شڤان پەروەر ئەو هونەرمەندە سترانبێژەیە كە لە قۆناغەكانی ڕابردووی خەباتی كوردان بۆ رزگاربوون لە ستەم و چەوسانەوەی گەلی كورد بە دەست رژێمە دیكتاتۆرەكانەوە وەرچەرخانێكی مێژوویی لە دەنگ و گۆرانی و میلۆدی و ئاسۆی بیركردنەوەو زەوقی هونەرییانەی كورددا دروست كردووە، زۆرێك لە جەماوەری هونەردۆست بەتاسەوە عەشقی ئەو سروودانەن كە لە دەنگی ئەمەوە وتراون ؛ ئەوسا سەداو دەنگی وی سروشتی خودی بەرخودان بوو بۆ ناساندنی دۆزی رەوای گەلی كورد لەسەر چیاكانەوە بۆ شارەكان و بەرەو جیهان؛ ئێستاش لەناو كوردانی تاراوگەدا وەك پێداویستیەكی رۆحی بۆ بەرەنگاربوونەوەی زەحمەتیەكانی ژیانیان و ڕسكاندنی هەستی ئینتیماكردن، خۆڕاگری بە بەرهەم هێناوە.
سروودو گۆرانییەكانی سەیدا شڤان رێچكەهەڵگری هونەری دەڤۆكی و خەباتگێڕانەی كوردین، ئاوازەكانی ڕووبارێكی بەلرفە وشەپۆلن و هەرئاوازێكیان بۆ خۆی بە جۆرێك وا دەكات سەوداكارانی ئازادی گوێی بۆ ڕادێرن ..
لە سروودەكانیدا چەمكی ئینساندۆستی و مەزنێتی كورد دەگاتە لوتكەو بانگی گشت خەباتگێڕان دەكات بۆ بەرخودان لە پێناوی نیشتمان، رەنگە هەر ئەم سروودە بە جۆش و خرۆشانەی بێت كە وا بێپەروا شڤانی رەسەن و نەمر كردبێت بە شێوەیەك هەموو ئۆقیانووسەكانی سەر زەمین بۆ چركەیەكیش مافی ئەوەیان نادرێتێ كە سەدای پڕ حەماسەتی ئەم هونەرمەندە نوقمی خۆیان بكەن، گۆڤاری گوڵان بۆ دەرفەتێك دەگەڕا تا شڤانی تێدا بدوێنێت، لە سەردانێكیدا بۆ كوردستان دەرفەتەكە دروست بوو، بەم شێوەیە لە نزیكەوە وەڵامی چەند پرسیارێكی گوڵانی دایەوە.

نەخشاندنی هارمۆنی نەتەوەیی بە گۆرانی

گوڵان: با بزانین نازناوی كوردانەی شڤان پەروەر لەچییەوە هاتووە؟
شڤان پەروەر: بنەماڵەی من ناوی پەروەرە، لە توركیا پاشناوێك هەیە ئەم پاشناوە لە لایەن عەرەبەكانیشەوە هەیە، لەتوركیاش هەركەسەو پاشناوێكی هەیە، دەبوایە توركیی بایە، ئەگەرنا ئەوەقەدەغەبوو، پاشناوەكە بەكوردیبا.
بەڵام باوكم هەر پێی دەوتم شڤان، زۆرجار لەقوتابخانە مامۆستا لێم توڕە دەبوو، دەیووت شڤان واتای چییە؟ بەڵام زۆربەی مامۆستاكان كورد بوون، ئەوان دەیانزانی شڤان مانای چییە بەتوركی مانای «چۆڤان»ە، پەروەریش نازناوی بنەماڵەكەمە، پاشناوی من «ئایگنە» بە توركییە، دوایی كە چوومە ئەوروپا نازناوەكەم گۆڕی و كردمە پەروەر، بەڵام شڤان ناوی خۆمە..

