• Thursday, 02 May 2024
logo

çîtir kes natwanêt hawkarî 'êraq bikat

Gulan Media April 30, 2020 Raport
 çîtir kes natwanêt hawkarî 'êraq bikat


dest berizkerewe eger etzanî kandîdêkî nwê bo serok wezîranî 'êraq destinîşan krawe. na, ême basî ew kesayetiye nakeyin ke le nawerrastî mangî azarda kandîd kra, herweha basî kesayetiyekeyi pêş ewîş nakeyin, bellku basî kandîde nwêyeke, here nwêyeke dekeyin. le 9î nîsanda, serokî 'êraq berhem sallḧ destî le şanî mustefa el kazîmî da bo eweyi bibête serok wezîranî nwêyi wllateke. serok wezîranî desellat bedestîş, 'adl 'ebidulmehdî, le kotayî mangî tşrînî duwemda destlekarkêşaneweyi pêşkeş krd û êsta wek serokî ḧkumetî kariberrêker mawetewe. ew kesayetiyeyi dwayi ewe destinîşan kra, mḧmd tufîq 'elawî, neytwanî ḧkumet pêkbihênêt, dwatir 'edinan el zurfî hat, ke ewîş neytwanî pşitiywanî pêwîst bedest bihênêt bo pêkhênanî ḧkumet, le derencamda kazîmî kandîd kra. ke pêdeçêt kazîmî bitwanêt hawsengî le nêwan emerîka û êranda rabigirêt û kesayetiyekî pak bêt ke bitwanêt pşitiywanî siyasî layene ciyawazekan bedest bihênêt. bellam renge kemukurtîyekanî sîstmî siyasî 'êraq kareke le kandîdî serok wezîran zeḧmet bikat le peywendîda be pêkhênanî ḧkumet û dwatir ḧukmirranîkrdinewe.


çunike tenanet ew çawdêraneyi be şêweyekî sade bedwadaçûn bo karubarekanî 'êraq deken, dezanin kêşekanî em wllate kêşeyi gewre û allozn û pêdeçêt qabîlî çareserkrdin nebin. û sererrayi eweyi çendîn salle hewll xirawetegerr bellam kes nazanêt çon çareseryan bikat, leber ewe pêdeçêt hemuwan le waşnton le êstada pşitiywanî lewe biken emerîka rêgeyi çûnederewe le 'êraq bigirêteber. eweyi rûne eme siyasetî îdareyi tirempe. bellam şitêkî ḧetmîye ke zû yan dreng koşkî spî debêt ruberrwî sercem derhawîşitekanî darûxanî 'êraq bibêtewe.
lem sallaneyi dwayîda ewe rûn botewe ke damezirawe û kesayetîyekan giringn. wllatêk detwanêt xawenî dameziraweyi dîmukrasî bêt bellam eger serkrdekan peyrrew le binema û rêsa dîmukratîyekan neken, ewa boyi heye sîstmeke be şêweyekî kuşnde dûçarî metirsî bêt.

be heman şêwe, boyi heye siyasetmedarêk 'eqlliyetêkî ballayi hebêt bellam legell eweşda le nêw sîstmêkda kar bikat ke damezirawekanî dij û pêçewane bin û bibinehoyi eweyi zḧmet bêt bitwanêt zallbêt beser ew nexoşîye siyasiyaneyi bûnete beşêk le sîstme siyasiyeke. pêdeçêt eme nehametîyekeyi kazîmî bêt. 'êraqî û emerîkîyekan şayetî bo twanakanî deden: ew endamî hîç partêkî siyasî 'êraqî nîye, û bas lewe dekrêt katêk berrêwberî ajanistî hewallgrî nîşitîmanî bû karî dekrd leser eweyi em dameziraweye be siyasî nekrêt, bellku be şêweyekî pîşeyiyane karubarekanî encam bidat. emane xallî başn, bellam pêdeçêt bitwanîn ta radideyi dllinyayî ewe billêyin ke damezirawe siyasîyekanî 'êraq twanayi kazîmî bo ḧukmirranî lebar deben.


eme be manayi ewe nayet ke ew 'êraqîyaneyi bo rojgarêkî durudrêj le nehametîda bûn çarenusîyan ewebêt le sayeyi ḧkumetêkî gendellda jiyan beser biben. bellam be bê rûçune nêw wurdekarîyekanewe, dekrêt bûtirêt siyaset le 'êraqî dwayi dagîrkarîda hawşêweyi sîstmî ẍenîmete hawşan be bûnî gendellî û nebûnî hîç çawdêrîyek, ke zorbeyi siyasetmedar û parte siyasiyekanîş têweglawn.
em kêşane hênde dengdaneweyan hebû ke tenanet muqteda el sedr twanîtî le palliyanda dûbare jiyanî siyasî xoyi binyat binêtewe wek kesêkî nasiyonalîst û allahellgrî dij be gendellî. leweş giringtir, serhelldanî şepolî narrezayetîyekan bû le tşrînî yekemî 2019da. kesanêkî zorî ser be tayefe ciyawazekan hatineser şeqamekan, nek be diyarîkrawî leber eweyi edayi 'adl 'ebidulmehdîyan retdekrdewe, bellku leber eweyi têgeyşitin leweyi sîstme siyasiye şêwaweke her umêdêk têkdeşkênêt bo hênanearayi ayindeyekî geşekrdu.
xopîşanderekan gorranikarîyekî gşitgîrîyan le sîstme siyasiyeda dewîst. be çeşnî beharî 'erebî de sall pêş êsta 'êraqîyekan dawayi kotayî pêhênanî sîstme siyasiyekeyan dekrd, nek tenha ladanî serkrdekanî sîstmeke.herçende beharî 'erebî berebeyanêkî saxte bû, bellam eme hîç lewe nagorrêt ke pêwîste kar bikrêt leser hellgêrraneweyi damezirawe siyasiyekan û ew sîstme komellayetiyeyi pallpşitî dekat bo eweyi 'êraqîyekan derfetêkî rasteqîneyan hebêt bo hênanedî xewnekaniyan.


