لە شاری كرماشانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەیان گرووپی مۆسیقی هەن كە كاری هونەریی بە بەردەوامی پێشكەش دەكەن و جەماوەری رۆژهەڵاتی كوردستان تامەزۆری كارە هونەرییەكانی ئەو گروپانەن، لە نێو گروپەكانیشدا هونەرمەندی بەتوانا هەن بەتایبەتی ئافرەتەكان كە هەرچەندە ناتوانن بە تەنیا گۆرانی بڵێن، بەڵام خاوەن سەلیقەیەكی هونەری بەرز و دەنگێكی رەسەنن، یەكێك لەوانە خاتوو چیمەن رەحمانییە كە ژەنیار و گۆرانیبێژە، لەم دیمانەیەدا چەند پرسیارێكمان ئاراستەی كرد دەربارەی هۆكارەكانی پێشخستنی هونەری كوردی لە رۆژهەڵاتی كوردستان و پشت بەستنیان بە مۆسیقای سوننەتی و كاریگەریی مۆسیقای نەتەوەكانی دیكەی هاوسێی كوردستان لەسەر گۆرانی و مۆسیقای كوردی ئەویش بەم شێوەیە وەڵامی داینەوە.






* ئافرەتانی رۆژهەڵات چۆن توانیویانە پەرە بە هونەری خۆیان بدەن لە كاتێكدا ئاستەنگ و گرفتیان بۆ درووست دەبێت لەلایەن كۆمەڵگەی كوردی؟
- ئافرەتانی رۆژهەڵاتی كێشەیەكیان هەیە كە زۆر پەیوەندیی بە كۆمەڵگە كوردییەوە نییە، بەڵام بۆ هونەرێكی وەكو گۆرانی وتن و بە هۆی ئەوەی یاسای رۆژهەڵاتە كە نابێ كچ بە تەنیا گۆرانی بڵێ، زۆر زەحمەتە كە ئەم ئافرەتە هونەرمەندانە بە تەنیا گۆرانی بڵێن و هونەرەكەی خۆیان پێشكەش بكەن، هەڵبەت ئەم ئافرەتانە لە سونگەی خۆشەویستییان بۆ هونەرەكەی كۆڵ نادەن و بەردەوامن و دڵنیاین كە رۆژێك دێ ئەم یاسایە بگۆڕێ و ئێمەی هونەرمەندان داوای گشت مافەكانی خۆمان بكەین لەوانەش مافی گۆرانی وتن و لەم رووەوە بێدەنگ نامێنین.
• جگە لە دابونەریتی كۆنی كۆمەڵگە چ گرفتێكی دیكەتان هەیە؟
- من وەكو كچە كوردێكی گۆرانیبێژ یەكێك لە گرفتە سەرەكی و بەردەوامەكانم نەبوونی مامۆستایەكی باشە بۆ گۆرانی وتن بە زمانی كوردی، گۆرانیبێژە فارسەكان باشترین مامۆستایان هەیە بۆ یارمەتیدانی هونەرمەندان و رەنگە یارمەتی ئێمەش بدەن، بەڵام ئەمە كاریگەریی زۆری دەبێت لەسەر هونەری كوردی و ئێمە بە گشتی، چونكە ئەوەی دەیەوێ بە كوردی گۆرانی بڵێ و بەردەوام نابێ بە زمانی فارسی وانە وەربگرێ.