گوڵان: زۆربەی گۆرانییەكانی شڤان پەروەر جۆش وخرۆشی نەتەوەیی و نیشتمانییان تێدایە.
شڤان پەروەر: ئێستا مەسەلەیەكی زۆر فراوان هەیە، من كورد و كوردستانم دروست نەكردوە، كوردو كوردستان بەهەزاران ساڵ لەو نەخشەی ئاوو هەواو سروشتی وڵاتدا دەردەكەوێت،هەرشتێك كە لەسەر زەوی هەیە ناوێكی تایبەتی هەیە، میللەتی كورد خاوەن مێژووی جڤاك و كۆمەڵایەتییە، ئەگەر كەسانێك وەك تاك تاكەی كۆمەڵ لەناو میللەتێك خەبات و قوربانی نەدەن ئەوا ئەو میللەت سەركەوتن وەدەست ناهێنن، دەبێت كەسەكان خەبات بكەن و هەوڵبدەن بۆدروست بوونی دەوڵەت و سەركەوتنی سیستەمی دەوڵەتداری و بوون بەكۆمار، ئەوكەسانەش كە سیاسەتمەدارن یان رۆشنبیر و هونەرمەندو رۆژنامەنووس و دكتۆرن،بە شێوازی خۆیان خزمەتی میللەت دەكەن، منیش وەكو كەسێكی كورد و هونەرمەندێك حەزم لە هونەر دەكرد تا خزمەتی پێ بكەم، چونكە هونەری كوردی زۆر دەوڵەمەندە، لەبەرئەوەی میللەتی كورد زۆر ئێش و زەحمەتی و ئاستەنگی و خۆشەویستی و تێكۆشینیان دیتووە و لەلایەن دوژمنانەوە ئەدەبیاتیان سووتاندون و وڵاتیان خراپ كردون، میللەتی كورد هەموو ژیانی خۆی بە گۆرانییەوە دەردەخات، منیش زۆرحەزم دەكرد بەو شێوازە خزمەت بكەم، چونكە میللەتی كورد زۆر زەحمەتی بینیوە، میللەتی كورد هەموو شتەكانی خۆی بەگۆرانی دەربڕیوە، جار هەیە بە شیعرو زیاتر بەدەنگبێژی رۆح دێتە سەرزمان، بۆنموونە مەم و زین وخەج وسیامەندو چەندینی دیكەی وەكو ئەمانە، هەموویان بەدەنگی هونەرمەندانەوە باس كراون،منیش لەدایك و باوكێكی كورد هاتوومەتە دنیاوەو كاتێك چاوم بەدنیا هەڵێناوە كۆمەڵێك شتم بینی بۆنموونە كاتێك دەچوومە قوتابخانە بیرم دەكردەوە بۆچی خوێندن بەكوردی نییە و بەتوركییە،كاتێك دەچوومەوە ماڵ لەگەڵ ماڵەوە گفتوگۆم دەكردو دەمپرسی، دوایی لەسەرسەری ئێمە وێنەی ئەتاتورك هەبوو،، بۆچی ئەتاتورك هەیە بۆچی وێنەی مەلا مستەفای بارزانی نییە یان قازی محەمەد نییە ئەمانە هەمووی بەپرسیار لەمێشكی مندا دەهاتن و دەچوون، من زۆرحەزم لەمیوزیك بوو گۆرانیم دەوت هاوڕێكانم و خزمەكانم حەزیان لەدەنگی من بوو، دەیانوت بۆگۆرانی ناڵێی، زۆرجار لەقوتابخانەش گۆرانیم دەوت، ئەوەبوو كەوتمە سەر ڕێچكەی هونەری گۆرانی چڕین، دوایی لەساڵی 1975 شۆڕشی كورد شكستی هێنا، ئەم نوشستییە بوو بەبرینێك لەدڵی هەموو كوردانی دنیادا، ئەو كات ئێمە قوتابی بووین لەئەنقەرە دەمانخوێند، زۆر قوتابی هاتبوونە توركیا بۆخوێندن،خوێندن لەتوركیا هەمووی بەتوركی بوو، بۆیە زۆرێك لەرۆشنبیرو ئەدیبان و هونەرمەندان ڕێچكەی كوردایەتیان گرتەبەر،ساڵی 1925 لەشۆڕشی شێخ سەعیددا، زۆركەس لەسێدارەدران و دوای 1926 شەڕی ئاگری دەستی پێكرد و هەرسەرهەڵدانی كورد بەردەوامی هەبوو بۆ نموونە لە 1936-1937 سەرهەڵدانی دێرسم هەبوو لە 1945سەرهەڵدانی كۆماری مهاباد هەبوو، دوایی مەلامستەفا هاتە مەیدانی خەبات و خەباتێكی زۆری كرد تاكو لە ساڵی 1975 زۆر زەحمەتی كێشاو شۆڕشێكی بەرخودانانەی بەرپاكرد، بەڵام پۆلیسیای پۆلیتیكای دنیایی و بەرژەوەندی دەوڵەتان وای كرد، لەساڵی 1975 برینێكی گەورە بخەنە ناو جەرگی كوردانەوە،زۆرجار ئێمە كە قوتابی بووین خەباتی زۆرمان دەكردو چالاكیمان دەنواند، هەرچوار پارچەی كوردستان هەركەسێك لەجێگای خۆی خەباتی دەكرد، رۆڵی قوتابیان زۆر باش بوو، دوای ساڵی 1975هیوایەكی زۆر گەورەهەبوو، لەتوركیا زۆرشت قەدەغە بوو، شتی وا هەبوو وەك ئاگر وابوو، وتم من دەتوانم چیبكەم، زۆركەس پێیان وتم ئەگەر تۆ سروودی نیشتمانی بڵێی ئەتوانی خزمەتێكی زۆر بەمیللەتی كورد بكەی، منیش وتم ئەگەر بەمن بكرێت بۆنایكەم دەبم بەقوربانی نیشتمان، لەبەرئەوەدەستم پێكرد (من دەبمە ئاڵای كەسك و سۆر و زەرد، من خۆشی هەن رەنگ و چۆڵدایێ) ئیتر زۆر پێخۆشحاڵ بووم كەبینیم میللەتی كورد حەزیان لەدەنگی منە «ئەی جۆتكارو خەبات كاروكەلەكێ گەرما هاڤین و هەڤاڵی بارگرانم هەڤالێ شۆڕشڤانم هۆزانی گەلی كورد ناڤێ كوردستانم» گۆرانی دەستی پێكردو كەوتمە نێو فەلسەفەیەكی هونەری، لەهەموو لایەك دەیان وتەوەپێم گۆرانی بڵێ من خۆم بەبەرپرسیار دەبینی، گۆرانییەكانم لەهەموو كوردستان بڵاو بوونەوە،دیتم ئەمە كاری چاك دەبێت، دواتر رەوشەكە زۆر ئاڵۆز بوو، بینیم چەند ڕۆشنبیری سیاسەتمەدار و گەلەك وڵاتپەروەریان دەگرت و راپێچی زیندانیان دەكردن، ئەوە بوو چوومە سوریا، دوایی چوومە ئەوروپا تا كوردستانی باشوور ئازاد كرا ئینجا هاتمەوە، خۆشتان دەزانن زۆر خەڵك لەسەر گۆرانییەكانی من لەسێدارە درابوون وبە مەنزڵگەی شەهیدیی گەیشتبوون..


