاری حزبایەتی پێدەكرێت، چەمكی كوردبوون و كوردستانیبوونمان لێ ون بووە و بیری لێ ناكرێتەوە، ئەوا دەگەینە ئەو دەرەنجامەی كە بە دیالۆگ و وتووێژ و رێككەوتنی نێوان حزبە سیاسییەكان نەك هەر ناتوانین كارەساتی 16ی ئۆكتۆبەر تێپەڕێنین، بەڵكو ئەگەر ئەو سیستمەی هەتا ئێستا لەناو پرۆسەی سیاسیی كوردستاندا كاری حزبایەتی پێكراوە، بەردەوام بێت، ئەوا هیچ دوور نییە ئێستا و ئایندەی كوردستان زیاتر بخاتە مەترسییەوە، ئەزموونی بیركردنەوە و زەمینە رەخساندن بۆ وەرچەرخان لە فیكری مستەفا بارزانی-دا ئەوەی وەك توراس بۆ بەجێهێشتووین، هەنگاوی یەكەم بۆ بیركردنەوەی تاكەكانی نەتەوەی ئازاد لەو خاڵەوە دەست پێدەگات كە بیركردنەوەی تاكەكان لە هەژموون و تەوقی ئایدیۆلۆژیەتی دۆگمایی حزبەكان رزگار بكرێت و لەبەر رۆشنایی كوردبوون و كوردستانیبووندا بیربكاتەوە، هەروەها هەموو فەلسەفەی چەمكی (پارتی)یش لە بیركردنەوەی مستەفا بارزانی-دا ئەوەیە كە تاكەكانی نەتەوە ئازادانە لەچوارچێوەی بازنەیەكی نیشتمانیدا بە جیاوازی بیروبۆچوون و ئایدیۆلۆژیەتی سیاسییانەوە، پێناسەی كوردبوون و كوردستانیبوون بكەنەوە، ئەمەش بەو مانایەی ئەوە (پارتی) نییە لە فیكری مستەفا بارزانی-دا پێناسەی كوردبوون و كوردستانیبوون دەكاتەوە، بەڵكو ئەوا تەواوی خەڵكی كوردستانە لە چوارچێوەی ئەو بازنە نیشتمانییەی پێی دەگوترێت (پارتی) خۆیان پێناسەی مان و نەمانی خۆیان لەچوارچێوەی كوردبوون و كوردستانیبووندا دەكەنەوە.


توراسی فیكری مستەفا بارزانی بۆتە توراسی تەواوی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان بۆ تێگەیشتن لەچەمكی حزب، هەربۆیە كاتێك بمانەوێت لە چەمكی (پارتی یان حزب) تێبگەین وەك ئامراز، نەك ئامانج، ئەوا ئەگەر حزبی سیاسی وەك دامەزراوەیەك بیەوێت ئامراز بێت، نەك ئامانج، ئەوا هەردەبێت بگەڕێتەوە سەر ئەم توراسە و لەسەر ژێرخانی ئەم توراسەوە هەنگاو بۆ تازەكردنەوە و داهێنانی تازە هەڵبگرێت، ئەوجا ئەو حزبە سیاسییە هەر ئایدیۆلۆژیەتێكی سیاسی هەبێت (ئایینی، یان نەتەوەیی، یان عەلمانی) ئەوە گرنگ نییە، بەڵكو گرنگ ئەوەیە ئازادیی بیركردنەوەی ئەندامەكانی لەژێر ڤیتۆی بازنەی نیشتمانی كوردبوون و كوردستانیبووندا بێت، نەك ئایدیۆلۆژیای سیاسیی حزبەكە كوردبوون و كوردستانیبوون ون بكات و رێگە نەدات بیری لێ بكرێتەوە.