• لە رۆژهەڵاتی كوردستان دەیان گرووپی موسیقی هەن وەك كامكاران عەندەلیبەكان، لە شاری كرماشان گرووپ هەن، ئەمانە چ رۆڵێكیان هەبووە لە پێشخستنی هونەری كوردی؟
- بە بڕوای من ئەم گرووپانە هەوڵیانداوە لەلایەنی هونەرییەوە بەرز و ناسراو بن و بەم رێگایەوە دەتوانن مۆسیقای كوردی بە هەموو جیهان بناسێنن، بۆ نموونە گرووپی كامكاران بە زیندوو كردنەوەی میلۆدییە فۆلكلۆرییەكان و دانانی مۆسیقای كوردی لە بەرهەمەكانیان توانیویان زۆر سەركەوتووانە ئەم ئەركە جێبەجێ بكەن، هەروەها لە كۆنسێرتەكانیان بەشێكی فارسی و بەشێكی كوردییان هەیە ئەمەش خۆی لە خۆیدا كارێكی باشە، چونكە مۆسیقای كوردی بە تەواوی ئێران و وڵاتە فارسی زمانەكان دەناسێنێ، هەروەها كاتێك هەموویان بە جلوبەرگی كوردییەوە لە كاتی وەرگرتنی خەڵاتی نۆبلی مۆسیقا چوونە سەر تەختەی شانۆ توانییان زۆر بە جوانی مۆسیقا و كەلتووری كوردی بە جیهان بناسێنن.
• رۆڵی ئافرەت لەو گرووپانەدا چییە؟
- ئافرەتان دەتوانن بە هەوڵ و كۆششی بەردەوامیان خۆیان دەتوانن وەكو هونەرمەندێكی پێشكەوتوو و بە توانا دەركەون، مرۆڤ لە هەر بوارێكدا بە هێزەوە رۆڵی خۆی ببینێت و بە باشی دەركەوێت دەتوانێت سەركەوێت و لەم رووەوە هیچ جیاوازییەك لە نێوان پیاو و ئافرەت نییە.
• بە ڕای تۆ ئافرەتی كورد لە چ پارچەیەك زیاتر توانیویەتی بوونی خۆی لە مەیدانی گۆرانی و مۆسیقادا بسەلمێنێت؟
- ئەمە بۆ سروشتی كۆمەڵگەی هەر پارچەیەك بە گشتی دەگەڕێتەوە و ئافرەتانی رۆژهەڵات و پارچەكانی دیكە لەم بارەیەوە بەهۆی جیاوازی ئازادییەكانیان جیاوازییان هەیە، لە رۆژهەڵات زیاتر ئەكتەری باشمان هەیە، بەڵام لە بەشەكانی دیكە بۆ نموونە لە باشووری كوردستان ئافرەتان زیاتر بەرەو گۆرانی وتن دەڕۆن.
• باوكت یەكێك بوو لە هونەرمەندە ناسراوەكان، كاریگەریی لەسەر تۆ چی بووە لە بواری هونەری؟
- گرنگترین كاریگەری باوكم لەسەر من تەنیا لە بواری هونەرەوە نەبوو، بەڵكو لە ژیان بە گشتی كاریگەریی باوكم زۆر بووە بە سەرم، هەر لە منداڵییەوە بە دەنگی ئاوازی منی پەروەردە كردووە و بە دەنگە جوان و بە هەستەكەی خۆی لای لایەی بۆم وتووە و هەوڵیداوە گوێی من لە بیستن و تێگەیشتنی مەقامە كۆن و رەسەنەكان رابێت، كە گۆرانیم دەوت لە ماڵەوە پەرەی بە ئەدای من دەدا بۆ ئەوەی بە باشترین شێوە گۆرانییەكان بڵێم، لە لایەكی دیكەوە ئەو ئیحساسەی كە هەستی پێدەكەم لە هەڵبژاردنی هەر بەرهەمێك و چۆنیەتی ئەدا كردنی هەمووی لە ئامۆزاكانم فێر بووم.
• كورد زیاتر پێویستی بە گۆرانی و مۆسیقای هاوچەرخ (مۆدێرنیتە) یان مۆسیقای سووننەتی؟
- مۆسیقا پێكهاتووە لە چەند كاراكتەر كە دەبێ هەر یەكێك لەمانە بە باشی مافی خۆیان پێ بدرێت، بەڵام بەداخەوە ئێستا بە هۆی تەكنۆلۆژیا و بەرنامەكانی كۆمپیوتەرەوە هەموو شتێك بۆتە دەستكرد و بە ئاسانی دەست دەكەوێت، هەروەها شیعر كە یەكێكە لە ستوونە سەرەكییەكانی گۆرانی وتن. دەبینین ئێستا زۆر لاواز و بێ مانان.