لە هەندەرانەوە گۆرانی چڕین بە میلۆدی شۆڕشگێڕییەوە

گوڵان: لەتاراوگەش هەستت بەوە دەكرد كەخەڵكی كوردستان حەزیان لەدەنگی تۆیە؟
شڤان پەروەر: ڕاستە من لەئەوروپا بووم، بەڵام تێكەڵاویم لەگەڵ كورد هیچ كات نەبڕاوە من وەكو دارێكم لەزەوی خۆم نەقەتیاوم، لەنەورۆزدا بە كۆنسێرت بەشداریم كردوە، لەكۆنفراساندا بەشدار بووم،لەكۆمەڵەو كۆبوونەوە گرنگەكان هەردەم لە خزمەتی نیشتماندابووم، زۆرجار هەڤاڵان باسیان دەكرد و دەیان وت لەماڵان وێنەی ئەتاتوركیان هەڵواسیوە، من دەچووم قسەم دەكرد و دەموت بابە، بۆ وێنەی مەلا مستەفابە دیوارەكانتاندا هەڵناواسن یان وێنەی شێخ سەعید هەڵناواسن، ئەمانە پێشەوای كوردن، وێنەی ئەوانم پەیدا دەكردو ماڵ بەماڵ دەمدانێ، بەرەبەرە لەگەڵ نیشتمان پەروەریدا هاوشانی وی ڕۆشنبیری كوردییش پێشكەوت، دوایی بزاڤگەل و هێزی سیاسی پەیدابوون، بەڵام میللەتی كورد خاوەن ئەزموونی كردارەكی سیاسی نییە، چونكە زۆردەردەسەری بینیوە، زەحمەتی زۆری بینیوە، منیش زۆر جار زەحمەتیم بینیوە و لەم بارەیەوە زۆر جار ڕەخنەم لێگیراوە، مەفرەزەو دەورییەی هەندێ لە حزبەكان پەیدادەبوون و هاتوونەتە سەرم و وتویانە تۆ بۆت نییە ڕەخنە لەڕێبەرێمە بگری،بۆت نییە لەسیاسەتی مە ڕەخنە بگری، وتم بابە من هونەرمەندێكی كوردم و چاكەی ئێوەم دەوێ، ڕاستیەكە چییە دەیڵێم و ڕەخنەگرتن كارێكی خراپ نییە، با یەكبوونێ لەنێو میللەتەكەمان هەبێت، چونكەمیللەتەكەمان زۆر پارچەپارچەیە.

