• Friday, 03 May 2024
logo

ew teḧedidîyaneyi rûberruwî rojawa bûnewe û raportî konfrranisî asayşî 2020 amajeyi pê krdûn

Gulan Media February 29, 2020 Raport
 ew teḧedidîyaneyi rûberruwî rojawa bûnewe û raportî konfrranisî asayşî 2020 amajeyi pê krdûn


volivgang îşîngr serokî konfrranisî asayşî miyunşn le pêşekîyi raportî emsallda çend xallêkî amaje pê krduwe ke brîtîn le:
1. bo sallî 2019 ew teḧedidîyaneyi rûberrûman debûnewe, ciyawaz bûn lew boçûnaneyi ke hendêk basî hellweşaneweyi prrojeyi rojawayan dekrd.
2. raportî sallî par cextî leser hêze maminawendîyekanî rîzî duwem dekrdewe, bellam raportî emsall cext le ser milmilanêyi nêwan gewre zlhêzekan dekatewe ke brîtîn le (emirîka, ewrupa, rûsiya û çîn).
3. emirro teḧedidîyi serekî eweye, çemkî rojawabûn lenaw xoyewe dijayetî dekrêt, beşî serekîyi ew teḧedidîyeş eweye ême ew têgeyşitine hawbeşeman bzir krduwe, ke pêşitir manayi eweyi pê debexşîn ke ême beşêkîn le rojawa.
4. hemû emaneyi ke êsta rûdeden, berencam û derhawîşiteyi hellkşanî ew kêşaneye ke le cîhan begşitî û le rojawa betaybetî kelleke bûn, dewlletanî rojawa wellamdaneweyekî konisêrtîyan bo ragirtin û çareserî ew kêşane nebuwe.
5. kongreyi emsallî asayşî miyunşn, helêkî başe bo eweyi leser dû ast beşdarbuwanî konfrraniseke wellamdaneweyan bo ew kêşane hebêt, ke rûberruwî ḧalletî aşitî û asayşî nêwdewlletî bûnetewe, herweha debêt be heman ast wellamdaneweşiyan hebêt, bo dûbare çawxşandinewe be prrojeyi rojawa, hem leser astî teḧedidîye nawxoyiyekan, hem leser astî drustkrdinî hawdengî bo mamellekrdin legell kêşekanî cîhanda.
eger hellwesteyek leser ew xallane bikeyin, ke raportî emsallî miyunşn le raportî sallî par ciya dekatewe, eweye ke kêşe nawxoyiyekanî naw dewlletanî rojawa, betaybetî serhelldanî diyardeyi popolîstî le ser astî rast û çep û drustibûnî zînofiya lenaw şeqamî rojawada dijî îslam, eme eweman pê dellêt ke lenaw xudî komellgeyi lîbirrall dîmukratî rojawawe dijayetî ew sîstme dekrêt û deyanewêt ew sîstme kotayî bêt ke binaxeyi sîstmî lîbirrallî nêwdewlletîye, raportekeyi emsallî miyunşn, bas lew gutare raşkawaneyeyi vîktor orbanî serokî hengariya dekat û cext leser ewe dekatewe ke çon be aşkra orban raygeyanduwe «hergîz dîmukratîyetî krîstiyanî, lîbirrallî nebuwe, bellku dîmukratîyetî krîstiyanî ẍeyre lîbirrallî buwe, boye debêt destiberdarî dîmukratîyetî lîbirrallî bîn û bigerrêyinewe bo dîmukratîyetî krîstiyanî.», herweha hellkşanî ḧzbî rastirrewî popolîstîyi voks (VOX) îspaniya ke serokekeyi xafêr otîga sîms, raşkawane bangeşe bo ewe dekat ke «îslam dujminî serekîyi rojawaye, boye leser hawullatiyanî rojawa pêwîste ke ẍezwî ew ẍezwe îslamîye biken ke êsta leser rojawa heye».
leser em binemaye raporteke deprsêt: aya çemkî rojawa amajeye bo rojawayekî hamocînî, yan cugrafiyayekî yekgrtû? raporteke bem core wellamî ew prsiyare dedatewe û dellêt: «rojawa le binerretda çemkêkî yekgrtû û pêkewe grêdraw nîye, bellku komellgeyekî têkellî freytinî û freayînî û frekultûr buwe, bellam be têperrbûnî kat û be hengawhellgirtin leser binemakanî lîbirrall dîmukratî û serwerîyi yasa û parastinî mafekanî mirov, abûrî leser binemayi bazarr, hawkarî lenaw damezirawe nêwdewlletîyekanda, emane bûne hokarî eweyi çemkî rojawa bigorrêt û, bibêt be amajeyek bo ew wllataneyi ke pabend bûn bem çemkanewe û, ew sîstme cîhanîyeşî ke pêyi degutira sîstmî lîbirrallîyi nêwdewlletî, serencam buwe sîstmî nwêyi cîhan û rojawa cllewgîrî ew sîstmeyi krdbû, her leser binemayi em prenisîpane damezirabû.