لەسەر بنەمای ئەم میتۆدە، ئەگەر حزب ئامراز بێت و وەرچەرخان لە نائومێدییەوە بۆ ئومێد ئامانج بێت، ئەوا كۆی حزبە سیاسییەكانی ناو پرۆسەی سیاسیی كوردستان رووبەڕووی بەرپرسیاریەتییەكی مێژوویی دەكاتەوە و دەبێت حزبە سیاسییەكان ئەو ئامرازە جیاوازە بن كە ئامانجەكە پێویستیەتی، ئەویش وەرچەرخانە لە نائومێدییەوە بەرەو ئومێدو هەستانەوە.
بەڕێز مسعود بارزانی دەمێكە خەڵكی كوردستان ئەو متمانەیان پێداوە كە رەشماڵی ئەو وەك كارێزمای نەتەوە نەك تەنیا لە پارتی دیموكراتی كوردستان گەورەترە، بەڵكو جێگەی حزبەكانی هەر چوارپارچەی كوردستانی تێدا دەبێتەوە، لەمەش زیاتر فەزای بیركردنەوەی مسعود بارزانی وەك فەزای بیركردنەوەی مستەفا بارزانی، هەمان ئەو توانایەی هەیە كە بیروبۆچوونی دژ و جیاواز پێكەوە كۆبكاتەوە و ئاشتیان بكاتەوە، لەمەش زیاتر توانای ئەوەشی هەیە كە عینادیی سیاسی و ئەقڵییەتی بەردینی حزبایەتی لەچوارچێوەی بازنەی نیشتمانی بكاتە دەرەوە، بەمەش بەرەی نیشتمانی و نانیشتمانی لە یەكتری جیا دەكرێتەوە.
لەوانەیە خوێنەری ئەم دێڕانە ئەو پرسیارەی لا دروست بێت، بەوەی گوایە ئەم باسە داوا دەكات، جارێكی دیكە وەك چلەكانی سەدەی رابردوو هەموو حزبەكانی كوردستان لەناو پارتی دیموكراتی كوردستاندا بتوێنەوە؟ لەوەڵامی ئەم پرسیارەدا دەڵێین: مەبەستی ئەم باسە تەواو تەواو پێچەوانەی ئەو ئامانجەیە، بەڵكو مەبەستمان ئەوەیە چەمكی پارتی لە بیركردنەوەی مستەفا بارزانی-دا، بۆتە توراسی هەموو بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان و كاتێك بمانەوێت بەتەواوەتی لەمانای چەمكی حزب تێبگەین، ئەوا هەر دەبێت بگەڕێینەوە سەر ئەو توراسەی كە موڵكی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستانە و تەنیا ئامانج لە گەڕانەوە بۆ ئەم توراسە، ئەوەیە كە چەمكی حزب راست بكرێتەوە بەوەی (حزب ئامرازە، نەك ئامانج)، ئەوجا حزب وەك ئامراز لە ئامرازێكی دیكە جیاوازە، ئەوەیان مەسەلەیەك نییە، بەڵكو ئەوەی گرنگە ئەوەیە هەموو ئامرازەكان بۆ خزمەتی یەك ئامانج بەكاربهێنرێت كە ئەویش كوردبوون و كوردستانیبوونی هەموومانە.


لەسەر ئەم بنەمایە ئەگەر سەرنج لە تێڕوانینی خەڵكی كوردستان بۆ شەخسی مسعود بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان بدەین، دەبینین لە هەڵبژاردنەكانی تەموزی ساڵی 2009، خەڵكی كوردستان بە رێژەی 59% دەنگی بە هەردوو لایەنی پارتی و یەكێتی داوە، بەڵام بە رێژەی سەرووی 70% دەنگی خۆی بە مسعود بارزانی داوە، ئەمەش مانای ئەوەیە زۆرینەی رەهای خەڵكی كوردستان راشكاوانە بە مسعود بارزانی گوتووە: (ئێمە رازین چەتری تۆ هەموومان كۆبكاتەوە)، بەڵام پرسیاری گرنگ ئەوەیە ئایا هەمان ئەو خەڵكە رازی و ئامادەیە چەتری پارتی و یەكێتی پێكەوە هەموویان كۆبكاتەوە؟ بێگومان ئاكامی هەڵبژاردنەكان پێمان دەڵێت: نەخێر، بۆیە گرنگە لەم (نەخێر)ـەی خەڵكی كوردستانەوە لە گرنگیی ئەو بازنە نیشتمانییە تێبگەین كە چەتری كارێزمای بارزانی دەتوانێت دروستی بكاتەوە.