گوڵان: لەكاتی ڕژێمی بەعسدا كۆمەڵێك خەڵك لەسەر گۆرانییەكانی تۆ زیندانی دەكران، ئەوكات هەستت چۆن بوو؟
شڤان پەروەر: گۆرانییەكانی من زات و بوونی دوژمنانی میللەتی كوردیان دەلەرزان، ئەوكات چییان لەدەست بهاتبا بەرامبەر میللەتی كوردیان دەكرد، لەتوركیا كوردایەتی زۆر زەحمەت بوو، لەبەر ئەوەی حكومەتی توركیا وەكو ئاگر وابوو، هەروەها لەسووریاش بەهەمان شێوە، هەروەها لەكوردستانی عێراقیش ماوەیەكی زۆر لەنێو شۆڕشی بارزانی نەمر بەتین و تاوەوە لەباشووری كوردستان شۆڕش هەڵدەگیرسا،بەڵام لەتوركیا هەر شۆڕشێك هەبوایە هەموویان دەكوشتن و دەربەدەریان دەكردن، لێرەوە دواتر لەكارەساتی وەكو هەڵەبجەو ئەنفالدا كورد زیندەبەچاڵ دەكرا، من لەڕێگای هونەرەوە چاوی دوژمنم دەردەهێنا، دەمبیست زۆر خەڵك لە كوردستانی توركیاوهەروەهالەكوردستانی عیراقیش لەبەر گۆرانییەكانم زیندانی دەكران یان دەكوژران، چاوی من زۆر دەهێشا، زۆر جار دایكان دەهاتنە لام و دەیانوت كوڕەكەم لەلایەن سەدامەوە لەبەرگۆرانییەكانی تۆ لەسێدارەدراوە، بەڕاستی ئەمە بۆمن زۆر ناخۆش بوو، بەڵام ئەمە راستییەكی ڕەوشی كوردان بوو لەو رۆژە رەشانەی حوكمی دیكتاتۆریدا، لەسەرێكی ترەوە بۆمن ئەمە زۆر باش بوو كە لەڕێگەی هونەرەوە خزمەتی میللەتەكەی خۆم كردوە، لەلایەكی تریشەوە خەڵك بەهۆی گۆرانییەكانی منەوە شۆڕشیان كردووەو پێشمەرگە بێپەروا بەرەوپێش دەڕۆیشتن، ئەم هونەرە بۆكەسێتی هونەری من بەرز بوو،لەبەرئەوەی رێز لەهونەرەكە بگیرێت منیش رێز لەهونەری ئەوانی دیكە بگرم، هونەری كوردی و كوردەواری و كوردپەروەری باوی هەبوو، لەبەرئەوانە پێویستە ئەم هونەرە بەپاكی ڕابگرین، داوا لەهەموو كوردێك دەكەم هونەر بەپاكی بهێڵنەوە، بۆهەر شتێك بێت من ئامادەم، بەڵام نەك بۆ ئایدۆلۆجیەت و ڕكبەڕكانێی یەكتر یان هونەر بۆبازرگانی كردن بەكاربێنم، هیچ كاتێك هونەرم بۆ بازاڕی پارەكۆكردنەوەبەكارنەهێناوە، هەركێ و هەركەس بەدڵسۆزی كاری بۆ نیشتمان كردبێت و بانگی كردبێتم و وتبێتی ئامادەی بۆ كۆنسێرت و كۆنگرەو كۆنفراس، وتومە بەڵێ ئامادەم،هیچ وەكو ئەو هونەرمەندانە نەبووم، بڵێم 20هەزار دۆلارم نەدەنێ ئامادەنیم بێم،پێویستیشە قەدری هونەری هونەرمەندان بگیرێت، هەرگیز هونەر بەپارە نایەتە كڕین و فرۆشتن،با هونەرمەند برسی نەبێت و بەشەخسیەت بێت،با لەدنیایەكی مۆدێرندا خزمەتی هونەری كوردی بكرێت، با نەڵێن تەنیا تورك هونەرمەندی باشن و دەوڵەمەندن و بۆنموونە ئێستا لەكوردستان كەسانێك هەن لەژیانیاندا هیچ كات خزمەتی كوردو كوردستانیان نەكردوەو هونەری كوردییان ناوەتە پاڵ هونەری عەرەبی و توركی و فارسی خەڵكیش گوێیان دەداتێ و سەلیقەو زەوقی كوردەوارییان دەشێوێت.