bellam le êstayi nawxoyi rojawayi hawçerxda, be aşkra hest dekrêt, arasteyi gşitî berew dijayetîyi lîbirrallîzim hengaw helldegrêt û, xerîke ew rojawayeyi ke be taybetmendî û behakanî le komellgekanî dîke ciya dekrayewe, degorrêt bo komellgeyekî daxirawî krîstiyanî spî (White Christian) û, bangeşe bo ewe deken ke rojawa lejêr metirsîyi ew biyanîyanedaye ke bakgrawendî îtinî û ayînî û kultûrî ciyawaziyan heye. her boye ewaneyi dwayi em arasteye dekewn, pêyan waye ke rojawa berew lawazî çuwe û berdewamîyş leser em arasteye, rojawa berew xokujî debat û debêt em arasteye rabwestêt.
hawkat legell em kêşe nawxoyiyane, êsta dewlletanî rojawa (yekêtî ewrupa û emirîka) leser wellamdaneweyan bo kêşe cîhanîyekan yek araste û hawawaz nîn. her bo nmûne, le katêkda dewlletanî rojawa cextiyan leser ewe dekrdewe, ke debêt rêkkewtinî nawkîyi wllatanî 5+1 legell êran, hemû layek pêweyi pabend bin, bellam wîlayete yekgrtuwekanî emirîka be teniya le rêkkewtineke hate derewe, herweha le katêkda debû dewlletanî rojawa (emirîka û yekêtîyi ewrupa) yek hellwêstiyan sebaret be borîye gazîyekan (Nord stiream 2) bo gwastineweyi gaz be rêgeyi borî le şarî fiyurgî rûsiyawe bo şarî grayfîsalld le ellmaniya le yekdî nzîk buwaye, bellam rayi ciyawaziyan hebuwe, em hêlle borîyane ke drêjîyekeyi 1222 km, be jêr awda gaz degwaznewe, drîjtirîn borîyi gwastineweyi gazn le cîhanda.
em pşêwîyeyi dewlletanî rojawa le hember kêşe cîhanîyekan, betaybetîş le rojhellatî nawerrast û bakûrî efrîqiyada, waykrduwe ke dergayek bo rûsiya bikrêtewe, bo eweyi be asanî destêwerdan bikat û be asanî xoyi têkellawî şerrî sûriya bikat û, hawşan legell supayi sûriya be nawî şerrewe hêrş bikene ser nexoşxane û şwêne medenîyekan û be hezaran xellkî medenî bikujn, bebê eweyi rojawa wellamdaneweyekî hebêt.
hellwestekrdinman leser em ḧalleteyi êsta rojawa xoyi têda debînêtewe, amajeyekî zor rûn û aşkraye ke konfrranisî emsallî miyunşn, pêman dellêt, debêt cîhan xoyi bo milmilanêyekî tundî nêwan hêze gewrekan amade bikat, ke brîtîn le (emirîka, ewrupa, çîn û rûsiya), bellam prsiyarî giring lêreda eweye, eger emirîka le maweyi 75 sallî rabrdû xoyi serkrdayetîyi rojawayi krduwe û le maweyi sallanî şerrî sardida ballanisekeyi le nêwan bilokî rojhellat û rojawa ragrtibû, eger lemewdwa, be teniya bête naw milmilanêyi nêwan zlhêzekan, aya ewrupa debête ew gewre hêzeyi ke bitwanêt milmilanêyeke legell rûsiya û çîn rêkbixat? wellamî em prsiyareş raportî emsallî konfrranisî miyunşn bew core deydatewe, legell eweyi ewrupa heta êsta be teniya xoyi lem gemeyeda taqî nekrdotewe, bellam le êstawe debêt xoyi bo fêrbûnî ew gemeye amade bikat.
amajedanman be rehende gşitîyekanî ew babetaneyi raportî em konfrranise bayexî pê dawn û lenaw panêllekanda zor bîruboçûnî leser xiranerrû, bo eweye bprsîn: aya giringîyi beşdarîyi herêmî kurdistan lenaw em kêşeyeda ke çendîn rehendî ciyawaz lexoyi degrêt, le kwêdaye? lewaneye wellamî kurt bo em prsiyare ewe bêt, diyare herêmî kurdistan le sallî 2015 û le konfrranisî (51)ـemînî miyunşnewe beşdarîyi ew konfrranise gewre û giringe nêwdewlletîye dekat, eger le seretada qaremaniyetî pêşmerge le têkşkandinî tîrorîstanî da'ş dergayi bo krdbêtewe, ewa le êstada ew freneteweyî û ayînî û kultûrîyeyi le kurdistanda heye û bote binemayi aşitî û tebayî nêwan pêkhate ciyawazekan û seqamgîrî û tenahî siyasî le kurdistanda desteber krduwe, ew xalle giringeye ke êsta le tewawî dewlletanî rojawada bote ew meḧalleyi carrî rojawayi pê deden.
Top