كێشەی سەرەكی لەناو مێژووی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان كە لەدوای ساڵی 1975ـەوە تائێستا نەیتوانیوە ئیشكالیەتی چەمكی حزب چارەسەر بكات، لەو خاڵەوە سەرچاوە دەگرێت كە لەتوراسی فیكری مستەفا بارزانی بۆ تێگەیشتن لە چەمكی (حزب یان پارتی) دوور كەوتووینەتەوە، ئەم دووركەوتنەوەیە بەو مانایەی لەبری ئەوەی لەسەر توراسی بزووتنەوەی زرگاریخوازیی كوردستان حزبی تازە وەك پێداویستی قۆناخی رزگاری نیشتمانی لەدایك بێت، هاتوون گەڕاونەتەوە بۆ توراسی ماركسی لینینی، یاخود بۆ توراسی ئیسلامی، ئەمەش وایكردووە كە ئەو حزبە سیاسییانە ببنە هۆكارێك بۆ شاردنەوەی چەمكی كوردبوون و كوردستانیبوون و بیرلێ نەكردنەوەی، ئەوەی بیری لیكراوەتەوە بریتی بووە لەشۆڕشی كریكاری و ئومەمییەتی ماركسی لینینی، یاخود بۆتە تەیارێكی ئیسلامی و پێناسەكردنەوەی كوردبوون و كوردستایبوون لە چوارچێوەی ئوممەی ئیسلامیدا كراوە، بەمەش ئەو توراسەی خۆمان ون كردووە و نەمانتوانیوە بیری لێ بكەینەوە. كەواتە هەڵەی سیستمی حزبایەتی لەناو بزووتنەوەی رزگاریخوازی كوردستاندا، فرەحزبی نییە وەك فرەئامراز، بەڵكو فرەئامرازە بۆ فرەئامانج، ئەمەش پاشاگەردانییەكی سیاسی دروستكردووە كە توانای ئەوەی نەهێشتووە، حزبەكان وەك ئامرازە جیاوازەكان، چەندین چارەسەر بۆ كێشەیەك بدۆزنەوە، بەپێچەوانەوە فرەئامانجیی حزبەكان، ئامانجە سەرەكییەكەی شاردۆتەوە كە ئەویش كوردبوون و كوردستانیبوونە.
راستكردنەوەی ئەم ئاراستە چەوتە و دووبارە گەڕانەوە بۆ بیركردنەوە لە كوردبوون و كوردستانیبوون، بە تەنیا حزبێكی سیاسی، یان یەك دوو حزب لێی بەرپرسیار نین، بەڵكو كۆی حزبە سیاسییەكانی كوردستان دەبێت شانی بدەنە بەر و هەر یەكەیان بەپێی قەوارەی خۆی بەرپرسیاریەتی ئەم هەڵەیە بگرێتە ئەستۆ و پاشانیش دەبێت پێكەوە شانی بدەنە بەر بۆ ئەوەی هەموو پێكەوە ئەم هەڵەیە راست بكەنەوە، هەنگاوی یەكەمیش بۆ راستكردنەوەی ئەم هەڵە مێژووییە لەو خاڵەوە سەرچاوە دەگرێت كە حزب ئامرازە نەك ئامانج، فرەحزبی، فرە ئامرازییە بۆ خزمەتی یەك ئامانج، نەك بەپێچەوانەوە.