گوڵان: وەك هونەرمەندێك چۆن دەڕوانیتە ڕەوشی ئێستای كوردستان؟
شڤان پەروەر: كورد هەردەم بەسەرسەریەوە دیكتاتۆرێكی بێگانە هەبووە، بۆیەكەمینجارە یەكێك لە رێی هەڵبژاردنەوە بوو بە سەرۆكی كوردستان، ئەویش جەنابی «كاك مسعود بارزانی» بوو بۆیە پێویستە زۆر ڕێزی لێبگیرێت، جەنابی كاك مسعود بارزانی خۆی كەسایەتیەكی زۆر بەرزوپاكی هەیە، هەروەها كاك نێچیرڤان بارزانیش شتی زۆرباش دەكات شەخسیەتێكی باشی هەیە، فیكری باشی هەیە،ئەمەش دڵخۆشكەرە بۆ دروست بوونی بنەمای سیاسەتێكی بەرەوشت و بەرز لە كوردستان، پێویستە رەوشتێكی سیاسی باش لەكوردستاندا هەبێت چونكە دەبێتە بنەمایەك بۆئازادی بەشەكانی تری كوردستانیش.
ئێمەی كورد پێویستە ڕۆشنبیر بین و دنیا بناسین، ئێستا قوتابیانی كورد لەهەموو دنیادا دەخوێنن، كاتێك دەگەڕێنەوە بۆ كوردستان دەڵێن خۆزگە كوردستانیش وەكو وڵاتانی دەرەوەی كوردستان بوایە، هەردەوترێت ڕابەرو سەرۆكی وڵاتانی پێشكەوتوو ڕەخنە قبوڵ دەكەن توڕەنابن بەڵام ڕەخنەی زانستانەی باشبن، سەرۆكی كوردستانیش بەڕێگایەكی سەر بەهەورازی زەحمەتەوە هاتووەتە سەر كورسی حوكم و بە هەڵبژاردنی گەلەكەی بووەتە سەرۆك، زۆر خەم و مەینەتی بینیوە تا گەیشتۆتە ئەو پلەیە، گەلێك خۆشحاڵم كە بەم شێوەیە، كوردستان زوو پێشدەكەوێت، بەڵام خانوو باڵەخانەی زۆر دروست دەكرێت و تاكو ئێستاش بڕوانامەی قوتابیانی كورد لەدنیادا قبوڵ ناكرێت، لەهەرئاواییەك مرۆڤ خەبات بكات پێش دەكەوێت،شتی زۆر باش هەیە لەجیاتی خانووی زۆر هیوادارم كارگەی گەورە دابنرێت.


میدالیایەكی مێژوویی

گوڵان: تۆ یەكەمین هونەرمەند بووی كەلە مێژوودا میدالیای بارزانیت وەرگرت هەستت چۆنە؟
شڤان پەروەر: بۆمن هەموو كاتێك مەلا مستەفا واتا بارزانی نەمر،كاتێك مرۆڤ دەڵێت بارزانی گەلێك جۆر بارزانی هەیە، بەڵام مەلامستەفا شتێكی ترە لەنێوانیان ئەم لەسەر رێبازێكی دێرینەی شێخ ئەحمەدی بارزانی بۆ بەردەوامێتی بەرخودان هات، میللەتی كورد پشتی بارزانی نەمریان بەرنەدا و پێشمەرگە هێزێكی زۆری شانازی بوو، بارزانی لەشەڕو شۆڕی دژ بە دیكتاتۆرەكاندا هەردەم لەگەڵ پێشمەرگەدا نزیك بوو،میدالیای بارزانی بەدەستی كاك مسعود بۆمن شانازییەكی زۆر گەورەبوو كە وەكو هونەرمەندێكی باكوور هەموو هێزی خۆمدا بەكوردستانی باشوور تاكو ئازاد كرا، هەموو كات لەبیری ئەوەدام بزانم لەخانەقین و كەركوك و دهۆك و هەموو شارەكان چی ڕوودەدات،من هەموو كاتێك خزمەتی كوردستان دەكەم بەتایبەتی لەبواری هونەری سروود و مارش و گۆرانی تا دۆزو ناوبانگی كوردستان بگاتە هەموودنیا،چونكە كوردستان زۆر گەورەیە،لای من دنیایە، هیوادارم پەرلەمانی كوردستان زۆر بایەخ بەخوێندن بدات و قوتابیانی كوردستانی ئیران و سوریا و توركیا لێرە بخوێنن و بە بڕوانامەی بەرزەوە بگەڕێنەوە شارو دەڤەری خۆیان، ئەوكات زیاتر كوردەواری بڵاو دەبێتەوەو رۆشنبیری كوردی زیاتر دەبێت،ئەوكات كوردستان دەبێتە قوتابخانەیەكی تەواو بۆپارچەكانی تریش،من ناڵێم بالەكوردستان چەك بدرێتە قوتابیان من دەڵێم با قەڵەم و پەرتووك بدرێتە قوتابیان، گەلێك خەڵاتم لەدنیادا وەرگرتووە بەڵام میدالیا بارزانی نەمر گەورەترین خەڵات بوو لەژیانی مندا،كە لەناو ئەم بەشەی كوردستانەوە پێم بەخشرا..