beher ḧall debêt em prse bo xudî 'êraqîyekan cêbihêllîn. bo çendîn salle emerîka hanî serkrde 'êraqîyekanî dawe bo eweyi le berjewendî gelekeyan karî rast û drust biken, bellam ew sîstmeyi ke emerîka hawkar bû le drustkrdinîda pallinerî eweyi bo siyasetmedaranî 'êraq le beẍda drust krduwe ke leser ḧsabî ewanî dîke bayex be berjewendîye berteskekanî xoyan biden. siruşitî tayefegerîyane sîstmî ḧzbayetî le 'êraqda prokêner buwe û dabeşbûn û pertewazeyî le wllatekeda drust krduwe. pênaseyi siyaset brîtiye le şerrkrdin leser bedesthênan û kokrdinewe û dabeşkrdinî serçawekan beser layengrekanda dllixwazekantda, bellam le sîstmekeyi 'êraqda ciyawaziye tayefegerîyekan û dwatir ciyawazîyekanî nêw em grupane rengdaneweyan le ḧkumetda hebuwe. dekrêt le yek wezaretî 'êraqda 5 berprs hebin û xawenî 5 welayi ciyawaz bin û ecêndayi ciyawaz piyade biken. tomarî şksteke hênde rûne ke cêyi sersurrmane kesêk hebêt pşitiywanî le peywendîyekî çirruprrî emerîka bikat legell karaktere 'êraqîyekanda bo xistinegerrî hewllêkî sîzîfî taweku wayan lêbikat birriyarî başitir derbiken.
rûne îdareyi tiremp geyşitote ew derencameyi ke têweglan le siyasetî 'êraqewe behederdanî wuze û twanaye. be çeşnêk hellwêstî emerîka le astî destinîşanikrdinî serok wezîranî 'êraqda kurt botewe bo eweyi keseke qbullkrawe eger kesêkî nasiyonalîstî bêt. kazîmî em taqîkrdineweyeyi têperranduwe- bellam eme be manayi kallbûneweyi ew rêçkeyeyi êstayi emerîka nayet le ast 'êraqda, ke le kotayîda berprsiyarêtîyeke dexate estoyi xudî 'êraqîyekan bo eweyi xoyan çareserî doxeke biken. eme hendêkiyan narreḧet dekat, be taybetî suninekan, ke deyanewêt hawpeymanî emerîka bin, bellam cge le qbullkrdinî waqî'e nwêyeke bijareyekî dîkeyan leberdemda nîye.
renge hellwêstekeyi waşnton le ruwî stiratîjiyewe karêkî jîrane bêt. çunike gumanî têda nîye ke da'ş hêşita herreşeye le 'êraqda û emeş hokarî eweye ke emerîka û w nato deyanewêt berdewamî be erkêkî biçukî rahênanî peywest be berengarbunewe tîror biden lew wllateda, egerina bayexinedanî emerîka serkrde 'êraqîyekan naçar dekat gorranikarî gewre biken yan ruberrwî turreyî 'êraqîyekan bibinewe ke berdewamin le dawakarîyekeyan bo kotayî pêhênan be sîstme siyasiyeke. eger be şêweyek le şêwekan çînî siyasî 'êraq twaniyan doxeke têperrênin, ewa belayi kemewe kêşe siyasiye kellekebuwekanî wllateke debine berprsiyarêtî êran.
û ew kêşaneş xiraptir debin hawşan be teşenekrdinî vayrosî korona ke leser astî cîhanî xwastî leser newt kemkrdotewe legell şerrî nrx le nêwan s'udiye û rusiyada. û pênaçêt rêgayek hebêt bo eweyi budceyi 'êraq serkewtu bêt, ke emeş amajeye be darrûxanî ziyatir wllateke.
eme doxêkî metirsîdare bo 'êraq, bellam kesanêkî kem hen le emerîka ke biyanewêt kat û serçawekan bo 'êraq terxan biken, be taybetî legell bûnî kovîd-19 ke tendrustî emerîkîyekanî wêran krduwe û kongrêsîş çend tirliyon dolarî xerc krduwe tenha bo parêzgarîkrdin le abûrî wllateke. renge kazîmî kesêkî be twana bêt wek eweyi bangeşeyi bo dekrêt, bellam ew 'êraq rizgar nakat. sîstme siyasiyeke tewaw gendelle û emerîkîyekanîş tewaw serqallin, û êranîş xwaziyarî em doxeye le 'êraqda.






le nûsînî stêvin kûk
le saytî forin polesî billawkrawetewe
gullan – w: hêmin ẍnî
Top