لە دوای ساڵی 1991،هەرێمی کوردستان بە چەند بارودۆخی سەختی سیاسی و ئابووری تێپەڕیوە، کاریگەریشی لە سەر کۆمەڵگادا هەبووە، بە تایبەت ئافرەتان کە هەمیشە هەوڵیان داوە بۆ گەیشتن بە ماف و چارەسەری کێشەکانیان و کەمكردنەوەی ئەم کاریگەرییانە. پرسی ئافرەتان و مافەکانیان جێگای بایەخی کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بووەو پێوەرێکیش بووە بۆ دیاریکردنی رەوشی مافی مرۆڤ لە وڵاتاندا و بەرەوپێشچوون، بەڕادەیەك دەستەبەرکردنی مافی ئافرەتان لە وڵاتێکدا ئاماژەیەکی گرنگ و سەرەكی بووە بۆ بەرەوپێشچوونی رەوشی مافی مرۆڤ لەو وڵاتەدا.

ئەگەر سەرنج بخەینە سەر هەرێمی کوردستان دەبینین کە سەرەڕای بارودۆخە سەختەکان و قۆناغ و سەردەمە جیاجیاكان، تاڕادەیەكی باش پرسی ئافرەتان گرنگی پێ دراوە بۆ گەیشتن بە یەکسانی جێندەری و دابینکردنی مافەکانیان و پارێزگاری کردنیان بە شێوەیەکی گشتی، چ لەسەر ئاستی دەسەڵاتی یاسادانان بێت یان لە سەر ئاستی دەسەڵاتی جێبەجێ کردن بێت. پەرلەمانی کوردستان چەندین یاسای هەموار کردووە بۆ نەهێشتنی جیاکاری دژی ئافرەتان وەکو یاسای باری کەسێتیی عێراقی ژمارە ٨٨ی ساڵی 1959، یاسای سزاکانی عێراقی ژمارە 111ی ساڵی 1969، بەرکار کردنی یاسای عێراقیی نەهێشتنی بازرگانی کردن بە مرۆڤ ژمارە 28ی ساڵی 2012 لە هەرێمی کوردستان لە ساڵی 2018، هەروەها دەستپێشخەر بووە لە دەرچوواندنی یاسای بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی خێزانی ژمارە ٨ی ساڵی 2018، سەرەڕای هەندێک تێبینی لەسەر یاساکە، تا ئێستا لە عێراقدا یاسایەکی هاوشێوە بۆ خۆپارێزی لە توندوتیژیی خێزانی دەرنەچووە، هەمواری یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بۆ تەرخانکردنی رێژەی لە سەدا 30 کورسییەکانی پەرلەمان بۆ ئافرەتان. تادوایی، لەم خولەی پەرلەمانی کوردستاندا، بۆ یەکەم جار ئافرەت وەک سەرۆکی پەرلەمان و سکرتێری پەرلەمان دەست بەکاربوون و لە هەمواری یەکەمی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانیش، بوونی یەک ئافرەت لە ناو دەستەی سەرۆکایەتی جێگیر کرا، ئەمەش دەستکەوتێکی گرنگ بوو بۆ ئافرەتانی کوردستان.
لەسەر ئاستی حکومەتی هەرێمی کوردستانیشدا بڕیاردراوە بە کردنەوەی چەندان شەڵتەر و پەناگە بۆ ئەو ئافرەتانەی هەڕەشەی توندوتیژییان لەسەرە و ناتوانن بگەڕێنەوە ناو خێزانەکانیان، هەروەها دامەزراندنی چەندین بەڕێوەبەرایەتی بۆ پارێزگاری کردن لە ئافرەتان و دامەزراندنی ئەنجومەنی باڵای کاروباری خانمان کە دەزگای فەرمی حکومەتە بۆ داڕشتنی سیاسەت و ستراتیژی حکومەت بۆ پرسی ئافرەتان لە هەموو بوارەکانی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیدا، لە کابینە یەک لە دوای یەکەکانی هەرێمی کوردستان چەندین وەزیری ئافرەت هەبووە.
سەرەڕای ئەم هەوڵانە هێشتا کۆمەڵێک ئاستەنگی کۆمەڵایەتی و تاکەکەسی هەن لە بەردەم گەیشتنی ئافرەتان بە یەکسانی و دادپەروەری، کە پەیوەندییان هەیە بەم کولتوور و داب ونەریتەی كە لەناو کۆمەڵگادا باون، بە تایبەت زاڵبوونی دیدی پیاوسالاری و سەربەخۆنەبوونی ئابووریی ئافرەتان کە زیاتر کۆت و بەندیان دەکات، بۆیە لەگەڵ ئەم هەوڵانەدا، دەبێت پلانێک هەبێت بۆ بەرزکردنی ئاستی هۆشیاریی تاکەکانی کۆمەڵگا دەربارەی بابەتەکانی یەکسانی و جیاکاری نەکردن و کاڵ کردنەوە و نەهێشتنی دیدی پیاوسالاری و دانانی میکانیزمێک بۆ وەگەڕخستنی تواناکانی ئافرەتان و بەشداری پێکردنیان بە شێوەیەکی کارا لە گشت بوارەکاندا، هەروەها پێویستە چاودێری و بەدواداچوونی بەردەوام هەبێت بۆ ئەو یاسانەی لە خزمەتی مافەکانی ژناندان، چونكە یاسا و بڕیارو رێنماییەكان بەس نین بۆ پاراستنی ماف و ئازادییەكان، بەڵكو پێویستیمان بە شۆڕشێكی كۆمەڵایەتی و رۆشنبیری و كلتووری هەیە بۆ دەربازبوون لەعەقڵیەتی داخراوو بەكارهێنانی توندوتیژی و سڕینەوەی بەرامبەر، هەرێمی كوردستان بەئازادی و مافەكانی مرۆڤ و كرانەوەی عەقڵیەتی خەڵكەكەوە لەناو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا جێگای رێزە، بەراورد بەكۆمەڵگە داخراوەكانی دەوروبەرمان جیاوازین.