گوڵان: چۆن دەڕوانیتە ڕێبازی بارزانی نەمر؟
شڤان پەروەر: لەساڵی 1946_1945 رۆژنامەنووسێكی فارس لە دەوڵەتی خۆی زۆر بەچاوێكی یەكسان دەڕوانێتە شەڕی نێوان فارس و كۆماری مهاباد، شت دەنووسێت،ئەوكات شێخ ئەحمەدی بارزانی وەزیفەی پاراستنی كەرامەتی ماڵ و منداڵی كوردان دەگرێتە ئەستۆی خۆی و لەلایەك ئێران لێیدەدا لەلایەك عێراق و لەلایەك توركیا،دوای ئەویش بارزانی نەمر لەگەڵ پێشمەرگە هەر لەخەبات دابووچەكی دانەنا، بۆیەشە قازی محەمەد ئاڵای كوردستان دەداتە مەلامستەفا، بارزانی نەمر هەربەردەوام بوو لەشەڕ تاكو گەیشتە ڕووسیا، زۆر زەحمەتە كاتێك باسی بكەی مرۆڤ گریانی دێت (لێرەدا رۆندك بە چاوانی شڤان پەروەرەوە هاتنە خوارەوە)ڕاستە ئەمڕۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان لەم بەشە ئازادبووەدا دروست بووە، ئەمە هەمووی بەپشتی پێشمەرگە گەیشتۆتە ئەمڕۆ،پێشمەرگە هەردەم لەشۆڕشدابوون، نابێت ئەو ڕۆژە ناخۆشانەی زوڵم و ستەمی زۆرداران لەبیربكرێت، پێویستە وەچەی ئەمڕۆ ڕێز لەم ڕۆژانە بگرن.


هونەر هاوئاست بە سیاسەت

گوڵان: هەستت چۆنە وەكو هونەرمەندێك چەند جاری بگەڕێیتەوە كوردستان سەرۆك بارزانی پێشوازی گەرمت لێدەكات؟
شڤان پەروەر: ڕاستە من هونەرمەندم بەڵام خوێندەواریشم و زۆر حەز لەخوێندن دەكەم، من لەڕێگای هونەرەوە خزمەتی سیاسەت دەكەم،هونەر دەتوانێت كاریگەری لەهەموو كەسێك بكات، ئەگەر باسی ئازادی و سەربەخۆی دەكات بزانێت چۆن چۆنی لەهونەردا بەكاری بهێنێت،كاك مسعود دەزانێ من چیدەڵێم لە هەستی من دەگات و زۆر ڕێز لەو جۆرە كەسانە دەگرێت،زۆریش پێخۆشحاڵم و حەز لەشەخسیەتی كاك مسعود دەكەم كە لەدەورێكی مۆدێرندا دەژیێت، كاتی خۆی كلینتۆن «پرێزندسیاخۆ پیرۆز» مایكل جاكسۆنی بانگ كرد پێی وت من بەسیاسەت خزمەتی ئەمریكا دەكەم تۆش بەهونەرەوە خزمەتی ئەمریكا دەكەی، سەرۆكی مۆدێرن و تێگەیشتوو وادەبێت، كاك مسعودیش وابیر دەكاتەوە و زۆرگرنگی بەهونەردەدات، هونەر روحی میللەتە، زۆركەس دەڵێن كاتی خۆی ئێمە پێشمەرگەبووین بەڕیتمی ئاوازو میلۆدیای «واهاتن پێشمەرگێمە» بەرەو پێش دەڕۆیشتین،بۆیە دەڵێم هونەر زۆركاریگەری هەیە لەسەردەوڵەتان.