• كورد زیاتر پێویستی بە گۆرانی و مۆسیقای هاوچەرخ (مۆدێرنیتە) یان مۆسیقای سووننەتی؟
- پێویستە هەردووكیان لە مۆسیقادا هەبن و هەر كەس بە سەلیقەی خۆی هەڵیانبژێرێت، مۆدێرنمان دەوێ بۆ ئەوەی هاوشانی جیهان پێشكەوین، سوننەتیشمان پێویستە بۆ ئەوەی كەلتوور و مۆسیقای كەلتووریمان بپارێزین لە فەوتان.
• بۆچی ئەو ئامێرە مۆسیقیانەی لە رۆژهەڵاتی كوردستان بە كاری دەهێنن لە پارچەكانی دیكە بەكارناهێنرێن؟
- شتێكی حاشا هەڵنەگرە كە مۆسیقای كوردی لە رۆژهەڵاتی كوردستان كاریگەری مۆسیقای فارسی بەسەرەوە هەیە بۆیە ئاساییە ئەگەر سوود لەو ئامێرە مۆسیقیانە وەربگرن كە لەو ناوچەیەدا بەكار دەهێنرێن، بە هەمان شێوە لە باشووری كوردستان كاریگەریی مۆسیقای عەرەبی هەستی پێدەكرێت و ئامێرەكانی عەرەبی زیاتر بەكار دەهێنرێن، چونكە هاوسێیەتی و نزیكی لە هەر كەلتوورێك كاریگەری ئەو كەلتوورەی بەسەرەوە دیار دەبێ، تەنانەت لە قسە كردنی رۆژانەشدا لە نێو كوردانی رۆژهەڵات وشەی فارسی و لە نێو كوردانی باشوور وشەی عەرەبی بە ئاشكرا هەستی پێدەكرێت.
• مۆسیقای فارسی كاریگەری بەسەر مۆسیقای كوردی رۆژهەڵاتەوە هەیە یان بە پێچەوانەوە؟
- مۆسیقای فارسی زیاتر زاڵ بووە لەم رووە و كاریگەری زیاتری بەسەر مۆسیقای كوردی هەبووە، چونكە لە زۆربەی بەشەكانی ئێراندا بڵاوبۆتەوە و یەكێكە لە مۆسیقا زۆر دەوڵەمەندەكانی كە تایبەتمەندیی خۆی هەیە لە زۆر بواری تایبەت بە مۆسیقادا، بۆ نموونە ئاوازەكانی تایبەتن و تەواوی گۆرانیبێژە بەناوبانگەكانی رۆژهەڵات سەرەتا لەوێوە فێر دەبن هەرچەندە كە ئەوانەی بەكاری دەهێنن پێویستە شارەزاییەكی زۆریان لە مۆسیقای فارسی هەبێ.

* ئێوە لە رۆژهەڵاتی كوردستان پێویستیتان بە چییە بۆ ئەوەی هونەری كوردی پێش بخەن؟
-مامۆستای باش بۆ ئاوازی كوردی و پەرەپێدانی زیاتری كەناڵەكانی پەیوەندی كردن بە هونەرمەندانی رۆژهەڵاتەوە، هەروەها بڵاونەكردنەوەی ئەو گۆرانییە لاوازانەی كە نە شیعر و نە مۆسیقایەكی باشیان نییە، تەنیا دەنگی گۆرانیبێژەكان نەبێ، چونكە هەر گۆرانییەك مۆسیقاكەی لاواز بێت دەبێتە هۆی گۆڕینی سەلیقەی خەڵك و بەرەو خراپیی دەبات بە جۆرێك وای لێدێت كە نەتوانێت مۆسیقای باش و خراپ لە یەكتری جیابكاتەوە.