گوڵان: ناسسینی تۆ لەگەڵ جەنابی سەرۆك بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟
شڤان پەروەر: لەساڵی 1985 لەڤیێنابووم، جەنابی سەرۆك هاتە ڤیێناو پێوەندی پێوەكردم،ئەوكات من لەئەڵمانیابووم وتی حەزدەكەم بتبینم، ئەتوانی بێیتەلام، منیش وتم بەسەرچاو من دێمەلات زۆر حەزم دەكرد بیبینم،ئەوەبوو چومە ڤێننا دووڕۆژان لەگەڵی بووم و زۆرقسەی خۆشمان كردپێكەوە و بینیم كەسێكی خاكی و زۆرباش و تێگەیشتووە، زۆرپێخۆشحاڵ بووم، لەوڕۆژەوە تاكوئێستا تێكەڵیمان هەر بەردەوامە.

گوڵان: كاتێك دەگەڕێیەوە كوردستان سەردانی مەزاری نەمران دەكەی؟
شڤان پەروەر: من هەر چ كاتێك دێمەوە كوردستان دەرفەتم هەبێت دەچمە سەرمەزاری نەمران، من چەند جاری دەچم واهەست دەكەم سەردانی ڕوحی خۆم دەكەم چونكە كەسانی ئازادیخوازی میللەتێك لەوێدا ئارامگرتوون.


تا دەنگ لە گەروودا مابێت بەخشش بەردەوامە

گوڵان: چۆنە ماوەیەكە چالاكی هونەریت كەمە؟
شڤان پەروەر: (شیلەر) شاعیرێكی ئەڵمانیە پانزە ساڵە دەرنەكەوت و شیعری نەنووسی لەشیلەریان پرسی بۆچی دەرناكەوی وتی «هیچ شتێكت لەدڵ نەما ئیتر دڵ ڕادەوەستێ، دڵی منیش هیچی تیانەماوەو ڕاوەستاوە بۆ ڕەوشی كوردی هەرچی پێویست بوو من وتم، بەڵام حەزناكەم ئێستا بڵێم چونكە من وەكو شڤان پەروەر زیاتر لەسەركێشەی سیاسی جڤاك گۆرانی دەڵێم، نزیكەی 200گۆرانیم هەیە هەر هەمووی لەسەر لایەنی سیاسییە. دەتوانم ئێستاش گۆرانی بڵێم و ستۆدیۆهەیە و هەمووشتێك هەیە، بەڵام دەنگم وەكو جاران نەماوەو تەندروستیم باش نییە. زۆر هونەرمەند هەیە تا دەمرن هەرگۆرانی دەڵێن ئەگەر مرۆڤ تاكو دەنگی تەواو بێت ئەواهەربەردەوام دەبێت؛ من هەر بەردەوام دەبم ئەگەر نەشتوانم بیڵێم ئەوا یارمەتی هونەرمەندان دەدەم. هەروەها دەنگیشم وەكو جاران نەماوە بەڵام گرینگ ئەوەیە هەستی مرۆڤ نەمرێت.

گوڵان: تاچەند توانیوتە كەلتوری هونەری كوردی بەوڵاتانی تر بناسێنی؟
شڤان پەروەر: پرسی كورد پرسێكی سیاسیە لەدنیادا،بۆیە كاتێك ئێمە بەشدار دەبین لەوڵاتانی دنیا لەگەڵ هونەرمەندانی تر، ناتوانین بڵێین ئێمە هونەرمەندێكی وایین، دەڵێین هونەرمەندێكی باشین لەگۆرانی وتن هونەرمەندێكی یۆنانی لەكۆنسێرتێك باسی كوردی كردبوو، ویستی لەتوركیا كۆنسێرت بكا تورك نەیهێشت و پێیان گوتبوو تۆ هاوڕێی ئۆجەلانی. هونەرمەندانی دنیا دەترسن تێكەڵی كوردان ببن.رەوشی بەرژەوەندی خۆیان لا گرنگترە، بەڵام من لەهەموو دنیا وتومە من هەم و بەبزێوی و سەداو دەنگی دلێرانەوە خۆم بەدنیا ناساندووە، یارمەتیش دراوم لەم بارەیەوە.
بەڵام ئێستا شتی باش دەكرێت هونەری رۆحی وعیرفانی گەلەكەم شتی زۆر باشی تێدایە وەكو حەسەن زیرەك و تاهیر تۆفیق و تەحسین تەها.
ئەمانە هەموو بەبرسیەتی مردن تاكو ئێستاش خەڵك هەرگوێیان دەداتێ.روحی من كەوتۆتە نێوكوردستان هیچ كاتێك كەس ناتوانێت رۆحی من بێنێتە دەر لەكوردستان. زۆرئاستی ورەم بەرزە لەكارەكانی خۆمدا.

گوڵان: سروودی «ئەی ڕەقیب» تازەت كردەوەو وتتەوە، دەتوانین بڵێین چ جیاوازییەكی هەبوو لەگەڵ گۆرانییەكانی ترت؟
شڤان پەروەر: هەرمیللەتێك سروودخوێنی سروشتی خۆی هەیە، من زۆرخەباتم كردوە،، كاتێك میللەت هەر سروودی وت، وەك مامۆستا هێمن دەڵێت «گەرچی تووشی ڕەنجەڕۆیی و حەسرەت و دەردم ئەمن» ناترسێت لەدوژمن.
ئەوەبوو كاتێك ئەم سروودەم بینی حەزم كرد بەزاراوەی كرمانجی ژووروو بیڵێم تاكو ئەوانیش لێیتێبگەن.


كانییەكەی جگەرخوێن

گوڵان: گۆرانی (كینە ئەم) هۆنراوەی جگەر خوێنە، گوایە جگەرخوێن ئاگادار نەبووە كاتێك ئەم گۆرانیەت وتوە، ئەمە چۆنە؟
شڤان پەروەر: جگەرخوێن شاعیرێكی گەورەیە مێژووییەكی باشی هەیە. تەمەنم چواردە ساڵ بوو هیچ شت نەبوو بیڵێم هەموو شتێك قەدەغە بوو.یەكەم جار سێ دیوانی جگەرخوێن لەلایەن رەحمەتی «كەمال بادلی»م وەرگرت. «فایق بۆجاك» هەردووكیان گەلێك خزمەتی باشووری كوردستانیان كرد.دواتر چوومە ئەنقەرە رەحمەتی «حەمە ڕەش ڕشۆ» گۆڤارێكی دەردەكرد بەپیتی لاتینی شیعری جگەرخوێنی بۆچاك كردم.
لە بنەماڵەی منیشدا هۆنراوەكانی ئەحمەدی خانێ و مەلایێ جزیری لای كوڕەمامێكم هەبوو، ئەو بۆی دەوتم و منیش لە پاڵیدا دەمنووسییەوە، ئەوە ڕێگایەك بوو بۆمن بەكوردی بنووسم.گۆرانی «كینە ئەم» خۆی بەناوی «كینە ئەز» نووسرابوو گۆڕیم و كردمە «كینە ئەم» حەوت ساڵ لەسەر گۆرانی «كینە ئەم» كارم كرد. ئەوكات دەوری ڕاپ نەبوو لەئەمریكا دەیان وت شڤان بابی ڕاپە یەكەمجار لەساڵی 1972 دەستم پێكرد و ساڵی 1979 تەوابووم.دوایی جگەر خوێن نامەیەكی بۆناردم و نووسی بووی من (كانییەكەم دروست كرد و تۆش كەشتییەكت لەنێو تێپەراند)زۆرسوسپاست دەكەم و سەربڵندم.دوای ئەوە هاتە سویدو چوومە لای.

گوڵان: هونەرمەند(مارسێل خەلیفە) لەدیمانەیەك دەڵێت «زۆرسەربڵندم كەهاوڕێی شڤان پەروەرم» هەستت چۆنە بەرامبەری؟
شڤان پەروەر: مارسیل هاوڕێیەكی زۆرباشی منە هەتا گۆرانیشی بەسەرمندا وتوە، زۆرپێخۆشحاڵ بووم ئەویش هەروا خۆشحاڵە بە ناسینم.من هەموو میللەتەكان وەك و برادەردەبینم، گەلەك خۆشحاڵم هەموو هونەرمەندەكانی ئەو میللەتانە بەیەكەوە خەبات بكەن. یەكێكی تریش هەیە فەڵەستینیە، ئەویش گۆرانی بەسەر مندا وتووە.

گوڵان: چیت ماوە بیڵێی؟
شڤان پەروەر: لەكۆتاییدا دەڵێم ئێمە پێویستیمان بەوڵاتێكی سەربەست و سەربەخۆ هەیە گەرگەندەڵی نەبێت ئەوا خزمەتی میللەت باشتر دەكرێت.سوپاسی گۆڤاری گوڵان دەكەم هەرچییەكتان ویست من لەخزمەتتدام.
...سڵاوم هەیە بۆهەموو خەڵكی كوردستان.